In 1786 werd Henricus Jacobus van Wijkerslooth van Weerdesteyn door keizer Jozef II verheven in de Oostenrijke adel en werd hem de titel van baron bij eerstgeboorte verleend. In 1803 werd een broer van de laatste, Cornelis Gerardus Josephus van Wijkerslooth van Grevenmachern, door keizer Frans II verheven tot baron van het Heilige Roomse Rijk. In 1814 en 1816 werden leden van de familie benoemd in ridderschappen. In 1816 werd Franciscus Johannes de Wijkerslooth de Weerdesteyn ingelijfd in de Nederlandse adel en in 1816 werd hem de titel van baron bij eerstgeboorte verleend.

In 1319 en 1320 komen we in de archieven een Adam Philipszoon en Willem Philipszoon tegen, die mogelijk dezelfde twee personen zijn als Adam van Weerdestein en zijn broer Willem, die beide in 1329 vermeld worden. Het vermoeden bestaat dat hun vader Philip het kasteel Weerdesteyn rond 1300 gebouwd zou hebben.

Het kasteel zelf wordt pas voor de eerste keer in 1333 genoemd. Volgens de bewaard gebleven kroniek van Johannes de Beka uit het midden van de 14e eeuw heeft de bisschop Johan van Arkel in 1351 Weerdesteyn 'gecregen'. Door financiële problemen had hij zich terug getrokken in Grenoble, maar hij kwam in 1351 terug en mogelijk heeft de eigenaar van Weerdesteyn hem toen (tijdelijk) het kasteel als residentie aangeboden.

In 1358 verkoopt Philips van Weerdestein, een zoon van de eerder genoemd Willem, het kasteel aan Johan van de Weteringh. De familie Van Weerdestein was eigenaar van Bloemenweerde bij Cothen en woonde vanaf die tijd op dat kasteeltje.
Over de familie Van de Weteringh is erg weinig bekend. We weten alleen dat een 'Johan van de Weteringh' het kasteel in 1358 kocht, dat een 'Van de Weteringh' in 1394 leenman van de bisschop was en dat er een 'Johan van de Weteringh' in 1425 sterft. Dit zal een zoon of kleinzoon van de eerstgenoemde Johan van de Weteringh zijn geweest.

In 1425 wordt kasteel Weerdesteyn verkocht en de nieuwe eigenaar wordt Willem van Boekhout. Na diens dood volgt zijn zoon, Hubert, kanunnik van het kapittel van St. Marie in Utrecht, hem op en deze draagt Weerdesteyn in 1462 over aan zijn nicht Aleid van Zuylen. Door haar huwelijk met Arend van IJsselstein, maarschalk van het Nedersticht, komt het kasteel in deze familie terecht. Na de dood van Aleid, volgt hun zoon Cornelis haar op en hij besluit om Weerdesteyn in 1516 te verkopen aan Roelof Grauwert.

Deze familie dankt hun naam aan het kasteeltje Grauwert in het tegenwoordige Leidsche Rijn, dat in 1453 in bezit van de familie kwam. Het was een Utrechts patriciërsgeslacht en leden van de familie hadden zowel zitting in de ridderschap als in de magistraat van Utrecht.

Het kasteel Hindersteyn was in bezit van Beernt Grauwert van Hindersteyn, een broer van Roelof (I). De mannelijke leden uit deze tak van de familie droegen bijna allemaal de naam Roelof. Roelof (II), de zoon van bovengenoemde Roelof, trouwde met een bastaarddochter van Reinoud van Brederode. Dit geeft al aan dat de familie niet onbelangrijk was. Roelof (II) werd ook drost van Ameide en hij tekende in 1565 ook het Verbond der Edelen. Waarmee hij voorstander was van de afschaffing van de inquisitie, die mensen, die de nieuwe leer waren toegedaan, vervolgd werden.

Ten westen van de boerderij ‘Het Rechtshuis van Wulven' aan de Koedijk in Houten is nog steeds de omgrachting zichtbaar van het verdwenen kasteel Wulven'. De voorburcht van hetkasteel lag tussen de nog bestaande boerderij en het kasteel. Wulven werd in 1296 gesticht op de grens van de hogere gronden van de Houtensestroomrug en de ontginningseenheid Wulverbroek:. Naar men vermoedt was dit kasteel de opvolger van een 600 m zuidelijker gelegen kasteel dat
een ronde aanleg had. Dat kasteel staat thans bekend onder de naam ‘Het Rondeel’.

Kort na de inname van de stad trok de graaf ten strijde tegen de Friezen, waarbij hij sneuvelde. Bisschop Jan van Arkel nam daarop de gelegenheid te baat om af te rekenen met de edelen die tegen hem hadden samengespannen. De meesten van hen vroegen en kregen ook vergiffenis, maar Ernst van Wulven weigerde, met als gevolg dat Wulven
met de grond gelijk werd gemaakt en Ernst werd verbannen. Ernst lict het kasteel echter herbouwen. Via zijn dochter Clementia, die gehuwd was met Herman van Lockhorst, kwam
Wulven aan de familie Van Loekhorst, in wier bezit het zou blijven tot 1434. Hun zoon Herman erfde Wulven na het overlijden van zijn moeder in 1362 en ging zich vervolgens naar zijn bezit
ook Van Wulven’ noemen.

In diezelfde tijd moet in de kapel van het kasteel een wonderdadig Mariabeeld hebben gestaan, reden waarom Wulven een druk bezocht pelgrimsoord werd’.

Ferman van Lockhorst schonk Wulven in 1434 aan zijn kleindochter Lutgarde van Buren, ter gelegenheid van haar huwelijk met Jan van Renesse. Zich beroepend op de oorspronkelijke leenakte van Floris V, liet Filips van Bourgondië, graaf van Holland, Herman daarop als leenheer weten dat het kasteel van hem niet op Lutgarde kon overgaan en dat het weer aan de grafelijkheid was vervallen. Jan van Renesse weigerde evenwel Wulven te ontruimen, waarop de graaf dreigde beslag te leggen op diens Zeeuwse leengoederen. De kwestie bleef slepen tot 1445, toen, na Lutgardes dood, haar zoon Jan met Wulven werd beleend. Na het overlijden van zijn zoon in 1467 werd de oude Jan van Renesse zelf uiteindelijk alsnog met Wulven beleend.

In 1536 werd Wulven door de Utrechtse Staten als riddermatig erkend. Het goed bleef eigendom van de Van Renesses tot 1592. Om zijn schulden te kunnen voldoen verkocht Johan van Renesse het in dat jaar aan Wouter van Oudshoorn, heer van Crayestein, voor een bedrag van f. 36.000 gulden. Hij liet Wulven in begin van de 17de eeuw ingrijpend moderniseren.

De schoonzoon van Wouter van Oudshoorn, Andries Boccaert, verkocht Wulven in 1631 aan Philibert van Tuyll van Serooskerken, in wiens familie het bleef tot 1696. In dat jaar kwam het huis in handen van Pierre Paget de Bragard. Hij liet Wulven in 1719 na aan zijn neef, mr. Hendrikus van der Graeff de Vapour, die het op zijn beurt in 1724 naliet aan zijn zoon Hendrik.
Hendrik trouwde in 1743 met Adriana de la Barre, ter gelegenheid waarvan naar alle waarschijnlijkheid het alliantiewapen werd vervaardigd, dat thans nog de gevel siert van de voormalige kasteelboerderij aan de Koedijk.

In 1827 werd Wulven publiekelijk geveild en gekocht door Francois Jean baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn. Het kasteelterrein en de boerderij werden enkele in de jaren zeventig van de twintigste eeuw door de gemeente Houten van deze familie aangekocht.

Portretten van Lodewijk van Toulon (1745-1804) en zijn vrouw Johanna Helena van der Graeff van Vapour (1754-1791). Zij waren de laatste bewoners van Kasteel Wulven in de tweede helft van de achttiende eeuw. Schilderijen bevinden zich bij het Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU) te Wijk bij Duurstede.

Het gebouw is voorzien van ramen met kruiskozijnen. Dit hoofdgebouw met de traptoren dateert vermoedelijk uit het begin van de 16de eeuw. De noordoosthoek van de binnenplaats wordt ingenomen door een toren die rondom in het water staat en door een latere aanbouw over de gracht met het binnenterrein is verbonden. Deze toren heeft lange tijd onderdak geboden aan het gerechtscollege van Wulven. In de loop van de 17de en 18de eeuw onderging het kasteel slechts enkele kleine wijzigingen, waarvan het toevoegen van een kleine vleugel aan het hoofdgebouw aan de kant van de binnenplaats de belangrijkste is. Ook werd in de 18de eeuw de houten brug vervangen door een gemetselde brug met twee bogen; de derde travee werd in hout uitgevoerd.

In een advertentie in de Utrechtsche Courant van 10 september 1827 wordt Wulven als volgt omschreven: ‘Het van ouds Riddermatig HUIS, WULVEN, […] voorzien van vier behangen Bene-denkamers met stookplaatsen waaronder een groote fraaije Zaal, boven mede van vier ruime, meest behangen Kamers, Kabinetje, Domestiekekamer ruime Zolder, Keuken, Kelders en verder Commoditeiten, behalve den Toren en Geregtskamer, Stlling voor tien Paarden, Tuinmans woning, Koetshuis en Schuur, Moestuinen, Engelsch Plantsoen, Goudvischkom, en Lanen van opgaande Iepen en Essen Boomen en Hakhout; tezamen groot ongeveer 5 bunders, 96 roeden’.

Francois de Wijkerslooth de Weerdesteyn moet het kasteel vrijwel direct na aankoop hebben laten slopen, want in de kadastrale leggers van 1832 wordt het kasteelterrein omschreven als 
tuin.

Wat tot op de dag van vandaag resteert zijn een eiland binnen een concentrische gracht, de kasteelboerderij en de pijlers van het 18de-eeuwse inrijhek. De wapensteen die eens de gerechtskamer sierde bevindt zich tegenwoordig in de voorgevel van de boerderij.

Download kaart van ambachtsheerlijkheid Wulven in hoge resolutie (PNG)

Uit dit huwelijk komen drie dochters voort A B C:

A.   Jkvr. Anna Maria Catharina Ram van Schalkwijk. Gedoopt 13 februari 1760 te Haarlem, Noord-Holland -. Erft van haar vader de ridderhofstad Weerdesteyn. Anna Maria overleed op 19 oktober 1828 te Haarlem, Noord-Holland. Zij werd 68 jaar. Zij huwt op 19 april 1785 met Hendrik Jacob van Wijkerslooth (1752-1808). Hendrik Jacob noemde zich vanaf 1785 De Wijkerslooth de Weerdesteyn.

Uit dit huwelijk komen twee zonen voort AA AB:

AA.   Cornelius Ludovicus baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn (1786-1851)

AB.   Franciscus Joannes baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn (1792-1864)

B.   Jkvr. Margaretha Thimothea Johanna Ram van Schalkwijk. Gedoopt 10 februari 1761 te Haarlem Noord-Holland. Erft van haar vader het bezit Rhodesteyn in Nederlangbroek en de hofdstede De Melkweg in Wijk bij Duurstede. Margaretha overleed op 14 december 1802 te Amsterdam, Noord-Holland. Zij was toen 41 jaar. Zij huwt op 26 mei 1782 te Haarlem, Noord-Holland met Jhr. Willem Joseph van Brienen van de Groote Lindt (1760-1839). In 1812 wordt Willem Joseph verheven tot baron.

Uit dit huwelijk komt een zoon voort:

BA.   Arnoud Willem baron van Brienen van de Groote Lindt (1783-1854)

C.   Jkvr. Timothea Maria Ram van Schalkwijk, Vrouwe van Schalkwijk. Zij werd gedoopt op 11 januari 1764. Zij overleed te Haarlem, Noord-Holland op 17 juni 1825. Ze werd 61 jaar.

Bron: Genealogieonline.nl en Het Kromme Rijngebied 2010 nr. 2 en 3.

In een akte van 4 april 1761 waarbij Andreas de Normandie, heer van Schalkwijk, verklaart dat zijn moeder Maria Marte Le Cointe (weduwe van Cornelis de Normandie), wonend te Rotterdam, voor hem en voor 32.000 gulden de heerlijkheid Schalkwijk heeft gekocht. En dit deels zal betalen uit het van zijn overleden grootmoeder Elisabeth de Jong, weduwe Pieter Le Cointe, ontvangen legaat.

Uit een afschrift van een akte van 2 februari 1820, voor notaris P.A. van Schermbeek te Utrecht, wordt Andries Cornelis de Normandie Messchert te Rotterdam, mede namens zijn zus Catharina Isabella Messchert en zijn broers Jan Willem en Antonie Messchert, bij openbare verkoping van de datum 18 december 1819 aan Anna Catharina Ram van Schalkwijk verkocht, zij is de weduwe De Wijkerslooth de Weerdesteyn, voor 8000 gulden de heerlijkheid Schalkwijk met onder meer tienden in Schalkwijk, en eertijds behorend aan het kapittel van St. Barbara te Culemborg, een tijns uit alle landen onder Schalkwijk, de visserijen tot in de vaart van de Rijn (Lek) alsmede een dubbele bank in de kerk van Schalkwijk.

In een akte van 8 juli 1820 waarbij Anna Catharina Ram van Schalkwijk, weduwe De Wijkerslooth de Weerdesteyn, ingevolge akte de datum van 18 december 1819 voor notaris P.A. Schermbeek te Utrecht, verklaart de heerlijkheid Schalkwijk voor 8000 gulden te hebben verkocht aan haar zus Timothea Maria Ram van Schalkwijk.

De ambachtsheerlijkheid van Schalkwijk werd beheerd na 1820 door Timothea Maria Ram van Schalkwijk (1764-1825). Na haar overlijden kwam de heerlijkheid terug in bezit bij haar zus Anna Catharina Ram van Schalkwijk. Bij haar overlijden in 1828 kwam de heerlijkheid Schalkwijk definitief toe aan haar oudste zoon Cornelius Ludovicus baron van Wijkerslooth van Weerdesteyn (1786-1851). Na zijn overlijden in 1851 kwam de heerlijkheid in beheer bij zijn broer Franciscus Johannes baron van Wijkerslooth de Weerdesteyn (1792-1864).

Frans zijn achterkleinzoon Henri Charles Robert Marie baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn, mr. (1950) (2005-) is de tegenwoordige Heer van Schalkwijk.

Henri baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn huwde in Antwerpen in 1979 met Anne Marie Pauline Adrienne Hoppenbrouwers (1955).

Bronnen:

Aangepast en overgenomen: Archiefinventaris 386 Familie De Wijkerslooth de Weerdesteyn Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU): 

Inventarisnummer: 1238 - Stukken over het bezit van de heerlijkheid Schalkwijk, 1761, 1812, 1820.

De familienaam, welke vaakverschillend is opgeschreven, werd tenslotte gewijzigd in De Wijkerslooth de Weerdesteyn. Cornelius Ludovicus baron Van Wijkerslooth de Weerdesteyn werd op 25 juni 1811 te Paderborn (Duitsland) tot priester gewijd. Op 1 oktober van dat jaar werd hij hoogleraar aan het seminarie te Warmond, het toen enige sem inarie in Noord-Nederland.

Op 1 mei 1817 was hij medestichter van het seminarie Hageveld onder Velzen en op 7 juni 1831 stichter van het Instituut Sint Willibrordus te Katwijk aan den Rijn. Op 7 februari 1832 werd mgr. Van Wijkerslooth, op 47-jarige leeftijd, door paus Gregorius XVI benoem d tot bisschop van Curium (een voormalig bisdom op Cyprus). Op 15 september van dit jaar werd hij als zodanig te Münster in Duitsland gewijd.

In maart 1840 werd hij te Rotne benoemd tot huisprelaat van de paus en assistent bij de Pauselijke Troon.  Dat jaar werd hij door koning Willem II benoemd tot Commandeur in de Orde van de  
Nederlandse Leeuw. Hij was tevens Commandeur in de orde van Sint Gregorius. In mei 1851 was hij stichter van het R.-K. Wees- en Oude Liedenhuis te Oegstgeest.

Door zijn benoeming tot lid van de commissie die zich bezighield met de bezwaren tegen de wet op
het lager onderwijs van 1806, droeg hij bij tot het opnemen in de Grondwet van 1848 van de
vrijheid van onderwijs. Van mgr. Van Wijkerslooth is nog meer te verhalen. Zeker mag niet onvermeld blijven dat zijn geldelijke vermogen hem in staat stelde om als weldoener op te treden, ook dat hij een eminenterol vervuld heeft in het tijdperk van de emancipatie van de katholieken in ons land.

Mgr. Van Wijkerslooth was bisschop van Curium i.p.i. (in partibus infidelium, dit is: in het gebied van ongelovigen). Dit is de titulatuur van een bisschop zonder een eigen diocees. Hij was dus alleen in  naam bisschop. Als bisschop had hij een aantal taken zoals het wijden van priesters, het inwijden van kerken en het toedienen van het vormsel, wat hij maar liefst zo'n 211.000 keer heeft gedaan.

Alhoewel de vrijheid van godsdienst in de Grondwet van de Bataafse Republiek in 1798 werd vastgelegd zou het niettemin tot maart 1853 duren voordat in Nederland de zogenoemde bisschoppelijke hiërarchie hersteld werd. Dit kwam om dat ons land sinds de Reformatie geen
bisdommen meer had, die toen pas hersteld zijn. Hierdoor kwam ook de emancipatie van de katholieken werkelijk op gang.

Overgenomen uit: Blijf mij nabij…, Auteur: P.M. Heijmink Liesert, archiefonderzoek, fotografie en tekstbijdragen: Peter den Hartog, coördinatie: Co Baas. Uitgever: R.K. Heilige Michaël Schalkwijk en Tull en ‘t Waal.

De onderhandelingen monnden uiteindelijk uit in een overeenkomst, die het kerkbestuur sloot op 5 augustus 1863 met Evert Kronenburg, zaakgelastigde van Franciscus Joannes baron Van Wijkerslooth de Weerdesteyn, heer van Schalkwijk en Ollignies (1792 - 1864). Het contract behelsde de bouw van een familiekapel, met daaronder grafkelders, en de verkoop van een gedeelte van de begraafplaats voor twaalfhonderd gulden aan de baron.

De nieuwe grafkapel is berekend op 48 vierkante meter. Het perceel grond dat verkocht werd,had uiteindelijk een grootte van 56 vierkante meter 42. Deze kapel liet de baron in 1864 bouwen ter nagedachtenis aan zijn broer Cornelius Ludovicus baron Van Wijkerslooth de Weerdesteyn, bisschop van Curium. In de onderhandelingen tijdens de vergadering van 4 mei 1862 werd door het kerkbestuur als voorwaarde gesteld dat de symmetrie van de begraafplaats behouden moest blijven.

Daardoor kwam de nieuwe kapel (evenals dat met de eerdere graftombe het geval was) opnieuw in de middellijn van de begraafplaats te liggen. Ook had dit zijn weerslag op de vorm van de kapel, die gebouwd werd als een kruis met vier gelijke armen, dus in de vorm van een Grieks kruis. Bovendien wenste de familie De Wijkerslooth maar al te graag dat de nieuwe grafkelders met de kapel, net als de eerdere graftombe, zo ver mogelijk tegen de achterzijde (dus aan de noordoostzijde) van de begraafplaats zou komen

Om dat de ingang van de grafkelder aan de achterzijde lag, moest daarvoor ongeveer drie meter vrijgehouden worden van de achterliggende muur. Deze grafkapel werd zodoende gebouwd op het gedeelte van de begraafplaats, dat in 1849 in gebruik genomen was.

Eén van de voorwaarden in de overeenkomst van de nieuwe kapel was, dat het kerkbestuur ter plaatse van de nieuwe kelder en rondom de oude graftombe de grond van de daarin liggende kisten en lijken zal ontdoen. Tevens werd bedongen dat de oude grafkapel, waarvoor jaarlijks acht gulden retributiegeld betaald werd, afgebroken moest worden. Ook moest de retributie ten eeuwigen dage worden kwijtgescholden.

Door de rastertekening van 1864 en de aantekeningen in het Doodboek te combineren met de plaats waar de nieuwe grafkapel zou komen, blijkt dat het kerkbestuur minimaal 60 graven heeft moeten laten ruimen om de ruimte voor de nieuwe kapel vrij te maken, Ook is af te leiden waar de eerste graftombe ongeveer moet hebben gestaan: dit was, net als de nieuwe grafkapel, in de centrale as van het toen 20 meter brede kerkhof.

Vergelijking met de kadastrale kaart van 1832 geeft bovendien aan dat de tombe op 2 tot 3 meter afstand heeft gestaan van de achterzijde van het kerkhof (mits de kadastrale opmetingen in Schalkwijk goed zijn afgehandeld). Baron Franciscus Joannes Van Wijkerslooth de Weerdesteyn is op 14 november 1864 overleden en werd drie dagen na diens overlijden bijgezet in de kelder van de grafkapel, (afb.19) Hij is als eerste bijgezet in deze grafkapel. Dat betekent dat de kapel niet lang daarvoor moet zijn opgeleverd.

De kapel bestaat uit één bouwlaag en heeft als plattegrond een Grieks kruis. Dit bouwwerk is opgetrokken in grauwe baksteen en heeft hard- en zandstenen lijsten met decoraties. Achter de uitkragende topgevels zijn de zadeldaken haaks op elkaar gekomen. Die daken werden met schubvormige leien gedekt.

De voorste topgevel wordt bekroond met een hardstenen kruis. De andere drie topgevels, met spitsboogvensters in glas-in-lood, worden bekroond door een kruisbloem. De schuin tegen de hoeken van de gevels geplaatste en gelede (inspringende) steunberen geven de kapel een forse indruk. Het maaswerk in de drie spitsboogvensters bestaat uit drie- en vierpas- motieven.