Ten zuidoosten van het hoofdgebouw een rood bakstenen koetshuis op rechthoekige grondslag bestaande uit één bouwlaag onder een afgeplat schilddak, gedekt met gesmoorde Hollandse pannen.

In het noordelijke deel het oorspronkelijke koetsgedeelte met naast de stalling voor de koetsen, een koetsierskamer, stal en hooizolder. In het zuidelijk deel van het pand de oorspronkelijke tuinmanswoning. Tegen de lange westelijke zijgevel bevond zich tot 1929 een oranjerie.

De symmetrische noordelijke eindgevel is op het hoofdgebouw gericht, wit gepleisterd en voorzien van twee dubbele koetsdeuren in een getoogd spaarveld; tussen beide getoogde spaarvelden een rechthoekig spaarveld met daarboven een paardenhoofd in reliëf.

De gootlijst wordt in het midden onderbroken door een tot halverwege het dakschild opgetrokken dakkapel met centraal hooiluik, gedekt door een steekkap met overstek. De eveneens symmetrische zuidelijke eindgevel (voorgevel tuinmanswoning) is op de moestuin geprojecteerd. Centraal in deze gevel een toegangsdeur met groot bovenlicht voorzien van kleine ruitjes; ter weerszijden een meerruits schuifvenster; op het dak een eenvoudige kapel met dubbel meerruits venster.

Aan de Kromme Rijn in Maarschalkerweerd Utrecht aan het Jaagpad 96 staat de uit 1920 daterende boswachterswoning. Hier woonde de boswachter, om toezicht te houden op het bos van Nieuw-Amelisweerd.

Bewoners tussen 1930 en 1954 in de boswachterswoning aan het Jaagpad O96:

1.   1930 - ... (Wed.) A. Miltenburg

2.   ... - ... T. Miltenburg

3.   ... - 1954 H.W. van Pouderoijen.

Een pad naast een rivier of wetering werd vooral in de zeventiende eeuw gebruikt om schuit te jagen. Door middel van een paard die was gespannen aan een touw, verbonden aan de schuit. Zo kon men goederen of personen naar Utrecht of Wijk bij Duurstede vervoeren. Het personenvervoer was in die tijd alleen weggelegd voor de rijken. Wegen waren in die tijd in de winter zeer slecht begaanbaar.

Bij regen of strenge winters kon men beter per schuit naar de stad gaan dan over de weg. Deze waren vrijwel altijd onbegaanbaar, vanwege de blubber en modder. Grootschalig wegonderhoud kende men nog niet zo behalve de zandpaden, die destijds door de Staten van Utrecht werden beheerd. De zandpaden kennen we in onze tijd nog terug in de hedendaagse provinciale wegen in Utrecht.

De in de buurt gelegen boerderij Mereveld aan de Mereveldseweg 2 was al in 1982 gesloopt. Eerder was de hooiberg van de boerderij verloren gegaan door brand. Huize Groenewoude was in 1976 door Rijkswaterstaat gekocht van de gemeente Utrecht en in 1978 gesloopt. Net als de vroegere portierswoningen van het landgoed aan de Koningsweg 372 en 374, die in dezelfde periode gesloopt werd.

Boerderij Maarschalkerweerd aan de Koningsweg 364 - 366 wist het nog tot de voorjaarsdagen van maart 1982 uit te houden, voordat deze door de slopershamer van Rijkswaterstaat ten prooi zou vallen.

Op woensdag 10 maart 1982 kreeg de toenmalige bewoner, de heer H.J.J. Uphof op huisnummer 366, de aanzegging van de gemeente Utrecht om de boerderij op termijn te verlaten, omdat Rijkswaterstaat een aanvang wilde maken met de sloop van de boerderij. Tevens moest het werkterrein voor de aanleg van de snelweg uitgebreid en ingericht worden.

Op donderdag 18 maart 1982 kreeg de heer Uphof nog een brief, waarin de directeur van de Dienst Ruimtelijke Ordening stelde dat het perceel bezit van de Staat der Nederlanden was geworden en vertrek uit boerderij Maarschalkerweerd echt noodzakelijk was.

Iets meer dan vijf jaar later op woensdag 29 oktober 1986 werd het nieuwe tracé van de rijksweg A27 tussen knooppunt Lunetten en Rijnsweerd geopend. Waar ooit de prachtige gebouwen van het landgoed stonden, is nu voor altijd het geraas van motorisch verkeer te horen.

De portierswoning aan de Koningsweg 372 en 374 is in oktober 1978 gesloopt ten behoeve van de aanleg van de snelweg A27. Deze werd pas in 1986 in gebruik  genomen. Vermoedelijk is de woning in de zeventiende eeuw gebouwd. Bij de invoering van het kadaster op 1 oktober 1832 staat de woning op de kaart van de gemeente Oud-Wulven al ingetekend.

In 1921 woonde in de portierswoning aan de Koningsweg O74 (Kadastraal bekend als perceel 360, sectie D, gem. Houten) dhr. W.J. van Ettekoven. Op een later moment dhr. S Verweij. Bij het opmaken van de nieuwe adresregisters van de gemeente Houten in 1930 werd het adres van de portierswoning gewijzigd binnen de wijk Oud-Wulven aanduiding O van Koningsweg O74 naar Koningsweg O100.

Bewoners van de portierswoning van landgoed Nieuw-Amelisweerd:

1.   1930 - ... S. Verweij

2.   ... - ... H. Maatman

3.   ... - ... J.v.d Hoek

4.   ... - ... Wed. G.J v. d. Hoek

5.   1939 - ... Marinus Balk

6.   ... - 1954 Marinus Kalk

Op een kaart die te vinden is in het Centraal Museum te Utrecht uit 1541 staat aangegeven de stadsbuitenlijke gerechten met hierop een hofstede De Kuil ingetekend. Hierop is niet duidelijk te zien of het om de huidige Grote- of de Kleine Kuil gaat.

Boerderij De Grote Kuil, stond geadresseerd tot 31 december 1953 aan het Jaagpad O94 (O is de wijkgemeente Oud-Wulven (Maarschalkerweerd) gemeente Houten).

Eind negentiende eeuw was het wijkadres van de boerderij respectievelijk nog O58 en later O69.

De Grote Kuil behoorde in vroegere tijden bij het Utrechts kapittel van Oudmunster. In het jaar 1755 werd de boerderij met 48 morgen land gelegen in het westen van Maarschalkerweerd verkocht door het kapittel aan Cornelis van Cleeff.

In 1832 wordt Jan Willem van Cleeff vermeld als eigenaar van het goed. Op 11 oktober 1911 verkoopt Jkvr. Van Rappard-Roëll, zij is een nazaat van Van Cleeff en de toenmalige eigenaresse van de boerderij, het goed met 48 morgen land aan de gemeente Utrecht.

Kijk op de familiepagina (link) Munnicks van Cleeff van de Grote en de Kleine Koppel van Maarschalkerweerd pagina, voor meer informatie over het gebied Maarschalkerweerd waar de boerderij gelegen is.

Vanaf 1 januari 1954 kwam de boerderij in de gemeente Utrecht te liggen aan de Kromme-Rijn, na een jaren lange gemeentelijk annexatie procedure tussen 1948 en 1954.
De naam De Grote en De Kleine Kuil gaat terug op de vroegere kleiwinning, die aan de oevers en in de Kromme- Rijn werden gewonnen.

Van het delven van klei krijg je kuilen.

Gerardus Hendrikus Holl (1869-1937) woonde op de boerderij vanaf 1918 tot aan zijn overlijden in 1937. Gerard was de tuinman op het landgoed Nieuw-Amelisweerd. Zoon Bram Holl nam de boerderij over en bleef er wonen tot aan zijn overlijden in 2001. De boerderij was al die tijd nog in Utrechts gemeente eigendom gebleven.

1.   Abraham H. Holl (geboren 10 januari 1910)

2.   Dirkje B. Snoek (geboren 31 maart 1909)

3.   Agatha M.S. Holl (geboren 7 mei 1950)

5.   Sophia A. M. Holl (geboren 24 september 1948)

6.   Hendrikus G. M. Holl (geboren 1 mei 1947)

7.   Godefrida A. M. Holl (geboren 7 april 1953)

8.   Wilhelmina Hendrika van Sterkenburg (geboren 13 maart 1933)

Hoofdbewoner volgens het gemeente register 1930 - 1954

Een 18e eeuwse boerderij met bakhuis en hooiberg, gelegen aan de Kromme Rijn, van veel oudere oorsprong.

De plattegrond van deze boerderij van het T-huis type is enigszins afwijkend, doordat het woonhuis aan een zijde smaller is dan het bedrijfsgedeelte.

Het "voorname" front van vier traveeën breed, waarin duidelijk de opkamer is te herkennen, is naar de Kromme Rijn gekeerd. Het woonhuis is vrijwel gaaf, de dakbedekking is echter vervangen door een muldenpan. Het casco bestaat uit een enkelvoudige grenen balklaag en een grenen gebintenkap. Onder de opkamer bevindt zich een door een tongewelf gedekte kelder met twee kelderlichten.

De kelder vertoont steenformaten, die kunnen wijzen op een mogelijk middeleeuwse voorganger van de huidige boerderij. In de achtergevel bevinden zich restanten van ouder muurwerk. Het bedrijfsgedeelte is driebeukig met ankerbalkgebinten.

1.   Op zaterdag 21 november 1767 werd ten overstaan van de Utrechtse notaris Jan Klemme een huur en pacht akte afgesloten door Jan van Cleeff, van beroep van het commis militair der provincie Utrecht. Het goed betrof een zekere hofstede, huizinge c.a. en 48 morgen boomgaard, bouw- en weyland, gelegen in het gerecht van Maarschalkerweerd, hofstede genaamd de Grote Kuyl. Huurder van de hofstede en pachter is Weyntje van Zeyl. Zij was weduwe van Frans Gerritse Vulto.

Bron: Het Utrechts Archief 34-4, U236a004, 21-11-1767, aktn.: 63.

2.   Op zaterdag 8 april 1797 werd ten overstaan van de Utrechtse notaris een huur- en pachtakte afgesloten door Adriana Charlotte van Bronckhorst, weduwe van Jan van Cleeff. Bij leven was hij van beroep commis militair van de provincie Utrecht. De volgende twee objecten werden aan huurder en pachter Evert van den Brandhoff gegeven. Een zekere hofsteede, huizinge en 48 morgen boomgaard bouw- en weiland, gelegen in het gerecht van Maarschalkerweerd, genaamd hofstede de Groote Kuyl, Een zekere hofsteede of goed met 39 morgen boomgaard, bouw- en weiland en overblyfsel van huis. Gelegen in het gerecht van Bunnik en Vechten, over de Covelaarsbrug, genaamd hofstede Meerveld (boerderij Mereveld, Mereveldseweg 2).

Bron: Het Utrechts Archief 34-4, U236a019, 08-04-1797, aktn.: 16.

Boerderij De Kleine Kuil, gelegen aan de Mytylweg 100 werd in vroegere tijden aangeduid als hofstede de Kuijl of Den Cuyl. In vergelijking met zijn naast gelegen grotere boerderij De Grote Kuil kent de naam van de boerderij pas het voorvoegsel 'Kleine' Kuil in de loop van de negentiende eeuw.

De boerderij was vele eeuwen het eigendom van het Utrechtse kapittel van Oudmunster en het kapittel Ten DOM. De eigenaar van de boerderij betaalde erfpacht aan het kapittel. Pas in 1764 kwam de hofstede in het totale bezit van Nieuw-Amelisweerd terecht bij heer Hendrik van Utenhove.

De landerijen van De Kleine Kuil aan de oostelijke kant van Maarschalkerweerd kwamen in het volledige bezit van de Heer van Amelisweerd, Reinier van Utenhove, op woensdag 30 december 1722, nadat deze werd 'getransporteerd' na toestemming van het Leeuwenberg gasthuis van zondag 27 december 1722. Zij die reeds de landerijen van Nieuw-Amelisweerd aan de oostkant van de Kromme Rijn in bezit hadden in het gerecht van Rhijnauwen sinds het midden van de zestiende eeuw.

Anno 2020 is de boerderij particulier bezit, omzoomd met groen en niet vrij toegankelijk of te bezichtigen.

Landerijen in het oosten van Maarschalkerweerd van de Kuil waren tezamen 50 morgen groot en in pacht bij het kapittel van Oudmunster. Kapittel Ten DOM, die mede eigenaar was van de landerijen had geen verdere belangen met pacht of andere belastingen of eigendomsvermogen in het land van Maarschalkerweerd.

Boerderij De Kleine Kuil stond geadresseerd tot 31 december 1953 aan het Jaagpad O95 (O is de wijkgemeente Oud-Wulven (Maarschalkerweerd) gemeente Houten).

Eind negentiende eeuw was het wijkadres van de boerderij respectievelijk nog O59 en later O70.

Vanaf woensdag 27 februari 1974 kwam de boerderij aan de Mytylweg 100 te liggen. Het oude adres aan het Jaagpad O95 kwam hiermee te vervallen.

De boerderij was vanaf augustus 1811 in pacht bij familie Bosch van Drakestein tot aan de verkoop van het landgoed Nieuw-Amelisweerd op maandag 27 april 1964 aan de gemeente Utrecht. Na deze tijd werd de boerderij in pacht uitgegeven door de gemeente Utrecht.

Hoofdbewoner volgens het gemeente register 1930 - 1954

1.   1930 - ... T. Peek

2.   ... - ... W.H. Peek

3.   ... - 1954 C.J. van Wiggen

Een 16e eeuwse boerderij met schuur, gelegen aan de Kromme Rijn.

Deze boerderij van het 'T-huis' type is voor wat betreft het woonhuisgedeelte 16e eeuws, de kap is echter rond 1940 vernieuwd. De opkamer heeft een dekking van moer- en kinderbalken met sleutelstukken. De andere ruimten hebben een enkelvoudige balklaag met bijzonder slanke balken. Onder de opkamer is een kelder met tongewelf aanwezig.

Het bedrijsgedeelte is een driebeukige ruimte met eiken ankergebinten. De gebinten bestaan uit stijlen op stenen poeren, ankerbalken met pen en wig en schoren. Op de ankerbalken staan 'normale' spanten.

Op het erf staan verder nog een 19e eeuwse, mogelijk oudere, wagenschuur en een hooiberg.

Deze boerderij is bouwhistorisch van belang en tevens van groot belang als onderdeel van het Kromme Rijn gebied. Het is dicht bij de stad gelegen.

Bron: Rijksmonumenten Register, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) te Amersfoort.

Deze aan de Kromme Rijn gelegen krukhuisboerderij met witgepleisterd achterhuis en rieten kap dateert in oorsprong uit de 16de eeuw. Gelet op de vlechtingen in het metselwerk van de voorgevel was het oorspronkelijk een langhuisboerderij, die tot een krukhuis is uitgebreid. Deze uitbreiding zal in ieder geval voor 1674 hebben plaatsgevonden. Op een kaart van de landmeter Gabriel Reets uit dat jaar, staat de boerderij als krukhuis afgebeeld. In de kruk bevindt zich de opkamer, waaronder een grote kelder met stenen tongewelf.

Een type keldergewelf, dat met name in de 15de eeuw en 16de eeuw toegepast werd. In 1672 is de boerderij evenals vele andere gebouwen ín de omgeving ten prooi gevallen aan de plunderende Franse troepen. Kort daarna is de boerderij weer opgebouwd. Het achterhuis van de boerderij is in 1866 vernieuwd. Een sluitsteen boven de achterbaander (inrijdeur) herinnert aan deze verbouwing. In de boerderij hebben verschillende kleine veranderingen plaatsgevonden. De kaaskamer rechts in het woonhuis is tot slaapkamer gemaakt. Hiertoe is een nieuwe raampartij in de rechterzijgevel geplaatst.

In de voorgevel is het raam van de kaaskamer en het zolderraam vernieuwd. Het oorspronkelijke pomphuis is tot keuken gemaakt. De grote raampartij in de keuken dateert van 1974. In het achterhuis is een doucheruimte gebouwd. De stalvensters zijn ook vernieuwd. Bij de boerderij staan een bakhuis en koetshuisje, beide van voor 1832. Het witgepleisterde bakhuis met rood pannen zadeldak is tussen 1830 en 1860 vergroot met een kaaskamer en wagenberging.

Hierdoor kwam het tegen de achtergelegen varkensschuur te staan. De varkensschuur is later verbreed. Het koetshuisje met rieten schilddak en aan de voorzijde een dubbele houten deur doet thans dienst als jongveestal en opslagruimte. In de middeleeuwen was het gebied bekend onder de naam ‘Het Staartje van de Boeije’ een minigerecht van zeven morgen land, dat in 1526 reeds een samenwerkingsverband had met andere minigerechten.

Wanneer de eerste boerderij hier stond is niet bekend. In 1536 is er in ieder geval sprake van een boerderij bewoond door Cornelis Goes. Hij heeft de boerderij met in totaal vier hoeven (ruim 50 ha) land gehuurd. In 1562 wordt het goed door Agnes van Leeuwenberg geschonken aan de naar haar genoemde instelling, het Leeuwenberg Gasthuis te Utrecht, dat het tot 1722 in bezit zou houden.

In 1808 wordt de boerderij eigendom van koning Lodewijk Napoleon, wanneer hij voor een bedrag van f 190.000,- zowel Oud- als Nieuw-Amelisweerd met bijbehorende landerijen en boerderijen koopt. In 1811 wordt Paulus Willem Bosch van Drakenstein de nieuwe eigenaar van de beide landgoederen. De familie zou tot 1964 “De Boeije’ in bezit houden. Toen werd ook het landgoed Nieuw-Amelisweerd en bijbehorende boerderijen verkocht aan de gemeente Utrecht, die sinds 1951 ook Oud-Amelisweerd in eigendom had.

De familie Van Hoven is van 1865 tot 1917 pachter geweest van de boerderij. Na ontslag van al het oud personeel werd Wilhelmus Andreas Zomer in 1918 de nieuwe pachter. Zijn kleinzoon is thans eigenaar van de boerderij. Boerderij ‘t Burgje’ in Odijk en ‘De Boeije’ zijn de enige en ook gave voorbeelden van het type krukhuisboerderij binnen de gemeente Bunnik.

Bron: Bunnik Geschiedenis en Architect, Saskia van Ginkel-Meester, 1989, Kerckebosch Uitgeverij.

De naam van de boerderij 'De Boeije' verwijst mogelijk naar de scheepvaart, die uit het oosten de Kromme-Rijn richting Utrecht bewaarde. De schipper, die in vroegere tijden de boerderij als een boei of bolder in het landschap zag als teken van de aankomende bocht in de rivier. Of als de tijd dat Utrecht binnen een aanzienlijke tijd te bereiken was. Een andere mogelijke verwijzing zou kunnen zijn naar een boye, het Middelnederlands voor knaap of jonge.

1.    Op zaterdag 20 november 1784 werd ten overstaan van de Utrechtse notaris Cornelis de Wijk een huur en pacht akte opgesteld voor Maximiliaan Hendrik de Saint Simon, Heer van Amelisweerd, gehuwd met Maria Jacoba Cornelia gravinnen van Efferen, eerder weduwe van Hendrik van Utenhove. Als goed werd een zekere hofstede, bestaande in een huisinge c.a. met boomgaard, 3 morgen bouland en nog 15 morgen bouland van een perceel van 25 morgen groot verhuurd en verpacht, hofstede genaamd de Boeye. Alle gelegen  in het gerecht van Amelisweerd.

Verder werd er nog 2 morgen weyland, gelegen in De Bilt, achter Drakenburg of Vreeswijk, genaamd het Steenkampje verpacht. Twee morgen weyland, gelegen in De Bilt, by de laan van Oostbroek en 11 morgen weyland in de De Bilt. Huurder en pachter was veehouder Jan Peek. Hij woonde in die tijd al op De Boeye. In bijzonderheid waren de 11 morgen weiland in De Bilt gelegen op de Oud Kolenberg (renversaal akte).

Bron: Het Utrechts Archief 34-4, U256c021, 20-11-1784, aktn.: 99.

2.   Op zaterdag 2 januari 1796 werd ten overstaan van de Utrechtse notaris Cornelius de Wijs een huur en pacht akte opgemaakt voor Maria Jacoba Cornelia gravinne van Efferen, weduwe van Marquis de St. Simon. Een zekere hofstede, bestaande in een huisinge c.a. met boomgaard, groot ruim 2 morgen, hofstede genaamd de Boeye. Hierbij werden ook nog de volgende gronden in pacht gegeven. Vier en een halve morgen weiland, genaamd de Boeyewey, ruim 3 morgen weiland, gelegen tussen de ridderhofstad Amelisweerd en de Boeye, genaamd, de Rhynwey (deel van), 3 morgen bouwland, gelegen voor de boomgaard tegenover de Boeyewey.

Hierbij 25 morgen bouwland, gelegen tussen de ridderhofstad Amelisweerd en de Boeye en als laatste 4 morgen bouwland in het gerecht van Amelisweerd, genaamd de Beurs. Huurders zijn toekomstige echtelieden (renversaal akte). Pachter en huurder waren Jan van Royen en zijn toekomstig echtgenote Catharina van Schalkwijk.

Bron: Het Utrechts Archief 34-4, U256c033, 02-01-1796, aktn.: 3.

Op vrijdag 8 juni 1962 werd ten overstaan de Utrechtse notaris Joost Hofstede door de gebroeders en zusters Bosch van Drakestein (Ghislaine) een huisje en perceel genaamd het "Biltse Kampje" aan de oostelijke oever de van de rivier de Kromme Rijn verkocht.

Het perceel kadastraal Utrecht, sectie N, perceelnummer: 67 (voor het jaar 1954, kadastraal gemeente De Bilt, perceelnummer: 750).

Perceel was al vanaf augustus 1811 in het bezit van familie Bosch.
Na de verkoop van het land de Colenberg in De Bilt door jhr. Karel Bosch van Drakestein in 1840 wat reeds de percelen daarvan ruim 400 jaar bij het landgoed Nieuw-Amelisweerd behoorde. Was dit het enige perceel wat bij Nieuw-Amelisweerd behoorde wat voor 1954 kadastraal bij de gemeente De Bilt hoorde.

In juni 1962 verkocht familie Bosch van Drakestein een gedeelte van het perceel met het huis aan de N.V. Aannemings- en Handelsmaatschappij Jacobus. Gerrit van Oord N.V., gevestigd aan de Pr. Hendriklaan 94 te Utrecht voor een bedrag van f. 10.000, - gulden.

Bron: Het Utrechts Archief, 1294, 7917 (1717) 1717 18.

Midden jaren 70 van de twintigste eeuw kocht Rijkswaterstaat het perceel aan om hier de rijksweg A27 op aan te laten leggen.

Bron: Kadaster Archiefviewer 1832 - 1987 (NL).

Van 1982 - 1985 werd tussen de Toulouselaan - Sorbonnelaan en de Weg naar Rhijnauwen een nieuwe verkeersroute gemaakt. Toegestaan voor fietsers, maar verboden voor gemotoriseerd verkeer. In 1987 zou het perceel worden opgenomen in de kadaster hulpkaarten en veldwerkkaarten.

De straatnaam De Boeijelaan werd door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Utrecht vastgesteld op vrijdag 30 augustus 1985.

De naam is afgeleid van het fort Vossegat, aangelegd in 1818. Het Vossegat was het oostelijke stukje van de Minstroom, waar die uitmondde in de Kromme Rijn. Daar was ook de boerderij Vossegat gelegen, tegenover Maarschalkerweerd en dus buiten de gemeente
Bunnik. De Vossegatsedijk, die daar begint, zet zich voort op Bunniks grondgebied noordelijk van Amelisweerd en Rhijnauwen. Het was de zuidelijke begrenzing van de Oostbroekse ontginningseenheid De Klei, in cultuur gebracht in de twaalfde eeuw. Een
oude naam van de weg is niet bekend.

Vastgesteld op 17 maart 2009 door het college van de gemeente Bunnik.

Overgenomen uit het: Straatnamenboek Gemeente Bunnik.

In het jaar 1330 verkocht de Utrechtse bisschop Jan van Diest van het Utrechtse DOM kapittel het goed Maarschalkerweerd van meer dan 100 morgen land aan het kapittel van St. Salvator, wat later het Oudmunster kapittel zou gaan heten. Oudmunster voerde op diverse percelen land pacht, erfpacht of erfpachtcanon uit. Tot in de achttiende eeuw zouden de meeste landerijen van Oudmunster op deze manier in hun bezit blijven. Hoofdbezitter bleef Oudmunster, maar een tweede bezitter bleef ook het kapittel Ten Dom. Zij voerde op vrijwel geen perceel erfpachtrecht uit.

Na de Reformatie, het verbod om het katholieke geloof openbaar te belijden en de beeldenstorm, worden alle onroerende goederen en vastgoed van de Utrechtse kapittels ondergebracht bij de Staten van Utrecht. Ruim 230 jaar (tot februari 1811) zouden kanunniken de goederen van de vroegere kapittelordenen in beheer houden. Zo ook die van het kapittel Ten DOM en het Oudmunster kapittel en hun goederen in Maarschalkerweerd.

Een eerste vermelding (voor zover bekend) van hofstede De Bonte Kraay dateert uit een pachtoorkonde uit het jaar 1541 op de datum van 17 januari voor Peter Klaasz in de Bonte Kraai. Het betreft  een hoeve (perceel grootte) lands, strekkende westwaarts op tot de heerweg (Koningsweg) en een hoeve, dair die huisinghe geheten de Bontecray op staende is, langs de andere kant van de de heerweg strekkende westwaarts op langs de Veensche weteringhe (Oud Wulverbroekwetering) en zuidwaarts tot aan de Grote Koppel.

Al in de veertiende eeuw was Maarsckalkerweerd een ambachtsheerlijkheid van het kapittel, later werd daar de Grote en de Kleine Koppel aan toegevoegd. In de achttiende eeuw kwam de ambachtsheerlijkheid toe aan familie Van Cleeff, Munnicks van Cleeff en Rappard en Bosch van Drakestein (Heeckeren tak).

Meer hierover te lezen op de Munnicks van Cleeff pagina

In het jaar 1726 is de Evert van den Poll fundatie pachter van de diverse gronden op de grond van de Bonte Kraay. De fundatie geeft kleine perceeltjes in onderpacht uit aan tuinders en landbouwers op de Bonte Kraay. Evert van de Poll was advocaat voor de der Staten van Utrecht en bestemde in 1602 bij testament zijn vermogen tot instelling van een werkhuis. Het doel van het werkhuis was om 'ledichgangers' en bedelaars van de straat te houden.

Op zaterdag 12 januari 1799 verkopen de erfgename het land en hofstede de Bonte Kraay aan Maximiliaan Frederik Armauer. Hij was tuinman op landgoed Oostbroek in De Bilt. Een landgoed gelegen ten noordoosten van de hofstede. Maximiliaan overleed op 15 september 1818 te Zeist op 76 jarige leeftijd. Voor zijn overlijden was hij tuinman op Slot Zeist.

Naar de hand van Armauer is een prachtige kaart van landgoed Oostbroek bewaard gebleven uit 1778.

Zoals in de Nederlandse Staatscourant van 28 december 1818 staat te lezen, dat een vredesrechter van het tweede kantongerecht in contact wilde komen met de erfgename. Dit had alles te maken met dat vrijwel zeker de Nederlandse Staat en het Ministerie van Oorlog de grond van Armauer wilde hebben om de vier Lunetten op de Houtense Vlakte te bouwen. Op dit stuk grond van de Bonte Kraay werd fort Lunet I gerealiseerd tussen 1819 en 1821.

Voor zover bekend had Armauer geen kinderen of familie in Nederland wonen. Dus zal aan het begin van het jaar 1819 zijn onroerend goed zijn overgedragen of verkocht aan het Ministerie van Oorlog. Na ruim 280 jaar kwam er een einde aan hofstede De Bonte Kraay. Kort na de overdracht van de hofstede zal deze aan de slopershamer ten prooi zijn gevallen.

Na de bouw van fort Lunet I kwam de overige grond gelegen ten oosten van de lunet terug bij het Hervormd Burgerweeshuis. Het weeshuis was in eerdere tijden gelieerd aan de Van der Poll fundatie. In 1832 staat het weeshuis ingeschreven in het kadaster op dit perceel.

Na de Reformatie, het verbod om het katholieke geloof openbaar te belijden en de beeldenstorm, worden alle onroerende goederen en vastgoed van de Utrechtse kapittels ondergebracht bij de Staten van Utrecht. Ruim 230 jaar (tot februari 1811) zouden kanunniken de goederen van de vroegere kapittelordenen in beheer houden. Zo ook die van het kapittel Ten DOM en het Oudmunster kapittel en hun goederen in Maarschalkerweerd.

Een van de vroegst bekende vermelding van de Kovelaarsbrug dateert van 4 juni 1377 uit een document, waarin wordt geschreven over Covelwadebrugghe ter Coppel waerts. De Kovelaarsbrug lag aan de Koningsweg, een weg die vermoedelijk al uit de achtste eeuw dateert. Voor het jaar 1122 en voor de grote ontginningen in het Kromme-Rijngebied, werden aan de zuidelijke kant van de Kromme Rijn kaden opgeworpen, waarover in de achtste eeuw  werd gereisd richting de zuidoostelijke dorpen.

Klein Kovelswade en de Kovelaarsbrug komen aan hun naam door de monniken, die vanuit hun klooster in Oudwijk naar hun landerijen in Tolsteeg moesten lopen. In hun kovels (monniken kleding) moesten ze zich door drassig gebied waden.

Hoofdbezitter van de gronden en ambachtsheerlijkheid van Maarschalkerweerd van het Utrechtse kapittel van Oudmunster. Tweede bezitter van het geheel was het kapittel Ten DOM. In vergelijking met zijn mede bezitter van het goed had het DOM kapittel geen verdere pacht, erfpacht of erfpachtcanons te voeren in het gebied. Diverse kapittels hadden in de loop der eeuwen er veel belang bij om hun gronden in de omgeving van de Kovelaarsbrug en hofstede De Bonte Kraay te karteren. Dit heeft geresulteerd in een rijke verzamelingen aan kaarten van brug en hofstede met grond, zoals te zien is in de viewer bovenaan dit artikel.

In een verzoekschrift en minuut-verzoekschrift uit het jaar 1596 wordt door de geburen (inwoners) van de Vrije huizen bij de Kovelaarsbrug onder Bunnik en Vechten (Maarschalkerweerd) aan de Staten van Utrecht gevraagd om in de ongelden (belastingen) als voorheen een vierde van die van Bunnik en Vechten, en niet een derde, te behoeven te betalen. Daarbij wijzende op het slopen van de hofstede de Bonte Kraay, een van de zeven vrije huize. Zie de kaart in de fotoviewer van Speelhuys Lagenhof onderaan dit artikel.

In het jaar 1726 is de Evert van den Poll fundatie pachter van de diverse gronden op de grond van de Bonte Kraay. De fundatie geeft kleine perceeltjes in onderpacht uit aan tuinders en landbouwers op de Bonte Kraay. Evert van de Poll was advocaat voor de der Staten van Utrecht en bestemde in 1602 bij testament zijn vermogen tot instelling van een werkhuis. Het doel van het werkhuis was om 'ledichgangers' en bedelaars van de straat te houden.

In een onlinetestament van donderdag 31 juli 1794 staat dat legataris Jan de Vrij, wonende in het zogenaamde Panhuijs tegenover Amelisweerdaan aan zijn erfgenaam, broer Jean Hubert Gossiaux zijn vermogen nalaat. Indien  Jean Hubert eerder overlijd gaat Jan de Vrij's vermogen naar Jean's zijn kinderen: Marie Gossiaux, Charloote Gossiaux en Jean Gossiaux. Jan de Vrij huurde het Panhuijs van Marquis de St. Simon, Heer van Amelisweerd.

Op zaterdag 5 juni 1807 werd ten overstaan van de Utrechtse notaris Jacob Christiaan de Graaf, 2,5 morgen bouwland met bijbehorend daghuurderhuisje, genaamd het Panhuis met bomen langs het zandpad, verkocht door Maximiliaan Louis van Utenhoven aan Frederik Hendrik Justus van Utenhove.

Bron: Het Utrechts Archief 34-4, U286a014, 05-06-807, aktn.: 106.

Op zaterdag 10 december 1808 is verder nog te lezen, dat er een hofstede in Maarschalkerweerd met 2,5 morgen bouwland, vanouds genaamd het Panhuis,wordt gekocht en ingezet door Marcelis Bongers voor f. 2.650,-. Marcel koopt het Panhuis met borg van P. de Goeij.
Op zaterdag 11 februari 1809 verkoopt Fredricus Catharinus Blekman namens Frederik Hendrik Justus, baron van Utenhove, met verwijzing naar de verkoopconditie van de hofstede van zaterdag 10 december 1808, de hofstede het Panhuis.

Op woensdag 21 november 1821 werd, ten overstaan van de Utrechtse Hendrik van Ommeren, de hofstede het Panhuis door Gerrit Oosterhout verkocht voor f. 100 gulden en 17 cent aan Paulus Wilhelmus Bosch van Drakestein. Paul bleef de hofstede verhuren aan Gerrit en zijn gezinsleden. Nog tot het jaar 1854 bleef Gerrit Oosterhout in het Panhuis wonen.

Gerrit Oosterhout was van beroep bakker en voerde zijn beroep als bakker ook uit op de hofstede het Panhuis. Gerrit kocht het Panhuis aan van Marcelis Bongers op woensdag 12 april 1820 ten overstaan van de Utrechtse notaris Peter Adriaan van Schermbeek. Marcelis Bongers was ook van beroep bakker. Waren Marcelis en Gerrit de huisbakker van het landgoed Nieuw-Amelisweerd voor de familie Van Utenhove en koning Lodewijk Napoleon?

Paul voegde het Panhuis direct weer toe aan het landgoed Nieuw-Amelisweerd. Eerder behoorde het Panhuis bij Nieuw-Amelisweerd tot februari 1809, 12 jaar eerder toen de familie Van Utenhove (toenmalige eigenaren van het landgoed) de hofstede aan een particulier verkocht.

Na het overlijden van Paul Bosch in april 1834 werd oudste zoon Willem Bosch en later in 1853, na het overlijden van Willem, (klein)zoon Hendrik Bosch eigenaar van de hofstede.

Bron: Het Utrechts Archief 34-4, U320b029, 21-11-1821, aktn.: 3646.

De Colenberg grond met vijf percelen reikte in 1832 vanaf de Utrechtseweg in De Bilt richting het zuidwesten tot aan knooppunt Rijnsweerd bij de oude bekende 'Varkensbocht,  van de rijksweg A28 naar de rijksweg A27. Voor het metrieke stelsel in Nederland was de Colenberg ruim 12.65 morgen groot, wat in onze huidige maatstaven komt op 3,2 hectare. In de tweede helft van de zestiende eeuw is het klooster in het naburige klooster van Oostbroek de bezitter van de Colenberg.

In het jaar 1650 is Anthonis Carel Parmentier, heer van Heeswijk, de eignaar van de Colenberg. Vanaf het jaar 1720 komt de Coleberg in het onroerend goed bezit van landgoed Amelisweerd. Reinier van Utenhove weet in dat jaar het land met de 5 percelen te verwerven.

Op zaterdag 14 november 1818 kocht Paulus Willem Bosch van Drakestein ten overstaan van notaris Hendrik van Ommeren 5 percelen van de Colenberg aan in De Bilt voor een bedrag van f. 6.600- gulden.

Deze waren tot die tijd in het bezit geweest van Maximilaan Louis baron van Utenhove tot Bottestein.

Op zaterdag 23 mei 1840 werd de landerijen van de Colenberg ten overstaan van de Utrechtse notaris G.H. Stevens door de familie Bosch van Drakestein geveild. Voor f. 7.550-, gulden kocht jhr. Carel Theodorus Johannes Bosch van Drakestein de landerijen van de Colenberg.

Drie maanden later machtigde Carel zijn oudste broer Willem Bosch van Drakestein om de landerijen voor hetezelfde bedrag te verkopen.

De Colenberg heef dus een kleine 400 jaar deel uitgemaakt van het landgoed Nieuw-Amelisweerd. Waarvan buiten enkele jaren daar gelaten de familie Van Utenhove nog landerijen in bezit heeft gehad. De Coleberg die oorspronkelijk bij landgoed Nieuw-Amelisweerd behoord had.

Begin jaren twintig van de twintigste eeuw werden ten westen van de Colenberg huizen gebouwd aan de Veldzichtstraat.

Het summiere bewijs was te vinden in de krantenbank van het Zeeuws archief. Het betreft een verslag uit 1855 van een raadsvergadering van de gemeente Middelburg, waarin de weduwe van Jhr. Willem Bosch van Drakestein wordt genoemd. In het archiefstuk, dat door deze stichting in het voorjaar van 2019 wordt gekocht is geschreven door de achterkleinzoon van Willem, René Bosch van Drakestein. Hierin staat dat diverse van zijn familieleden in 1953 een inspectie in Zeeland uitvoerden, na de Watersnoodramp van dat jaar. Er werd gekeken of de onroerende goederen niet teveel beschadigd waren.

Tot op heden is het de stichting nog niet gelukt om erachter te komen, waar deze gronden precies lagen. Kadasteronderzoek is moeilijk, omdat het gemeentehuis van Middelburg inclusief het kadasterarchief in 1940 verloren is gegaan.  Het gemeentehuis was immers door de Duitse inval in WOII verwoest.
Pas vanaf uiterlijk 1947 werd dit kadasterarchief van Walcheren weer opgebouwd en gereconstrueerd.

De motivatie en onderbouwing om aan te nemen dat jhr. Willem Bosch van Drakestein de gronden via de broers Hinlopén en hun moeder jkvr. Schorer heeft gekocht, heeft te maken met het gegeven dat er in het Zeeuws Archief in Zeeland in archief 157 Familie Schorer 1547-1983 (1991) diverse Utrechtse stukken te vinden zijn.

Deze hebben ook betrekking op de familie Bosch van Drakestein. Jelmer Hinlopén zat al in de eerste helft van de negentiende eeuw in de Utrechtse gemeenteraad. Latere nazaten van de familie Schorer en Hinlopen kwamen ook nog in begin twintigste eeuw voor in Utrecht en Zeeland, waar ze op beide gebieden actief waren in politiek en grondbezit.

Bewijs dat de familie Bosch gronden in Zeeland had ligt in het feit dat de stichting enige jaren geleden een notulen van de familie zelf uit 1953-1954 heeft aangekocht via Marktplaats.nl.

Hierin beschrijft jhr. René Bosch van Drakestein dat hij en zijn broer de eigendommen in Zeeland van het voorjaar van 1953 gingen inspecteren. Nadat in februari 1953 Zeeland en een groot deel van West Brabant onder water waren gelopen bij de Watersnoodramp van 1953.

Alleen staat erin de notuelen niet vermeld waar die eigendommen precies bevonden.

Op donderdag 9 september 2021 bij het beginnen van een nieuwe sessie aan archiefonderzoek op de studiezaal van Het Utrechts Archief. Op een eerder moment had ik een hypotheeknummer van het kadasterkantoor Amersfoort opgehaald uit de kadasterarchiefviewer.

Hiermee bleek bij het opzoeken en het bekijken van dit hypotheek deel een grote vis gevangen te zijn. Zoals hier eerder boven aangegeven stond. Dat we niet konden achterhalen waar de gronden van familie Bosch zich precies bevonden in Zeeland. Stond in deze hypotheekakte wel beschreven waar in iedergeval de gronden van na WOII en de Watersnoodramp van 1953 zich in Bosch eigendom bevonden.

Familielid jhr. Louis Bosch van Drakestein, directeur van de VVV in Zeist was familie oudste als het gaat om de goederen in Zeeland.

Het betrof bouwland percelen in de kastrale gemeente Axel, diverse bouw- en weilanden en moeras in de kadastrale gemeente Koewacht, diverse bouw- en weilanden in de kadastrale gemeenten St. Jansteen en Terneuzen en diverse bouw- en weilanden en huis in de kadastrale gemeente Grauw.

Rond de tijd dat het landgoed Nieuw-Amelisweerd verkocht werd verkochten de Ghislaine broers en zusters van Bosch van Drakestein tussen 1960 en 1967 het vast- en onroend goed in Zeeland.

Het is dus niet goed te achterhalen hoe familie Bosch voor een groot deel aan de onroerende goederen in Zeeland gekomen is. Dit door het veloren gaan van het kadasterkantoor en gemeentehuis in Middelburg tijdens WOII.

Een deel uit de nalatenschap komen van Willem, Hendrik en Johan Bosch die misschien op een later tijdstip het vastgoed in Zeeland erbij hebben aangekocht of hebben verkocht.

De goederen worden in de hypotheek4 akte genoemd omdat de broer en zussen Bosch hun goederen in Zeeland, Utrecht, Houten en Bunnik moesten herberoordelen door de notaris in het gezamelijk belang van eigendom. Omdat jhr. Henri Bosch van Drkastein in 1958 ging scheiden van zijn toenmalige echtgenote mevr. Vreeswijk.

Dit gezamelijk belang van herbeoordeling gebeurde op dinsdag 6 mei 1958 ten overstaan van de  Amsterdamse notaris jhr. Paulus Aloisius Antonsius Hubertus Graafland.

Broers en zussen Bosch probeerde in de 13 jaar na het overlijden van moeder Lucie Serraris - Bosch van Drakestein tussen 1952 en 1965. In gesprekken en overleggen met notaris Graafland het landgoed Nieuw-Amelisweerd aan diverse gegandigde te verkopen wat er meestal niet van kwam.

Bron: Het Utrechts Archief, 1294 7798 (1598), 1958 mei 7-1958 mei 22 1598 33 1598 34.

4.   Vrijdag 26 augustus 1808 - Maximiliaan Louis baron van Utenhove, heer van Bottesteijn, verkoopt aan G.W. baron van Lamsweerde, jntendant generaal van het Koninshuis Commandeur van de Koninglijke orde der Unie en Staats Raad van zijne Majesteit den Koning van Holland, namens hem de  ambachtsheerlijkheid Amelisweerd met de tienden en verdere gerechtigheden, de ridderhofstad Amelisweerd vanouds genaamd Groenewoude met de heeren huizinge etc, tezamen groot 13 morgen 217 roeden vanouds in twee leenen rededabel van de proostdij van Oudmunster, met nog 7 morgen 2 hond hoogland en 2 morgen 3 hond rijnland.Tevens de hofstede de Boeije met 48 morgen 1 hond land en onder Maarschalkerweerd 17 morgen en 3 morgen op de Kuijl.

5.   Vrijdag 2 september 1808 - Registratie van een procuratie tot transport van vorenstaande goederen.

6.   Vrijdag 2 september 1808 - Maxirniliaan Louis baron van Utenhove constitueert Johannes Wijnandus de Jeeger om te Amelisweerd en Maarschalkerweerd te transporteren aan de koning van Holland bovenstaande percelen.

7.   Vrijdag 2 september 1808 - Jacoba Geertruida Wilhelmina Baronesse van Utenhove, gesepareerde huisvrouw van Frederik Lodewijk Christiaan baron van Schrautenbach en Maximiliaan Louis baron van Utenhove en Gerlach Theodorus Frederik baron van Utenhove en Hendrik Jacob Carel baron van Utenhove en Frederik Hendrik Justus baron van Utenhove, woonachtig allen binnen Utrecht, constitueren Johannes Wijnandus de Jeger om aan de koning van Holland bovenstaande percelen te transporteren.

11.   Zaterdag 19 november 1808 - Johannes Wijnandus de Jeeger als gemachtigde van Everard Kol als gemachtigde van Gerard Arnoud baron Taets van Amerongen, heer van Schalkwijk, transporteert aan de koning van Holland 13 morgen bouw- wei- en bosland met 4 daghuurderswoningen, 11 morgen bouwland, 1 morgen elzenbos, tevoren bouwland in 2 akkers gelegen op de Marsch.

12.    Woensdag 15 maart 1809 - Jachtpatent verleent aan jonkheer G.F.F. van Utenhove.

13.   Vrijdag 29 juni 1810 - Registratie van een decreet van zijne majesteit den koning (Franstalig) over hofsteden De Knapschinkel, De Boeije en De Kleine Kuil.

14.   Maandag 2 juli 1810 - Registratie van een aanschrijving van den intendant generaal van s'konings huis. De buitenplaatsen Oud- en Nieuw-Amelisweerd zijn verkocht, met de hofsteden De Kleine Kuil, De Boeije en De Knapschinkel en de daarbij behorende gebouwen, hoeven en landerijen ter grootte van 278 morgen 577 roeden voor 200.000 gulden. Dit is getransporteerd op 6 augustus (hooimaand) 1810.

15.   Vrijdag 6 juli 1810 - Hendrik van Ommeren als gemachtigde van koning Lodewijk Napoleon transporteert aan J.P. van Wickevoort Crommelin 9 morgen allerbest bouwland, 16 morgen bosch, bouw- en weilanden met vier daghuurderswoningen. Het betreft nr. 71-74 strekkende uit de Kromme Rijn tot aan de Nieuwe Zandweg, en 11 morgen bouwland en de hofstede genaamd De Uithof of ook wel De Knapschinkel bestaande in een huis oud nr. 70 en nieuw nr. 68 met 3 bergen, schuur, bak- en duivenhuis met 12 morgen bouwland. Tevens 19 morgen bouw- en weiland en 16 morgen bouwland en 14 morgen bouw- en weiland gelegen op Mereveld en 10 morgen weiland en nog 1 morgen elzenbos.