Stichting Houtense Hodoniemen

Het pand aan de Kromme Nieuwegracht 6 werd in 1697 gebouwd.
In de eerste helft van de achttiende eeuw was Benjamin de Guy eigenaar van het pand aan de Kromme Nieuwegracht 6. De Guy overleed op 12 januari 1755 waarop zijn echtgenote tot 1774 er bleef wonen. Zij verkocht haar huis op 25 februari van dat jaar met tuin en koetshuis aan de gezusters Strick van Linschoten:  Elisabeth Christina, Josepha Christina Clara en Johanna Maria Elisabeth.

De dames Strick van Linschoten, bewoners-eigenaren.

e dames Strick van Linschoten gebruikten het huis waarschijnlijk vooral als winterhuis. Hun broer Jan Balthasar kocht namelijk in 1733 de ridderhofstad Rhijnauwen. Gezien de sterke familiebanden (in Utrecht woonden de diverse familieleden in de buurt van de Kromme Nieuwegracht en Drift) zullen zij de Utrechtse woning in de zomer vaak hebben verlaten voor een verblijf op deze buitenplaats. Rhijnauwen is tot de verkoop aan de gemeente Utrecht in 1919 in het bezit van de familie Strick van Linschoten gebleven. Elisabeth Christina heeft van de genoemde drie zusters het langst geleefd.

ij testamentaire beschikking van 22 mei 1803 heeft zij het huis Kromme Nieuwegracht, dat al die jaren door hen drieën (en het nodige personeel)  was bewoond met koetshuis en stal, alsmede de hele inboedel en al haar persoonlijke  bezittingen  gelegateerd  aan  twee  dochters  van  de  eerder genoemde  broer  Jan  Balthasar.  Deze  dochters  waren:  Isabella  Susanna (1770-1818) en Suze Christina Strick van Linschoten (1772-1823).

De  twee  zusters  Isabella  en  Suze  bewoonden  het  huis  Kromme  Nieuwegracht  6  na  het  overlijden  van  hun tante Elisabeth (1804). In oktober 1808 kochten zij van Arie de Haart een huis met  ‘kameren’,  erf  en  grond  aan  de Nobelstraat.

eze ‘kameren’ (kleine woningen  van  anderhalve  bouwlaag, die  vaak  niet  veel  meer  bevatten dan één vertrek met stookgelegenheid, een bedstede en mogelijk een halletje bij de voordeur) alsmede  het  vermelde  huis  stonden achter het erf van de weduwe van Jan Willem van der Voort, de buurvrouw op nummer 8.

Het “huis” was het eerder genoemde oostelijk deel van de herberg De Zon. Na  de  aankoop  door  de  twee  zusters is  een  deel  van  de  opstallen verwijderd  en  het  erf  gevoegd  bij  dat  van Kromme Nieuwegracht 6.

Twee huizen bleven blijkens een verklaring in een akte van 15 oktober 1812 bestaan. Waarschijnlijk is met verwijdering van een deel van de opstallen toen de afbraak van het overblijvende deel van de oorspronkelijke herberg De Zon bedoeld.

et erf van Kromme Nieuwegracht 6 was met de aankoop ongeveer gebracht op de oorspronkelijke grootte van het erf genoemd Lockhorst. De akte van 15 oktober 1812 was opgemaakt, omdat Suze Christina in verband met haar huwelijk met de hoogleraar Dethmer Huisman het huis aan de Kromme Nieuwegracht verliet en zij haar aandeel, de helft in het huis aan de Kromme Nieuwegracht met tuin, stal en koetshuis en daarnaast in  de  twee  laatstgenoemde  woningen  aan  haar  zuster  Isabella  Suzanna verkocht.

Isabella Susanna was nu alleen eigenaresse. Zij maakte op 14 oktober 1814  haar testament. Daarbij wees zij haar zwager Cyprian Gerard van Hengst aan als executeur-testamentair. Van Hengst was de man van weer een andere zus Strick (Charlotte, 1778-1850). Dit paar woonde aan de Drift ten noorden van de Nobelstraat. Zij benoemde haar vader Jan Balthasar Strick van Linschoten tot haar enige en algemene erfgenaam.

an Jan Carel Wendel Strick van Linschoten, haar broer ‘van halve bedde’ - zoon van haar vader en diens tweede vrouw Petronella Johanna Godin (1753-1791) - legateerde zij haar huis aan de Kromme Nieuwegracht met stalling en koetshuis aan de Nobelstraat, genummerd G 399 en G 400.

an Carel aanvaardde na haar overlijden op 12 september 1818 het hem toegekende legaat. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten is tot zijn overlijden in februari 1850 eigenaar geweest van Kromme Nieuwegracht 6. Hij woonde met zijn gezin  (zijn  vrouw, vijf  zonen en twee dochters)  het  grootste  deel  van  het jaar op Rhijnauwen.

Daar is hij ook overleden. Aan zijn weduwe, Paulina Gerarda  Sibylla Poelman is bij  de daarop  volgende  boedelscheiding  het huis Kromme Nieuwegracht 6 met tuin, stalling en koetshuis toegewezen, alsmede de daarbij behorende woningen met erf in de Nobelstraat. Later, in oktober 1853, heeft zij het huis op de hoek van Drift en Nobelstraat, het meer genoemde Groot Luchtenstein, aangekocht

Julien Wolbers, eigenaar-bewoner.

Wolbers werd in juli 1819 in Heemstede geboren. Hij werkte in het schildersbedrijf van zijn vader en heeft dat bedrijf na diens overlijden in 1843 samen met zijn broer voortgezet. In 1856 verkochten hij en zijn broer het bedrijf. Julien vertrok met zijn vrouw Albertina Stoffels naar Utrecht.

Daar kon  hij  zijn  al  lang  bestaande  wens  vervullen  om  meer  tijd  te  besteden aan studeren en schrijven. Zij woonden eerst aan het begin van de Catharijnesingel waar inmiddels de situatie door de bouw van Hoog-Catharijne totaal gewijzigd is. Julien Wolbers kocht op 1 november 1865 het huis aan de Kromme Nieuwegracht van Paulina Gerarda Sibylla Poelman, weduwe van Jonkheer Jan Carel Wendel Strick van Linschoten.

In de aankoop van het huis waren begrepen de zonneblinden aan de gevels. De  vaste  spiegels  in  het  huis  konden  worden  overgenomen  na  een  door twee deskundigen uitgebrachte schatting. Wolbers kocht niet de stal en het koetshuis met de beide daarboven gelegen woningen aan de Nobelstraat. Deze bleven aan de verkoopster. Hij had aan die stal geen behoefte, want

Hij bezat geen rijtuig en geen paarden. Wolbers had ook geen buitenhuis, waar hij ’s zomers naartoe ging. Voor zijn studies over de geschiedenis van de overzeese gebieden deed hij onderzoek in archieven buiten Utrecht. Ook ging hij ’s zomers met zijn vrouw voor een aantal weken naar familie in Leeuwarden, naar een van zijn zusters en naar de ouders van zijn vrouw.

Daarvoor nam hij de trein.In een op gemeenschappelijke kosten opgerichte scheidsmuur tussen zijn erf en dat van de woningen en het koetshuis aan de Nobelstraat werd een deur aangebracht. Hierdoor had Wolbers toegang tot de Nobelstraat voor o.a. het aan- en afvoeren van zijn tuinmaterialen.  Wolbers ging inderdaad studeren en schrijven: hij schreef een geschiedenis van het toenmalige Nederlands Oost-Indie en een geschiedenis van Suri-name.

Voor deze geschiedenis van Suriname kreeg hij van Koning Willem III - die tevens Groothertog van Luxemburg was - in 1862 de Luxemburgse onderscheiding Ridder in de Orde van de Eikenkroon. Velerlei initiatieven zijn door hem genomen. In Utrecht heeft hij onder meer in oktober 1864, in navolging van Rotterdam, een werkinrichting voor blinden opgericht (eerst gevestigd aan de Neude, later Achter St.Pieter).

Het was de bedoeling de blinden  het  brailleschrift  te  leren  en  bezigheden  te  verschaffen  door  het vlechten en weven van matten. Door de verkoop daarvan zouden zij minder afhankelijk worden van de bedeling. Hij richtte ook een militair tehuis op. Zo’n tehuis vond hij in een garnizoensstad als Utrecht heel belangrijk. De beter gesitueerde ouders konden de dienstplicht voor hun zoons afkopen door het stellen van een vervanger.

Het waren dus voornamelijk de financieel zwaksten die militair werden. Verveling bracht hen vaak naar de kroeg met alle negatieve gevolgen. Het Militair Tehuis zou een goede vervanging van het ouderlijk huis moeten zijn. Daarnaast was hij oprichter van een weekblad ‘De Werkmansvriend’, bedoeld als een contactorgaan tussen de verenigingen voor werklieden.

In 1876 werd dit blad het orgaan van het mede door hem opgerichte werkliedenverbond Patrimonium. Wolbers had door deze activiteiten zijn contacten niet alleen in Utrecht, maar ook daar-buiten.In januari 1866 verzocht Wolbers toestemming aan burgemeester en wethouders van Utrecht om voor zijn huis een hardstenen stoep aan te leggen, ‘gelijk strekkende’ met het bestaande bordes en daarop een ijzeren hek te plaatsen gelijk aan het bestaande hek op het bordes.

Het college van B en W antwoordde geen bezwaar te hebben tegen het plaatsen van een hardstenen stoep. Wel maakten zij bezwaar tegen het afsluiten van de stoep met een hek. Aangezien de straat niet breed was, kwam hen de versmalling van de straat niet wenselijk voor.
Zij meenden dat voorbijgangers voor zijn woning ruimte moesten hebben om uit te wijken  voor  rijtuigen.  Het  verzoek  tot afsluiting van de stoep kon daarom niet worden ingewilligd.

In oktober 1875 kocht Wolbers alsnog de stal met erf van Jan Carel Strick van Linschoten , burgemeester van Maarssen, zoon van de vroegere eigenaren van Kromme Nieuwegracht 6: Jan Carel Wendel Strick van Linschoten en Paulina Gerarda Sybilla Poelman. Wolbers liet deze stal afbreken en op die plek twee huizen bouwen met een afzonderlijke opgang naar de bovenwoning. De huizen kregen resp. de nummers G 399 a en b en G 399 c en d.

De latere nummering werd Nobelstraat 1 en 3 met bovenwoningen. Deze woningen zijn in 1925 geofferd aan de verbreding van de Nobelstraat.Wolbers viel als rentenier niet uit de toon in vergelijking tot andere bewoners van de grote huizen in die buurt, maar hij sprong er wel uit door zijn talrijke activiteiten ten behoeve van de hulpbehoevende medeburger. Hij overleed 22 september 1889.

Cleijn Wulven wordt voor het eerst genoemd in een brief uit 1304 betreffende de waterhuishouding in het Vechter en Oudwulverbroek. Als begrenzing voor het gerechtje werd een kade in het Oudwulverbroek genoemd en de Lobbendijk.

Hoe groot dit minigerecht was vinden we in een acte uit 1382 als Dirk van Wulven in leen heeft: 24 morgen land met het dagelijks gerecht, met de tijns en de tiende gelegen in de Parochie Houten geheten zijnde die Geer De naam Cleijn Wulven wordt dan al niet meer gebruikt.

In 1474 komt het in bezit van Gerrit Aertszoon Kosijns die ook nog als achternaam Van Reumst had.

Zijn familie blijft lange tijd de bezitters van het gerechtje en we vinden dan ook in 1575 dat er een naam aan toegevoegd is; vanaf dan wordt het De Geer of Reumsthofstede genoemd. In 1578 komen we nog een andere naam van het gerechtje tegen in de rekeningen van de Lekdijk Bovendams, namelijk Huijberts gerecht van Wulven; dit is de oorspronkelijke naam, ten tijde van de verdeling van het gerecht van Wulven.

In de 13e eeuw zal een zekere Huijberts van Wulven deze 24 morgen (is ruim 20 ha.) hebben gekregen. Dat dit kleine gebiedje een zelfstandig gerecht werd, was een bijzonder recht dat vermoedelijk al in de 13e eeuw door de bisschop van Utrecht bij de verdeling van de gronden van Wulven aan de voornoemde Huijbert van Wulven was verleend.

Het hield in dat hij deze 24 morgen land geheel vrij bezat en vrij was van allerlei soorten belasting en zelf de lage rechtsmacht had. Dat deze rechten door de eeuwen heen niets van hun waarde hadden verloren blijkt, als in 1662 Johan van Mansvelt, eigenaar van het minigerecht, procedeert bij het Hof van Utrecht tegen Frans van Linden de schout van Houten, omdat deze laatste het gerechtje had aangeslagen voor de Lek- en dijklasten en de Dorps- en huurlasten.

Het hield in dat hij deze 24 morgen land geheel vrij bezat en vrij was van allerlei soorten belasting en zelf de lage rechtsmacht had. Dat deze rechten door de eeuwen heen niets van hun waarde hadden verloren blijkt, als in 1662 Johan van Mansvelt, eigenaar van het minigerecht, procedeert bij het Hof van Utrecht tegen Frans van Linden de schout van Houten, omdat deze laatste het gerechtje had aangeslagen voor de Lek- en dijklasten en de Dorps- en huurlasten.

Uiteindelijk werden in 1795 de heerlijke rechten opgeheven, zo ook die van het gerechtje De Geer of Reumsthofstede. Op 13 maart 1840 vindt er een verkoop plaats van een hofstede, bestaande uit een boerenwoning, een bakhuis, een schuur, twee hooibergen, een duivenhok met erve en landerijen en beplantingen zijnde het voormalige Huberts gerecht van Wulven. Sinds die tijd voert de enige boerderij die binnen dit gerechtje stond de naam Dijkhoeve.

Als het gerecht in het jaar 1304 wordt genoemd, mogen we aannemen dat daar toen ook al een gebouw stond waar de eigenaar of de pachter van de grond op woonde. Van dit gebouw zijn geen afbeeldingen bekend. Het stond vermoedelijk op het omgrachte terreintje dat we op de kadastrale kaart onder nr. 16 nog terug vinden.

Deze gracht is pas in 1967 door de toenmalige eigenaar gedempt. Binnen deze gracht stond de woning en de daarbij behorende gebouwen voor het vee en de opslag van de oogst, oftewel een omgrachte boerderij met als toegang vermoedelijk een poortgebouw die de bewoners veiligheid bood tegen rondtrekkende roversbenden etc. Binnen de gemeente Houten lagen nog meerdere van dergelijke omgrachte boerderijen, enkele voorbeelden zijn: Overdam, Rietdijk 5; Ter Weide, Waalseweg 33 en boerderij De Steenen Poort.

Pas in 1659 krijgen we meer inzicht in de bebouwing op Ruemsthofstede, namelijk uit een bestek voor de bouw van een nieuwe woning; "Bestek en conditie waer naer de heer Johan van Mansvelt scheepen ende raet inde Vroedschap der stad Utrecht wil besteeden het maecken en leeveren en stellen van een huijs op de hofsteede tot Houten van ouds genaemt Rumps hofsteede in vorme alst volcht op sijne kost ende dranck vrachten en al".

Op 1 augustus 1659 moest de boerderij worden opgeleverd. Het werk werd aangenomen door Frans van Reumelaer voor de som van f 588,  met de toevoeging dat de opdrachtgever enkele bouwmaterialen beschikbaar stelde, o.a. oude kruiskozijnen, stijgerdelen, enig ijzerwerk en nog wat afgebrand werk.

Het gehele bestek voor de bouw omvatte 34 artikelen waarin de voorwaarden stonden waarnaar het werk moest worden uitgevoerd. De betaling van het werkgeschiede in vijf termijnen:
Ie termijn 16 julij 1659 113 - 0-0
2e termijn 27 julij 1659 300 - 0-0
3e termijn 19 september 1659 45-10-0
4e termijn 2 maart 1660 45-10-0

Bij de laatste termijn betaling wordt vermeld: "Ontvangen uijt handen voorschr. de somme van acht ende tachtich gulden waar mede onder begrepen is het maecken van vijf blieken (overzichts rekeningen) soo dat ick bekennen in alles voldaen te sijn van mijn aengenomen besteck van het maecken van het nieuwe huijs op Huijbrecht Gerecht van Wulven actum den 7e maij 1660". Frans van Reumelaer.

Door middel van dit bestek is het mogelijk om het gebouw op enkele centimeters na nauwkeurig uit te tekenen, alleen over de plaats waar het gestaan heeft wordt niets vermeld, maar het zal vermoedelijk wel op het omgrachte terreintje zijn geweest.

Pas na de opmeting door het kadaster in 1830 is er wat bekend over de plaats van de bebouwing, alsmede de grote en de vorm van het voormalige minigerecht. Maar de afmeting van de boerderij zoals die op de kadasterkaart zijn aangegeven, beantwoorden niet meer aan die van de bouw in 1660, zodat we moeten aannemen dat deze alweer door een nieuw gebouw is opgevolgt.

In 1830 staat de boerderij direct langs de Lobbendijk en op het omgrachte terreintje staan geen gebouwen meer, maar het doet dienst als boomgaard.

De boerderij en het land was in gebruik bij pachters. In 1866 vind de aanleg plaats van de spoorweglijn Utrecht - 's-Hertogenbosch. Het spoor verdeeld de 24 morgen land in twee complexen, de boerderij met ongeveer de helft van het land aan de westkant van het spoor en de andere helft van het land aan de oostkant.

In de jaren 1884-1886 vermeldt het kadaster een verbouwing: het bouwen van een bijgebouw en het bouwen van een schuur. Dit bijgebouw is waarschijnlijk het in 1986 afgebroken bakzomerhuis. In 1921 wordt door koop, Dijkhoeve eigendom van Willem van Dijk, een veehouder die er zelf op woonde. Als in 1928 Jochem van Dijk eigenaar is geworden, verhuurdt deze de boerderij aan Jan Veen. In 1932 komt er een einde aan het bestaan van de 24 morgen.

Jochem van Dijk verkoopt de boerderij met de grond aan de westkant van het spoor aan H.Picard, koopman te Utrecht, de grond aan de oostkant van het spoor wordt gekocht door Reyer van Dijk die ze toevoegd aan zijn boerderij aan de Odijkseweg.

H. Picard laat de Dijkhoeve bewonen door een van zijn personeelsleden de heer Steven van Oostrom, die het bakzomerhuis bewoonde. De Dijkhoeve zelf verkeert dan in slechte staat en wordt niet meer bewoond. Picard laat het woongedeelte inrichten als paardenstal en het achterhuis als bergruimte.

In 1951 werd zijn zoon F.C.J. Picard eigenaar die al vanaf 1941 bakzomerhuis bewoonde. In een gesprek met de heer Picard (dd. 15-7-88), kon deze zich nog goed herinneren dat er naast het bakzomerhuis een terreintje was, dat hoger lag dan zijn omgeving met, zoals de heer Picard het verwoordde, omgeven door een sloot die breder en dieper was dan de andere perceelssloten (dit was het terreintje van de voormalige omgrachte boerderij).

Het duifhok dat in 1840 bij een verkoop werd vermeld is bij zijn komst op de boerderij al verdwenen wel waren er nog drie hooibergen waarvan er al kort daarna twee gesloopt werden.

In 1965 koopt B.V. Nifterik Dijkhoeve. Hij laat in 1967 de oude fruitboomgaard op het omgrachte terreintje rooien, het perceel egaliseren en de grachten dempen Het geheel wordt daarna ingepoot  met een struiken-boomgaard. Tenslotte laat hij in 1969 een nieuwe schuur bouwen, deze schuur werd in 1980 door de gemeente verbouwd tot het sociaal cultureel centrum Dijkhoeve.

Op 29 oktober 1973 verkoopt B.V. Nifterik de Dijkhoeve met de bijgebouwen en de aanliggende gronden aan de gemeente Houten ten behoeve van de uitbreiding van het dorp. In 1980 laat de gemeente de boerderij en de hooiberg slopen en in 1986 ondergaat het bakzomerhuis hetzelfde lot.

En nog in 1988 zal de tot sociaal cultureel centrum verbouwde schuur eveneens worden gesloopt.

Binnen enkele jaren zal het na sloop vrijgekomen oude woonperceel met zijn rijke geschiedenis door de nieuwbouw van Houten zijn bedekt.

‘Zorgvliet’ was de naam van een zeventiende-eeuwse buitenplaats die tot in het begin van de negentiende eeuw ten zuidwesten van de huidige langhuisboerderij lag. Deze is in 1926 in opdracht van M. Oostveen gebouwd, ter vervanging van een oudere boerderij, die ooit deel uitmaakte van de buitenplaats.

Het ontwerp was van architect G.J. Brinkhof uit De Meern. Een gevelsteen vermeldt: ‘Deze steen/ is gesteld/ door/ Maria Oostveen/ 25 Maart 1926’. De voorgevel heeft een risalerende middenpartij waartegen een rondbogig portiek met balkon is geplaatst. Links van de portiek bevindt zich een grote serre.

Opvallend zijn de halfronde roeden bovenlichten van de balkondeuren en vensters op de verdieping. Beide zijgevels hebben eveneens rivalerende middenpartijen onder steekkappen in de vorm van wolfdaken. Terracotta pirons bekronen de nokvorsten.

In 1964 is het voorhuis in twee woningen gesplitst. Links van het hoofdgebouw staat nog een schuur uit 1908, die door een aanbouw met de boerderij is verbonden.

Overgenomen uit: Houten Historische Bebouwing. O.J. Wttewaall en J.A.M. Smits 1991.

De Naam Zorgvliet betekend: 'De geweken zorgen' of 'De verdwenen zorgen'.

Op de opgravingstekening zijn een groot aantal funderingen getekend, aangegeven met A t/m I, die ons een beeld geven van de bouwgeschiedenis van het huis Zorgvliet en van het
huis dat eerder op dezelfde plek stond.

Na de brand, die aan het begin van de 16de eeuw de gebouwen uit de eerste bouwperiode verwoestte, is aan de noordkant van het terrein een nieuw gebouw opgetrokken. De opgegraven en gedetermineerde bouwmaterialen, aardewerkscherven en glasscherven tonen aan dat deze woning rond 1650 gebouwd moet zijn. Het gebouw was vrij groot en had vele voorzieningen. Deze zijn op de opgravingstekening aangegeven met E t/m I.

E    Een grote kelder met de afmetingen 4,30 x 3,30 m. De toegang tot de kelder werd verschaft door een gemetselde, stenen trap. De stenen hebben de afmetingen 22 x 11 x 4 cm en 23 x 11,5 x 4,5 cm. De vloer van de kelder was belegd met lichtbruin geglazuurde plavuizen met de afmetingen 22 x 22 x 2,5 cm. F Een regenwaterbak met de afmetingen 1,70 x 6,55 m. De bak was opgebouwd met stenen met de afmetingen 22 x 10 x 4 cm en 23 x 10,5 x 4 cm.

De bak was aan de binnenkant bekleed met ongeglazuurde, blauwgrijze plavuizen met de afmetingen 22 x 22 x 2,5 cm. De waterbak werd afgesloten met een overkluizing waarin een opening voor een pompbuis was uitgespaard. De bak bevond zich geheel onder de grond, afgedekt door een dikke laag aarde. Op deze wijze werd het regenwater stofvrij, koel en vorstvrij bewaard. Het regenwater diende als drinkwater en voor het gebruik in de keuken.

Voordat de waterbak gebouwd werd is eerst een laag eiken boomstammetjes op de grond gelegd ter grootte van de bak. Hierop werd een vloer gelegd uit 3 cm dikke planken. Op deze vloer werd de regenwaterbak gemetseld. Dit vloertje was noodzakelijk voor de gelijke verdeling van het gewicht van de bak. Bij ongelijke gewichtsverdeling zou de bak door verzakking kunnen gaan scheuren en lekken.

G    Voor de afvoer van de gootsteen etc. zijn een aantal gemetselde goten aangebracht die het water in overkluisde zinkputten loosden.

H    Een pompput, gestapeld op een houten wagenwiel, met een gemetselde kluis waarin een opening voor de zuigbuis van een pomp was aangebracht. Over de functie van het wagenwiel kunt u uitvoerig lezen in het hoofdstuk HOUT.

I    Een beerput met een gestapelde onderkant die rust op een planken raamwerk. De kluis van de put was tijdens de sloop al verwijderd. Over de indeling van het gebouw worden we uitvoerig ingelicht door een beschrijving die gegeven werd bij de verkoop van het huis op 12 augustus 1808.1 Aangezien de tekst een zeer gedetailleerde weergave van het gebouw geeft, is er voor gekozen de tekst geheel over te nemen.

12 augustus 1808

Een bijzonder tot de jagt wel gelegene buitenplaats genaamd Zorgvlied gelegen bij den dorpe van Houten, een uur van de stad Utrecht, bestaande in een heeren huizinge, waar van de gang bij ’t inkomen in 't voorhuis met wit marmere steen belegd ende huizinge voorzien is aan de een zijde van drie kamers.

De eerste behangen met geschilderd doek en een fraaije schoorsteen. De tweede met dito behange schoorsteen, de derde zijnde een zeer groote kamer met een beschildert behang en zeerfraaije schoorsteen met een schilderstuk penant spiegel en verguld penant tafeltje met een marmer blad, aan de andere zijde eerst een gemakkelijke trap daar aan volgende een met zes trappe opgaande fraaije behangen kamer met een schoorsteen en secreet en onder dezelve kamer een schoone overkluisde wijn en bier kelder, daar naast een kleine kamer waar aan een tweede gemak ofsecreet, dan een grootere behangen kamer, item ruime keuken metfournuisen 1 put en regenwaterpomp en daarbij een overkluisde prooisiekelder, boven die kelder een domistique kamer en hierbij een tweede trap.

Boven twee logeerkamers een prooisie kamer en nog een domistique kamer en groote zolders, een spatieuse koetshuis en ten weder zijden stallinge ieder voor zes paarden waar van de eene met een steene krib, koetsiers kamer en extra groote hooi zolder, ter zijde een schuur voor turf als anders, groote menagerie, welaangelegde tuinen met schuttinge met persiken en andere vruchtboomen, als mede eene steene muur gegarneerd met persiken, abricosen boomen en wijngaarden, aan 't begin van dezelfde een put waters pomp, en agter die muur een groote loots tot berging van brandhout en 7 geene de tuinen betreft, voortsfransche boomgaard allerhande verdere fijne exquise vruchtdragende boomen, lanen van ijpe ijke en beukeboomen, slinger en andere boschen te zamen groot ruim vier en een halve mergen.

Bron: in 1988 nog Rijksarchief Utrecht, Protocollen van transporten 1682- 1810. Rechteliike archieven. Wulven nr. 1291. Heden te vinden in het archief 64 Dorpsgerechten, Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), Wijk Bij Duurstede.

De buitenplaats, zoals Zorgvliet in de verkoopbeschrijving wordt genoemd, wordt gekocht door Pieter de Goey voor de som van ƒ. 7800,-.
Pieter de Goey is na 1796 de vierde koper van Zorgvliet.

Bewonerslijst

1.   1599 Wouter Frederikse van Bemont (OSG)
2.   1667 Steven van Sijll? (Consumptiegeld 1667) ca 1669-ca 1685 Jhr. Paulus van Soudenbalch (vertr. naar IJsselstein)
3.   1686 Staat leeg
4.   1690 Frans van Linden en/of Steven van Sijll
(vermoedelijk was Steven van Sijl in 1667, 1690 boer)
5.   1691 Adriaan Claasz. Frans van Linden en/of Jasper van Linden en/of
6.   1692-1711 Jasper van Linden (tot 1700 oudschout, daarna schout)
7.   1699 Jan Willemsz. Bosch
8.   1711-1714 Jasper Scheurwater
9.   1714-1731 Jasper van Lynden en Digna Elisabeth Booth
10.   1731 Staat leeg
11.   1731-1740     ?
12.   1740-1759 Evert Cornelis van der Capellen, heer van Mijdrecht
13.   1759-1796 Daniel Cornelis van der Capellen. heer van Mijdrecht
14.   na 1796 Staat leeg?

1.   (weduwe) Jan Peek   (... - 1829)

2.   Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen   (1829 - 1850)

3.   Jhr. Jan Balthazar Strick van Linschoten (zoon)   (1850 - 1890)

4.   Ottolina Maria van Notten - Strick van Linschoten (echtgenote)    (1890 - 1905)

5.   Jan Cornelis Schinkel   (1905 - 1925)

6.   Cornelis Oostveen, weduwe Anthonia Agatha de Wit   (1925 - 1943)

7.   Wilhelmus Franciscus Gerardus Sturkenboom   (1943 - 1952)

8.   Wilhelmus Franciscus Gerardus Sturkenboom,
weduwe Josephina Jacoba Oostveen   (1952 - 1965)

9.   Gemeente Houten   (1966 - 1987)

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987

In 1720 maakt deze boerderij deel uit van de bezittingen van het Utrechts Convent van Oudwijck. Aan het einde van die eeuw wordt hij verkocht aan Jan Peek, die daarvoor pachter van de boerderij was. De weduwe van Jan Peek verkoopt de boerderij omstreeks 1840 aan jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen.

Circa 30 jaar later koopt Elisabeth Nieuwendijk de boerderij, zij was de weduwe van Cornelis Vernooij. Hierna blijft hij in bezit van de familie Vernooij. In 1928 werd een nieuwe boerderij gebouwd, hierin bevindt zich nog de kelder met tongewelf van zijn voorganger. De boerderij werd gebouwd in opdracht van J. Vernooij door de Houtense aannemer S. A. de Graaf.

Bron: O.J. Wttewaall, Rondom de Leedijk, 2003.

Eigenaren boerderij Houtensewetering 19

1832 - 1834 wed. Jan Peek
1834 - 1851 jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten
1851 - 1868 jhr. Willem Strick van Linschoten
1861 - 1880 Elizabeth Nieuwendijk
1880 - 1951 Johannes Vernooij
1951 - 1987 Cornelis Anthonius Hermanus Vernooij

Volgens de kaart uit 1720 is deze boerderij op dat moment eigendom van dr. Molenaer. Deze dr. Molenaer heeft hier niet gewoond maar verpachtte hem. Ook de volgende eigenaren verpachtten de boerderij.

Evenals boerderij Houtensewetering 27 koopt in 1735 Catharina van Heusden, weduwe van J. F. Mamouchet, deze boerderij. De verkoopster was de weduwe van dr. Johan Molenaer. De omschrijving in de akte luidt: ’een huijsinge of hofstede met bergen schuer en duijfhuijs, mitsgaders omtrent sestien mergen soo bouw weij als boomgaerď.

Eigenaren boerderij Houtensewetering 29

1832 - 1834 Willem (Evertje) Lagerweij
1834 - 1851 Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten
1851 - 1890 Jhr. Willem Strick van Linschoten
1890 - 1897 Willem Sturkenboom
1897 - 1915 Johanna Vernooij wed. Willem Sturkenboom
1915 - 1940 Adrianus Franciscus Nicolaas Sturkenboom
1940 - 1976  Jhr. Simon Pierre François Meijer
1976 - 1987 Jhr. Hubert Alexander Maurits van de Brandeler

In 1832 blijkt de boerderij in bezit te zijn van Willem Lagerweij, die hem op donderdag 5 juni 1834 verkoopt aan J. C. W. Strick van Linschoten van Rhijnauwen.

De boerderij blijft in bezit van de familie Strick van Linschoten tot 1890, als hij verkocht wordt aan W. Sturkenboom. Zijn weduwe, Johanna Vernooij, laat omstreeks 1910 op de plaats van de oude boerderij een nieuwe bouwen.

De familie Sturkenboom blijft tot op heden eigenaar. In de achtergevel van de schuur rechts naast de boerderij zijn duivennissen aangebracht. Dit is een overblijfsel van het gebruik van vele boeren om duiven te houden, zoals blijkt uit het veelvuldig voorkomen van een ’duijfhuijs’ in zeventiende- en achttiende-eeuwse overdrachtsakten van boerderijen.

Bron: O.J. Wttewaall, Rondom de Leedijk, 2003.

Geschiedenis boerderij De Staart

De aan het einde van de Koedijk gelegen langhuisboerderij dateert in haarhuidige vorm uit de achttiende eeuw. In een akte uit 1796 wordt de boerderijomschreven als een 'huijzinge bakhuijs en berg waar in de tapperij word geexerceert'.

De exploitatie van een tapperij hing nauw samen met een andere functievan de eigenaar, namelijk die van brugwachter van de nabijgelegen ophaalbrugover de Houtensewetering, die de Koedijk met de Hoonkade verbond.

De gedeeltelijk witgepleisterde boerderij ligt onder een rieten afgewolfd zadeldak.De voorgevel heeft vier zesruits schuifvensters, waarvan de luiken inmiddels zijn verdwenen. In de woonkamer is nog een tegeltableau uit de tweede helft van de achttiende eeuw aanwezig.

Van het achterhuis verdient de lemen vloer apartevermelding. De twee leilinden vóór het pand staan op de plaats van het aan heteind van de vorige eeuw gesloopte bakhuis.

Overgenomen uit: Houten Historische Bebouwing. O.J. Wttewaall en J.A.M. Smits 1991.

Eigenaren boerderij De Staart (1832-1987)

1832 - 1833 Jan Schimmel
1833 - 1851 Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten
1850 - 1850 Jhr. Willem Strick van Linschoten
1850 - 1852 Hermanus van Oostrom
1852 - 1906 Gerarda Elskamp
1906 - 1962 Johannes de Goey
1962 - 1976 Adrianus Maria Witjes
1976 - 1987 Wilhelmus Maria Witjes

Op dinsdag 22 oktober 1833 verkochten Jan en Jacobus de Jong, landbouwers wonende te Oud-Wulven drie percelen weiland en een stuk Hoonkade aan jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen, onder de kadastrale gemeenten leggers Schonauwen, sectie A, nummers 35, 36 en 37 - Oud-Wulven, sectie A (Houten, sectie D), nummer 38, (Hoonkade). Voor f. 1.700, - gulden met een grootte van drie bunders, vijftig roede en vijftig ellen. De verkoop werd gesloten ten overstaan van de Wijk bij Duurstedense notaris H.J. van Marienhoff.

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 063, 1815, 2411.

W.A. de Graaf ontwierp de langhuisboerderij onder overstekend, met muldenpannen gedekt mansardedak in 1914 voor G. de Korte. De drie traveeën brede, symmetrische voorgevel heeft T-vensters, die op de begane grond zijn voorzien van luiken.

De boogvelden van de ontlastingsbogen hebben een ornamentatie van tegeltjes met Jugendstil-motieven. Sierankers en banden van gele baksteen verlevendigen de gevel.

De toegangsdeur met roeden bovenlicht bevindt zich in de rechtergevel. Opmerkelijk is dat de boerderij geen achter- maar een zijbaander met gietijzeren deurroostertjes heeft.

Overgenomen uit: Houten Historische Bebouwing. O.J. Wttewaall en J.A.M. Smits 1991.

Het land waarop boerderij Overeind 31 staat is vele eeuwen het eigedom geweest van het Utrechts kapittel van St. Pieter. In 1779 verkocht het kaptil de boerderij met landerijen aan hun eigen kannunik Jan Balthazar Strick van Linschoten van Rhijnauwen. Die reeds zes jaar eerder het landgoed Rhijnauwen in 1773 had aangekocht van de heer Ten Hove.

Overeind 31 zou ruim 42 jaar een pachtgoed van het landgoed Rhijnauwen blijven. Na het overlijden van Jan Balthazar Strick van Linschoten in 1820 kwam de boerderij met land toe aan zijn oudste zoon.

Hij die afkomstig was uit Jan Balthazars eerste huwelijk Diderik Willem Jacob Strick van Linschoten trok de boerderij tot aan zijn overlijden in 1854 bij het vast- en onroerend goed van zijn buiten in De Bilt de Arenberg. Rond 1855 zou het Overeind 31 door zijn erfgenamen Taest van Amerongen worden verkocht.

De deels witgepleisterde dwarshuisboerderij onder rieten wolfdak dateert vermoedelijk nog uit het begin van de achttiende eeuw. De boerderij heeft een nagenoeg symmetrische voorgevel met in het midden twee grote roeden schuifvensters die het woonvertrek verlichten en aan weerskanten daarvan een kleiner roeden opkamervenster.

Zij zijn alle voorzien van luiken. Een kelderlicht onder het rechter venster verlicht de kelder met tongewelf. De paneeldeur in de rechtergevel heeft een roeden bovenlicht en wordt geflankeerd door roeden schuifvensters met luiken.

Het achterhuis is in 1953 vernieuwd. Het voormalige bakzomerhuis annex wagenschuur rechts van het hoofdgebouw dateert uit het derde kwart van de negentiende eeuw.

In de symmetrische voorgevel zijn op de begane grond twee negenruiters met luiken aangebracht en op de verdieping een keperboogvenster. Tussen de boerderij en het zomerhuis staat een fraai smeedijzeren toegangshek. De boerderij heeft nog een eigen brug over de wetering. Het is
een bakstenen korfboogvormige brug die volgens het jaartal op de sluitsteen uit 1857 dateert.

Overgenomen uit: Houten Historische Bebouwing. O.J. Wttewaall en J.A.M. Smits 1991.

Het land waarop boerderij Overeind 39-39a staat is vele eeuwen het eigendom geweest van de Duitsche Orde Balije van Utrecht. In 1773 verkocht de Duitsche Orde boerderij Welgelegen aan het Utechtse kapittel van St. Pieter.

Die het vervolgens in 1779 verkochten hun eigen kannunik Jan Balthazar Strick van Linschoten van Rhijnauwen. Die reeds zes jaar eerder het landgoed Rhijnauwen in 1773 had aangekocht van de heer Ten Hove.

Overeind 39-39a zou ruim 42 jaar een pachtgoed van het landgoed Rhijnauwen blijven. Na het overlijden van Jan Balthazar Strick van Linschoten in 1820 kwam de boerderij met land toe aan zijn oudste zoon.

Hij die afkomstig was uit Jan Balthazars eerste huwelijk Diderik Willem Jacob Strick van Linschoten betrok de boerderij tot aan zijn overlijden in 1854 bij het vast- en onroerend goed van zijn buiten in De Bilt de Arenberg. Rond 1855 zou het Overeind 39-39a door zijn erfgenamen Taest van Amerongen worden verkocht.

Boerderij Welgelegen aan Overeind 39-39a te Schalkwijk (B444)

Nummer Een Ene hofstede bestaan de eene huizinge getekende nummer 35. Achterhuis met koe en paard in stallen zomer- of bakhuis met wringhuis schuur en varkenshok zijn twee vijf roedige tuigen en verdere betimmering met erf, grond en tuin met grootte boomgaard 6 van wei- en besteklanden tezamen groot negen en twintig 6 uurs in zestig roeden ze en twintig ellen staande en gelegen in de gemeente Schalkwijk in het dorp van de Heul strekkende voor net de Schalkwijksewetering, westwaarts op tot aan de opslag van de Honswijkschen Dijk alwaar Cornelia Spithoven geboren Verdam ten zuiden ende hofstede en landen en hier na onder nommer vier te omschrijven ten worden naast getuigen zijn bekend op den perceel 1 gewijzen kadastralen legger en sectie B Nommer 1

Perceelnummers: 431 - bouwland, 432 - weg, 433 - bouwland, 434 - bouwland, 435 - weiland, 436 - weiland, 437 - bouwland, 438 - weiland, 439 - boomgaard, 440 - weg, 442 - boomgaard, 443 - tuin, 444 huis met erf. Tezamen negen en twintig bunders, zestig roeden en zeventig ellen. (29 60 70)
Het perceel onder nommer Een omschreven in veiling gebruikt zijnde is ingezet door Jacobus van Bennekom, landbouwer en wonende te Schalkwijk ter som

an Zes en Twintig duizend Vijf honderd Guldens f. 26.500-,.
Bij den afslag niet verhoogd
--------------------------------------------------------

Nummer Twee Zeven bunders drie en negentig roeden zeventien ellen boomgaard wei in 6 uren bouwland gelegen in de gemeente Schalkwijk aan de Heul strekkende gedeeltelijk vanuit de Schalkwijksche wetering en gedeeltelijk van het perceel nommer die het aan het 6 olote onder nommer 6 te omschrijven belend ten zuiden de landen die hofstede onder nommer vier vermeld en ten noorden in de percelen nommers drie en vijf bekend op de kadastrale legger in sectie B
Perceelnummers: 396 - weiland, 397 - weiland, 398 - bouwland, 403 - weiland, 416 - boomgaard. Tezamen zeven bunders drie en negentig roeden zeventien ellen (07 93 17).
Het perceel onder nummer twee omschreven is ingezet door Dominicus van Wijk van beroep landbouwer, wonende in de gemeente IJsselstein ten som van negenduizend tweehonderd gulden f. 9.200-,

Bij afslag verhoogd door Dirk Maarschalkerweerd landbouwer wonende onder Schalkwijk met twee honderd gulden.n Tezamen negenduizend vier honderd guldens f. 9.400-,
Bij deze afslag niet verhoogd.
--------------------------------------------------------

Boerderij aan Overeind 31 te Schalkwijk (B413)

Nummer drie Een huis met stalling getekende nommer 37 mitsgaders erf en grond tuin en boomgaard gelegen in de gemeente Schalkwijk in het dorp van de Heul groot begen en zestig roeden en acht en twintig ellen strekkende uit de Schalkwijksche wetering tot aan het tweede perceel belend ten zuiden van het zelve en ten noorden van het vijfde perceel belend op den kadastralen legger in sectie B nommers

Perceelnummers: 413 - huis met erf, 414 - tuin, 415 - boomgaard, 412 - weg. Tezamen negendertig roeden met bomen op de weg van het perceel.
Het perceel omschreven onder nommer drie is ingezet door den Heer Cornelis Schnell, van beroep zaakwaarnemer wonende te Utrecht ter som van twaalf honderd vijftig guldens f. 1.250-,
Bij den afslag niet verhoogd

--------------------------------------------------------

Nummer vier Ene hofstede bestaande in ene huizinge getekend nummer 36 met achterhuis waarvan koe en paarden stalling zomer of bakhuis schuur met varkenshok eene vijf roeden en ene vier roedige korenberg en verder betimmering erf grond en twee benevens twintig bunders drie en twintig roeden en twee en zestig ellen boomgaard 6 ure in weiland gelegen in de gemeente Schalkwijk in het dorp van de Heul strekkende van net de Schalkwijksche Wetering tot aan den opslag en Honswijksche Wetering alwaar ten zuiden het eerste perceel en ten noorden het tweede meest gelegen zijn bekend op den kadastralen legger in sectie B nommers.
Perceelnummers: 417 - weg, 418 - huis en erf, 419 - tuin, 419bis - tuin, 420 - boomgaard, 421 - bouwland, 421bis - weiland, 422 - bouwland, 423 - weiland, 424 - weiland, 425 - weiland, 426 - weiland, 427 - weiland, 428 - bouwland, 429 - weg, 430 - bouwland. Tezamen twintig bunders drie en twintig roeden en twee en zestig ellen met de boomen op duidig voor het perceel nommer vijf acht bunder zestien roeden vijf en tachtig ellen 6 uren weiland gelegen in de gemeente van Schalkwijk.

Het perceel omschreven onder nommer vier is ingezet door Johannes Verham, landbouw er wonende te Schalkwijk in som van Achttienduizend Achthonderd guldens f. 18.800-,
Bij afslag niet verhoogd

--------------------------------------------------------

Nummer vijf Acht bunders zestien weide vijf en tachtig ellen 6 ure weiland gelegen in de gemeente van Schalkwijk in het dorp aan de Heul, strekkende van uit de Schalkwijksche wetering tot tegen het bosch onder nummers zes te omschrijven belend ten zuiden door het in de Roomsch Katholieke Armen van Schalkwijk over volgens door Bastiaan van der Worp op den kadastrale legger en sectie B nommer.

Perceelnummers: 395 - weiland, 399 - bouwland, 402 - weiland, 404 - weiland, 411 - weiland, 412 - weg. Tezamen acht bunders zestien roeden vijftig ellen.
Het perceel omschreven onder nommer vijf is ingezet door Dominicus van Wijk, landbouwer wonendee in de gemeente IJsselstein voornoemd ter som van Tienduizend guldens f. 10.000-,
Bij afslag niet verhoogd

--------------------------------------------------------

Nummer zes Elf bunders negen en zestig roeden tachtig ellen elzen in de uitwaarden bosch 6 ure in partij schietwilgen gelegen in de Schalkwijk. Strekkende om de perceel nommer twee en vijf tot aan den opslag van den Honswijkschen Dijk al voor ten zuiden de hofstede en landen omschreven onder nummer vier en ten noorden Allegonda Maarschalkerwaard geboren van Woesik naast gelegen zijn op de kadastralen legger bekend in sectie B nommer.

Perceelnummers: 389 - weg, 390 - bosch, 391 - bosch, 392 - bosch, 393 - bosch, 394 - bosch. Tezamen elf bunder negen en zestig roeden tachtig ellen (11 60 80)

--------------------------------------------------------

Nummer zeven Negenbunders zeven vijftig roeden zestig ellen bouw en weiland, gelegen in de gemeente van Schalkwijk op Blokhoven strekkende van net de Schalkwiijksche wetering tot aan den eigendom onder Hoogwelgeboren Heer Baron van Wijkerslooth belend ten zuiden van den Heer Adam Visch en ten noorden door den Heer C.L. van Strijen op den kadastralen legger bekend in sectie B nommer.

Perceelnummers: 356 - weg, 357 - bouwland, 358 - weiland. Tezamen negen bunders zeven oen vijftig roeden zestig ellen (9 57 60)

Het perceel onder nommer zeven omschreven is ingezet door de Weledelen getrenge heer Carel Eliza van Strijen notaris wonende te Wijk bij Duurstede ter som van Acht duizend drie honderd guldens f. 8.300-,

Bij afslag verhoogd door den Weledelgestrenge heer dr. Theodorus Adriaan van Schermbeek, docter wonende te Utrecht met twee honderd guldens. Tezamen Acht duizend vijfhonderd guldens f. 8.500-,

--------------------------------------------------------

Nummer Acht Een bunder vier en vijftig roeden vijf en vijftig ellen bouwland genaamd de Suikerakker gelegen in de gemeente Schalkwijk, strekkende vanuit de Schalkwijksche Wetering tot aan de en gronden van Arie Verdam belend ten zuiden door den zelven en ten noorden door dien van Teunis Uytewaal op den kadastrale legger bekend in sectie B van nommer.

Perceelnummers: 336 - bouwland, 337 - weg. Tezamen een bunder en vier en vijftig roeden vijf en vijftig ellen (01 54 55).

Het perceel omschreven onder nummer Acht is ingezet door den heer Antonie Mol, koopman wonende te Utrecht ter som van twee duizend guldens f. 2.000-,
Bij afslag verhoogd door Cornelis Uytewaal landbouwer wonende onder Schalkwijk met vijf en twintig guldens f. 25-,

Tezamen twee duizend vijf en twintig guldens f. 2.025-,
Nandat als nu aan de gegundende wat bekend gemaakt dat de perceelnummers twee en drei bij afzonderlijke veiling hadden kunnen opbieden tienduizend zes honderd vijftig guldens f. 10.650-,

Zijnde die percelen bij afslag verhoogd door Dirk Maarschalkerwaard, landbouwer wonende onder Schalkwijk voornoemd met vijf guldens Tezamen tienduizend zevenhonderd gulden f. 10.700-,

Daarop bekend opgemaakt dat twee percelen met perceel nummer een het welk heeft kunnen opbrengen zes en twintig duizend vijf honderd guldens f. 26.500-,
Alzoo tezamen hebben kunnen opbrengen zeven en dertig duizend twee honderd guldens f. 37.200-,

En zijnde drie percelen te samen gevoegd bij afslag niet verhoogd

--------------------------------------------------------

Het rijtje van vijf eenkamerwoninkjes onder pannen zadeldak is aan het begin van de negentiende eeuw gesticht door E. Estoppeij. Estoppeij was lid van een familie die in die tijd veel onroerend goed in het Houtense bezat. Het is onbekend of de bouw werd ingegeven door overwegingen van liefdadigheid dan wel door winstbejag.

Opmerkelijk is dat de toegangsdeuren in de achtergevel zijn
aangebracht. In 1935 kregen de woninkjes slaapkamers op de zolderverdieping en werden de dakkapellen geplaatst. De woningen zijn in 1981-1982 gerenoveerd. Tijdens deze renovatie is het aantal vensters in de voorgevel verdubbeld.

Overgenomen uit: Houten Historische Bebouwing. O.J. Wttewaall en J.A.M. Smits 1991.

Eigenaren Huisjes van Estoppey (1832-1987)

Pr. Bernhardweg 9 t/m 17 (1850 H7, H7a, H7b, H7d en H7c)
A469 t/m A473
1832 - 1838 Wed. Essaye Estoppey (Houten)
1837 - 1837 Gerardus Jacobus Estoppey (Amsterdam) (zoon)
1837 - 1851 Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen (Rhijnauwen) (aankoop)
1851 - 1890 Jhr. Jan Balthazar Strick van Linschoten (Loosdrecht) (zoon)
1890 - 1905 Ottolina van Notten - Strick van Linschoten (Loosdrecht- Utrecht) (wed) (A931-A935)
1905 - 1918 Cornelis van Schaik, Willem van Schaik, Jan van Schaik, Metje Johanna, wed. van Jan Sterk Hooge. l571
1918 - 1925 Jan Cornelis Schinkel l924
1925 - 1943 Antonia Agatha de Wit wed. Cornelis Oostveen (Houten H22) l1116 afgifte legaat
1943 - 1952 Wilhelmus Franciscus Gerardus Sturkenboom l1358 (wonende op Zorgvliet H22) (H19, H18, H17, H16 en H15). In 1950 verkocht Willem de Molenweg aan de gemeente Houten.
1952 - 1953 Josephina Jacoba Oostveen wed. Wilhelmus Franciscus Gerardus Sturkenboom (wonende boerderij Zorgvliet Van Tiellandtweg 5)  l1817
1953 - 1955 Cornelis Groenen (koopman) (Koppeldijk O82 - H15) l1871
1955 - 1983 Gemeente Houten
1983 - …. Jan Puijk Pr. Bernhardweg 9
1983 - …. Nysius Hendrik den Hild Pr. Bernhardweg 11
1983 - …. Brahim Saukkam Pr. Bernhardweg 13
1983 - …. Martin Hijman Pr. Bernhardweg 15
1983 - …. Gerardus Johannes Vel Pr. Bernhardweg 17

Als zo vele dorpen en steden in Nederland kende het oude dorp Houten vanaf het einde van de 16e eeuw diverse herbergen. Hier kon worden overnacht door de doorgaande reiziger met paard en wagen, of de handelaar en marskramer die onderweg waren naar de andere kant van het land.

In het kleine dorp Houten waren de doorgaande routes naar het zuiden en noorden. Het betrof vooral de route naar de stad Utrecht en het Culemborgs Veer, via Schalkwijk en de route naar het Beusichemse Veer. Via Culemborg was de route richting 's-Hertogenbosch verder richting Maastricht en zuidelijker.

Het veer bij Beusichem was de route om voor de stad Tiel en Nijmegen om verder richting het oosten te gaan naar Duitland.

Om het verhaal van restaurant De Engel, gelegen aan de Burg. Wallerweg 2 goed te belichten. Nemen we je mee door de geschiedenis uit te leggen van drie andere herbergen in het dorp. Om hiermee een totaal beeld te geven van wat de complete geschiedenis ervan is.

Houten kende vanaf de eerste bekende vermelding in het jaar 1589 een herberg De Engel die ooit aan de zuidkant van het Plein gestaan zou hebben. Nu op de plek van de huidige Steenman Albert Heijn supermarkt. Een tweede herberg die we bij het verhaal betrekken is De Moriaan.

De herberg stond ooit op de plek waar het pand van De Passage te vinden is aan het Plein nr. 4-5. Hiervan is bekend dat het vanaf het midden van de 16e eeuw tot midden 18e eeuw een herberg is geweest.

De oudste bekende vermelding over de 17-eeuwse herberg De Engel in het dorp Houten is bekend op zondag 2 juli 1589. Een beschrijving uit de bron hebben we op een hedendaagse manier beschreven met een vleugje eigen interpretatie.

Op woensdag 21 februari 1590 verklaarde Martin Anthonisz. (48 jaar oud) en Anthonis Cornelisz. (40 jaar oud) verklaarde apart 'Op te Noord' Buiten de Weerd van de stad Utrecht op verzoek van de stad, Gehoord en gezien te hebben dat zij bij het logeren in herberg De Engel van zondag 2 op maandag 3 juli van het jaar 1589. De waard bij het beginnen van de wacht op de kerktoren aan de Lobbendijk en bij het thuiskomen (schoondag) in de ochtend weer was gaan slapen.

Zijn echtgenote de waardin opwas en de melk aan het karne was. Dat hierop op een onverwacht moment enige soldaten de herberg binnenkwamen die men niet kende. Zij wilde eten en drinken geschaft hebben waarop de soldaten de weerdin op een lelijke en kwalijke manier bejegende. Als zij niet hun zin zouden krijgen. Dan zou  er eens flink huisgehouden worden.

Er werd om hulp geroepen waarna de weerdin en de getuigen zagen dat het dorp en de brink zo gans vol volk was. Met ruiters en knechten dat niemand uit zijn huis in het dorp kon om naar de kerk gaan. De bewoners moesten maar gedogen dat de soldaten op de koste van de dorpelingen aten en dronken in de plaatselijke herberg.

Getuigen verklaarde verder gezien en gehoord te hebben die de wacht en de plek hielden op de Brink en elders wacht plekken bezet hielden. Dat de soldaten hierop naar kasteeltoren Vuylcop zijn gegaan en de aldaar voors roven als beesten (te keer zijn gegaan en de kasteeltoren hebben geplunderd). Dat de soldaten omstreeks 20:00 uur in de avond waren teruggekeerd op het dorp.

Hierop voortijdig een strekkende trompet en het tromgeschal ten gehore gebracht werd. Waarop getuigen ook gehoord hadden dat de Hoorn op kasteel Schonauwen geblazen werd en de vijand toog (vertrok) uit Houten.

Getuigen verklaarde ook dat bij het binnenkomen van de soldaten in het dorp het al zo hoog dag was. Dat de mestwagen van de waard van herberg De Moriaan al was uitgereden om het land in Schonauwen te meste. Tegen de brugge onderdeur draaiboom niet gezien te hebben of de boom op of toe was.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 11, folio: 50.

Het gaat hier dan om een slagboom op de grens van de vroegere gerechten van Houten en 't Goy met die van Schonauwen bij de Houtensewetering (De Brug).

Een eerdere bron die ons bekend is afkomstig van zaterdag  9 september 1561 wordt er melding gemaakt van herberg De Moriaan. Hier wordt een hofstede zonder enige naamsvermelding verkocht. Waarbij de belendingen (object gelegen ten westen, oosten, zuiden of noorden) is op te maken dat het hier waarschijnlijk om herberg De Roskam gaat aan het Plein nr. 25.

Decreet van vercopinge van een huys te Houten van zaliger (overleden persoon) Egbert van Ham, ten versoeke van heer Gerardt van Amersfoort kanunnik St Marie.

Vincente Egbert van Hams wedue had geen pacht betaald.
De hofstede: oostelijke huys bewoent door Roeloff Jansz raymaker, westelijk de kerk tot Houten, noordelijke een jonge Bongert oft leengoet van de Conincklycke Majesteyt, zuidelijke de Brinck oft de gemeynt te Houten.

De zitting was op zondag 10 september 1561 s'middags om 1 uur met die van het gerecht ten huyse van Aeltgen Huyberts weerdinne int Moriaenshooft te Houten.

Opposanten (mondeling verzetter): Ernst Jacobsz die zegt dat het huys van hem is, als daarvan overdracht hebbende van Gerrit Jansz Cleut, Willem Andriesz, Rossum Ernstensz, Herman Stevensz, de huisvrouw van Bernt Jansz (man is absent) en Cornelis Petersz.

Laatste verhoogster (bieder op veiling) is Jannichge Hubert Daemsdr. Nog opponeren Mechtelt Thin, Claes Adriaensz, heer Aernt van Buchel voor St Pieter.

Koop gaat door tegen ƒ. 312,- maar Jan Thonisz in Schalkwijk biedt ƒ. 378,- en krijgt het.

Bron: Kemp: 09-09-1561 [HUA RA 188-4].

Op woensdag 21 juni 1606 verklaard Metgen Cornelisdr. gehuwd met Gerrit Jansz van Schayck, te Houten verklaart schuldig te wezen aan Cornelis Jan Henrickx ook te Houten ƒ. 46,- inzake de koop van een merriepaard.

Bron: Kemp 1606 21/6 [HUA II 3253].

Op woensdag 27 september 1617 machtigt Gerrit Jansz. van Schayck weert in de Engel te Houten weduwnaar van Metgen Cornelisdr. (zaliger,) voor hemzelf en zich sterk makend voor Willem Willemsz. Jossman of Joffman voerman 'buyten Tollesteeg'.

Bron: Kemp 1617 27/9 [HUA II 3254 CvS].

Op maandag 20 oktober 1625 wordt is er een schriftelijke vermelding dat huisvrouw van Gerrit Jansz. van Schayck weerdinne in herberg de Engel te Houten is en Anthonis Jansz. van Oosterlaeck herbergier en weert.

Bron: Kemp 1625 20/10 [HUA RA 1286-1].

Op zaterdag 27 november 1632 transporteert Neeltje Jansz. weduwe van Gerrit Jansz. van Schayck, van beroep weert en herbergier in De Engel geweest te Houten de wagendienst met Utrecht van haar overleden man over het jaar 1632.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 81, aktenummer: 230, 34-4 81.230 = Kemp 1632 27/11 [HUA NU009a017 f.251].

Op zondag 20 november 1633 verkoopt Cornelis Gerritsz. Stam herbergier in De Engel te Houten, gehuwd met Neeltje Jansdr. zijn wagendienst naar Utrecht.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 82, Kemp 1633 20/11 [HUA NU009a018]

Op vrijdag 24 februari 1651 Cornelis Gerritsz Stam wonend Houten, gehuwd met Neeltgen Jansdr. transporteert (plecht) aan Sara van Eck wed. Peter Cornelisz. van der Linge (zaliger burgemeester Utrecht), voor ƒ. 300,-, een heerspruytende eensdeels van coopmansrentebrief van 4 augustus 1594 en anderdeels van geleverde bieren op 23 december 1643, gevestigd op zijn huys te Houten a/d zuidzijde van de Brinck (herberg De Engel), oost- en zuidzijde Jan Cornelisz. van Ysendoorn, van beroep hoefsmid en aan de noordzijde de gemene wegh.

Vrijwel zeker de plek waar de Bootsapotheek (Plein 14) en Albert Heijn Supermarkt (Plein 15) zijn gevestigd.

Bron: Kemp 1651 24/2 [HUA RA 1287-1 nr 91 (ra Houten/Goy)].

Op donderdag 14 januari 1655 verklaard Cornelis Gerritsz. Stam, gehuwd met Neeltgen Jansdr. wonend Houten, hoe dat tussen hen comparanten en Jan, Gerrit, Huybert, Emmeken en Agnes Gerrit Jan van Schayckx kinderen, alle 5 voorkinderen van Neeltje Jansdr. een zeker akkoord is opgericht om hen elk ƒ. 100,- te geven.

Zij verbinden nu hun huys en hof (herberg De Engel) te Houten a/d zuidzijde van de Brenck, Oost en zuidzijde gelegen Jan Cornelisz. van Ysendoern, van beroep hoefsmit en aan de noordzijde de gemeneweg, belast met ƒ. 300,- ter bevordering van juffrouw Sara van Eck.

Bron: Kemp 1655 14/1 [HUA RA 1287-1 nr 133 (ra Houten/Goy)]

.

Op woensdag 7 april transporteert Cornelis Gerritsz. Stam, gehuwd met Neeltgen Gerrit Jansdr. een woning op de Brinck te Houten, aan de schoonvader en moeder van Emmeken van Schayck haer dochter, transporteert aan deze dochter 2 peerden, wagen, drie bedden en alle inboedel die de secretaris heeft opgetekend voor, ƒ. 208,-. (genoemd ook Jan van Schayck, Neeltgens zoon), met lijst.

Bron: Kemp 1655 7/4 [HUA RA 1287-1 nr 142 (ra Houten/Goy)]

Op woensdag 20 april 1661 concentreert Neeltgen Jansdr. wonend inden Engel te Houten moeder van Emmichgen Gerritsdr. van Schayck te Utrecht, in huwelijk van haar dochter met Goyert Anthonisz van Oosterlaeck.

Bron: Kemp 1661 20/4 [HUA II 3295-2].

Op zaterdag 26 juni 1662 draagt (op last van lijftocht) Emmichgen Gerrits van Schayk ten behoeve van haar man aan (legateert) Metgen Goverts van Oosterlaeck, voordochter (dochter uit een eerder huwelijk) van haar man, indien zij zonder kinderen of descendenten (erfopvolging) komt te overlijden.

Een tweede akte: benoeming langstlevende van Goyert en Emmichgen tot voogd over Metgen.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 396.45 d.d. 24-06-1662

Tot zover zijn de bronnen van de 17-eeuwse herberg De Engel in Houten bekend.

Een kleine 150 jaar later zou de hedendaagse restaurant De Engel aan de Burg. Wallerweg 2 zich voor het eerste in de bronnen bekend maken.

De Engel staat op het terrein van een boomgaard wat van oorsprong 1,1 hectare groot was of ruim 8 hont. Tot ca. 1697 maakte de boomgaard deel uit van van herberg De Moriaan. Staande aan de westkant van de Brink (Plein 4-5).

Om een goed overzicht te beschrijven van de herberg beginnen we de geschiedenis van herberg De Moriaan op een rij te zetten. Voortvloeiend hieruit zal de geschiedenis van De Engel voorts verder duidelijk worden.

Op dinsdag 14 oktober 1653 verzekeren Jannichgen Stevensdr. Pauw weduwe Anthonis Jansz. van Oostrum wonend Houten, met Aelbert Thonisz. van Oostrum wonend ook aldaar, Cornelis Stevensz. Pauw borger en schoenmaker te Utrecht als gemachtigde van Steven Anthonisz van Oostrum en Stoffel Jaspersz. van Everdingen, gehuwd met Maychgen Anthonisdr. van Oostrum (procuratie S & S Beusichem/Soelmond 14/10 53) vstw Jan Jansz van Rossum, gehuwd met Cornelia Adriaensdr van Deyll te Utrecht voor ƒ. 500,- hun huysinge daer de Moriaen uythangt groot omtrent 8hont boomgaerts, strekkend voor van den Brinck tot aen de hofstede van Adriaen Dirckx van Schayck, zuidelijk gelegen de Costery van Houten, Jan Huybertsz raeymaecker en Jacob Adriaensz. den Haen met haer hofstedekens, westelijke gelegen de Binnenwech en Adriaen Dirckx van Schayck vrsz en noordelijke de Herenweg.

Bron: Kemp d.d. 14-10-1653 [HUA RA 1287-1 nr 116 (ra Houten/Goy)].

Op woensdag 20 december 1656 transporteren (verkopen) Stoffel Jaspersz. van Everdingen, gehuwd met Maychgen Thonisdr. van Ostrum, als mede-erfgename van Thonis Jansz. van Oostrum, gehuwd met Jannichgen Thonisdr. Pauw in leven e.l. en van zaliger (overleden) Steven Thonisz. van Oostrum hun broer/zwager, aan Aelbert Anthonisz. van Oostrum, gehuwd met Cunera Jansdr. van Suijlen, hun zwager en schoonzuster, uit de erfenis van genoemde ouders, m.n. het huijs daer de Moriaen althans uijthangt.

Bron: Kemp d.d. 20-12-1656 [HUA RA 1287-1 nr 172 (ra Houten/Goy)

Op maandag 5 april 1660 nemen Aelbert Anthonisz. van Oostrum, gehuwd met Cuyntgen Jans. van Suylen een borg van ƒ.1.200,- op huysinge, rosmeulen, hofstede en herberge te Houten a/d Brenck daer de Moriaen uithangt, met boomgaerd etc, omtrent 8 hont groot, strekkend voor van de Brinck tot achter a/d hofstede (De Hooghof) van Adriaen Dirckx van Schayck, zuidelijke de Costerye van Houten en Jacob Adriaensz. de Haen met hun hofstedekens, westelijke gelegen de Binnewech de vrsz Adriaen Dirckx van Schayck en noordwaarts de Heerenwech, mitsgaders 3 morgen (ca. 2,8 ha.) bouwlants aende Houtenschewech, bo Adriaen van Schayck, noordelijke Jan de Ridder, oostelijk gelegen de weduwe van Gerrit Adriaensz. Maeyen.

Naast: ter voordelen van Hendrick Vyandt op 18-..- van het jaar 1697 (gecasseerd) (vernietiging van een uitspraak). Ergens rond dit jaar scheid de boomgaard met 8 hont aan land van het perceel behorend bij herberg De Moriaan.

Meer dan 100 jaar later zou hier restaurant De Engel worden gebouwd op het perceel boomgaard door Andrianus de Bond.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4,  354.26 d.d. 05-04-1660.

Op dinsdag 2 november 1660 komen constituant Antonius Palmis en zijn vader Johan Aerts Palmis, geconstitueerde Johan van den Heijden, advocaat hove (rechtbank)  van Utrecht. Een plecht overeen van ƒ. 1.200,- en ƒ. 135,- aan onbetaalde rente op huis, rosmolen en hofstede, waar de Moriaen uithangt en drie morgen bouwland aan de Houtenseweg.

Opgenomen door Aelbert Anthonisse van Oostrom x Cnijntgen Jans van Zuijlen.

Dit sluit aan bij plecht d.d. 30-12-1656 (zie hierboven)

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG 224 d.d. 02-11-1660

Jacob Becker, gemachtigde van Johan van der Heijden die gemachtigde is van Anthonis Palmis, zoon en erfgenaam van Jan Aertszoon Palmis, transporteert aan Henrick van Ratingen, rector in de Triviale School te Utrecht, een plecht van 1200 carolus gulden, gevestigd in 1656 ten laste van Aelbert Anthoniszoon van Oostrum, gehuwd met Cruijntjen Jans van Zuijlen, echtelieden, op het huis met rosmolen en hofstede staande binnen Houten, waar de Moriaen uithangt en bovendien nog op drie morgen bouwland gelegen aan de Houtenseweg.

Jan Huybertsz raeymaecker wonend Houten weduwnaar van Annichgen Anthonisdr, transporteert aan Adriaen Jacobsz. van Oostrum een huys te Houten a/d Brenck, oostelijke Brenck, zuidelijk gelegen Jacob Adriaensz cremer, westelijke gelegen Aelbert Anthonisz van Oostrum en noordelijk gelegen Jan Jansz. de Jongh met het erve van de Costery te Houten, belast met ƒ. 400,- en 6 stuivers ter bevordering van  het Convent van Oudwijck.

Bron: Kemp 1663 22/2 [HUA RA 1287-1 nr 258 (ra Houten/Goy)] DG d.d. 22-02-1747.

Verdeling van nalatenschap van (tijd onbekend) van de overleden Cornelis van IJsendoorn. Hij was groot grondbezitter in die tijd in het dorp. Zoon Jan krijgt De Laatste Stuijver, zus Petronella, gehuwd met Gerrit van der Wurff krijgt diverse percelen bouw- en weiland en Abraham, gehuwd met Gerdina Blom ook en bovendien - Een huijzinge daar vanouds uitgehangen heeft de Moriaen aan de Kerkenbrink met aan de ene zijde de Kosterij en aan de andere zijde Gijsbert van der Louw, gekomen van Klaas van Renssum en bewoond door chirurgijn Wöller - Smitshuijzinge met een boomgaard ernaast met bijstal aan de Kerkenbrink, gekomen van Arien Aerse van Doorn. (Plein 12-13).

Nog een huijzinge met erfje met aan de ene zijde Jan van Eck en aan de andere zijde het Zandpad.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1040.117 d.d. 09-03-1743

.

Na de scheiding van herberg De Moriaan met de boomgaard rond 1697 is na 1740 bekend dat een zekere Joan Both de eigenaar is. Hier zou in 1801 restaurant De Engel gebouwd gaan worden.

Op zaterdag 28 januari 1747 verhuurd Joan Both weer aan Jan Jansen van den Brink een boomgaert, groot een morgen en een hont met hierbij diverse bepalingen rond snoei, snoeihout, scheren van doornige heining, sluitingen enz..

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1041.53 d.d. 28-01-1747.

Op maandag 15 december van het jaar 1755 verhuurd Joan Both aan

Johannes van Keulen een boomgaerd, groot 1 morgen en 1 hondt, laatst verhuurd aan Jan Jansen van den Brink, wederom met diverse bepalingen.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1667.86 d.d. 15-12-1755.

Op donderdag 29 september 1768 verhuurd Joan Both aan Jan Ee een boomgaerd, groot 1 morgen en 1 hondt, laatst in gebruik bij Johannes van Ceulen, wederom met diverse bepalingen.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1670.144 d.d. 29-09-1768.

Op zaterdag 25 januari 1772 verhuurd Anna Cornelia Both (vermoedelijk de zus of nicht van Joan Both), weduwe van Jacobus ‘s Graafwegh, aan Jan van Ee een boomgaardt, groot 1 morgen en 1 hond met bepalingen vergelijkbaar met bovenstaande.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1671.107 d.d. 25-01-1772.

Op zaterdag 20 augustus 1774 verhuurd Anna Cornelia Both, weduwe van Jacobus ’s Graafwegh, canonicq in den Capittelen ten Dom in Utrecht, aan Hendrik de Man een boomgaardt, groot 1 morgen en 1 hond, laatstelijk in gebruik bij Jan van Ee. Ook hier de gebruikelijke bepalingen.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1672.73-7 d.d. 20-08-1774.

Openbare verkoop van het nalatenschap van Anna Cornelia Both, in leven echtgenote van Jacobus ’s Graafwegh. Er worden meerdere objecten verkocht onder andere: een mergen een hond boomgaard met zijn bepotingen en beplantingen, strekkende langs de Heerendijk, noordwaarts ’t Zandpad van de Binnendijk, daarvan Jan van Schaick ten westen en ten oosten van Gerrit Jansen, de Costerije, Cornelis van IJzendoorn en Matthijs Dirkse naastgelegen zijn. Koopprijs ƒ. 1.300,-. Gekocht door Arnoud van Westrenen, heer van Lauwerecht.
Hendrik de Man huurt de boomgaart tot 22 februari 1778 voor ƒ. 63,- per jaar.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 2388.52 d.d. 08-05-1784

Op woensdag 1 februari 1797 verhuurd Arnoud van Westrenen, heer van Lauwerecht, aan Hendrik de Man te Houten een boomgaard, groot een morgen en een hond voor 6 jaar vanaf Petrus ad Cathedram (22 februari). Kosten ƒ. 56,- en twee koppel volwassen hoenderen.
De akte bevat bepalingen over onderhoud, snoei, vervanging dode bomen. Er zijn doornige heiningen

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, U256c034-25 d.d. 01-02-1797.

Op zaterdag 31 oktober 1795 ten overstaan van de Utrechtse notaris Cornelis de Wijs verhuur Gerlach Theodorus van der Capellen, heer van Houten en 't Goy en Mijdrecht herberg De Roskam aan Hendrik Wemmers en Bastiaan de Bondt. Een huysinge en herberge c.a. en boomgaardje en boomgaardje agter het huis.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1955, aktenummer: 171.

Na een faillissement van der Heer van Capellen in 1801 beginnen kasteleins Wemmers en De Bondt een eigen herberg of logement De Engel in 1801. Eerder dus huurde nog voor 5 jaar herberg De Roskam aan het Plein.

Op woensdag 1 februari 1797 ten overstaan van de Utrechtse notaris Cornelis de Wijs laat Hendrik Wemmers zijn testament opmaken, dat hij alles nalaat aan zijn neef Bastiaan de Bondt, de zoon van zijn zus.  Is Wemmers caféhouder? Bastiaan woont bij Wemmers. En van genoemde Bastiaan met lijftocht voor zijn vrouw Catharina Balvers en met Hendrik Wemmers als voogd.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1957, aktenummer: 26.

Op diezelfde dag van woensdag 1 februari 1797 laat ook Bastiaan de Bondt zijn testament opmaken. waarbij hij zijn kinderen als erfgename opdraagt. Op last van langstlevende benoemd De Bondt zijn oom Hendrik Wemmers of zijn zwager Gijsbert Balvers als voogden voor zijn kinderen.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 1957, aktenummer: 27.

Op zaterdag 19 maart 1796 wordt de koopakte behorende bij onderstaand transport: Een morgen en een hond boomgaard land met de bepoting en beplanting daar op staande gelegen onder den gerecht van Houten strekkende langs den Heerendijk noordwaards tegen het zandpad van den Binnendijk, daar Jan van Schaik ten Westen en ten Oosten Gerrit Janse, nevens de Kosterije Cornelis van IJsendoorn en Matthijs Dirkse naastgelegen is.

Voor de koopsom ƒ. 1.760,- Carolus gulden.

Kopers van de vroegere Moriaan boomgaard zijn Hendrik Wemmers en zijn neef Bastiaan de Bondt.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 2068.35 d.d. 19-03-1796.

Mr. Nicolaas van Westreenen, Heer van Lauwenrecht, zoon en erfgenaam van Arnoud van Westreenen, mede namens diens andere kinderen en kleinkinderen, transporteert aan Hendrik
Wemmers en Bastiaan de Bondt een morgen en een hond Boomgaard Land strekkende langs de Heerendijk noordwaarts tegen het Zandpad van de Binnendijk daar Jan van Schaik ten westen en ten oosten Gerrit Jansen nevens de Kosterije, Cornelis van IJzendoorn en Matthijs Dirkse naast gelegen zijn.

Bron; Regionaal Archief Zuid-Utrecht, 064, DG 13-02-1797

Op maandag 9 juni 1800 ten overstaan van de Utrechtse notaris H.J. van Loenen kwam geconstitueerde (gemachtigde) Martinus Wigman, voor de constituante (volmachtgever) Bastiaan de Bondt om zijn zaken te behartigen voor de raad van rechtspleging van Utrecht voor zijn overleden oom Hendrik Wemmers op woensdag 12 maart 1800 overleed te Houten.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 2397, aktenummer: 36.

De Bondt en Wemmers kopen bij openbare verkoping ook twee hofstedes aan de Houtense Wetering van de vele erven van Van Westreenen.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4.2068.59 d.d. 1796.

De erfgenamen van Hendrik Wemmers laten schatten: - Huis etc en boomgaard en weiland bij Groot Vuijlcop - Bij de Houtense Wetering - Helft van 7 hond bouwland belend aan ene zijde de erven van der Sluijs en aan de andere zijde de huizen van het Dorp voor ƒ. 400,-.

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG 24-06-1800

Bastiaan de Bondt uit Houten is aan den Weled. Her Mr. Nicolaas van Westreenen ƒ. 1.200,- schuldig te zijn.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4,  2453 nr 107 d.d. 04-07-1801.

Estimatie (schatting van waarde van vastgoed) door Jacob van der Wel, plaatsvervanger van schout Jan Peek, en Klaas C. van Wiggen, leden van het gemeentebestuur op verzoek van Bastiaan de Bondt van huizinge en verder getimmerte, staande op een morgen een hond land, strekkende langs de Heerendijk noordwaarts tegen het zandpad van de Binnendijk, daar Jan van Schaik ten westen en ten oosten Gerrit Jansen, nevens de Kosterij, Cornelis van IJzendoorn en Matthijs Derkse voor ƒ. 4.000,-. En nog een extra goed.

En daarna een plecht van ƒ 4.000,- ten laste van Bastiaan de Bondt aan Marcus van der Smit, makelaar te Utrecht met als onderpand een nieuw getimmerte huijzinge, herberg, stalling en erve met dezelfde belendingen als hierboven.

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG 21-09-1802

Bastiaan de Bondt vraagt vrijstelling van huis- en haardstedegeld vanwege de kosten van het bouwen van een huis. Hij krijgt vrijstelling omdat er op het terrein sinds mensenheugenis geen huis heeft gestaan.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, U275a011–124 d.d 10-12-1803

Bastiaan de Bondt tekent schuldbekentenis: ƒ. 350-, voor in 1802 gekocht houtwaren van J.E. Ravesteijn Versteeg. Het echte bewijs is er nog nooit mee aangetoond maar het vermoeden bestaat dat kort na de opening van De Engel in 1801 een deel of in een geheel van de herberg is afgebrand.

Dat is op te maken omdat rond 1802 Bastiaan diverse lening afsluit en betaling doet voor bouwmaterialen.

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG 1803-onduidelijk precieze bron?

Plecht van ƒ. 700,- ten laste van Bastiaan de Bondt bij Gijsbert Dirk Casius, oud rentmeester generaal van de Ridderlijke Duitsche Orde Balije van Utrecht met als onderpand: nieuw getimmerte huizinge herberg en stalling met daar aanhorende land gelegen tegenover de Steeg, strekkende langs de Heerendijk noordwaarts tegen het Sandpad de Binnendijk zo en vroeger ’t zelve thans bij comparant wordt gepossideert (verkregen).

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG 12-12-1803

Plecht van ƒ. 2.000,- van Bastiaan de Bondt ten behoeve van mr. Pieter Jacob de Bije, advocaat, en Willem Versteeg, procureur, als voogden over Jan André Booijmans, mede erfgenaam van Arnoud van Westrenen.

Dit is rest van een custingsbrief (schuldbetekenis) van ƒ. 4.000,- op twee huizen op Schonauwen waarvan er één is verkocht? Er is ook nog een plecht van ƒ. 400,- bij Gijsbert Dirks Casius.

Onderpand: Herberg De Engel met achterhuis en schuur met een morgen en honderd roeden grond, strekkende van de straat en gemene weg tot achter aan de Thiendweg, met aan de oostzijde het dorp Houten en ten westen de erfgenamen van Dirk van der Sluis.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, U275a013–14 d.d. 1806 (niet bewaard).

Erfpacht van Gerrit van Disselstegen aan Bastiaan de Bondt over een stuk grond van de eerste comparant, gelegen naast het erf van de tweede comparant ten zuiden van de Rijksweg over de Herberge genaamd het KromHouten (sic), elf roeden groot waarop door de tweede comparant een schuur is gebouwd. Erfpacht van jaarlijks 10 carolus guldens.

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG 15-02-1808

Derde plecht van Bastiaan de Bondt bij Cornelia van Gils, weduwe van Gijsbert Dirk Casius, in leven ridder en generaal van de Ridderlijke Duitsche Orde onder de Balije binnen Utrecht voor ƒ 1.600,- met onderpand: huizinge en herberge de Engel met zijn achterhuis en grond met een morgen honderd roeden bouwland en een schuur op de grond van Gerrit van Disselsteege met erfpacht van ƒ. 10,- per jaar, met ten N de gemeene weg tot achter aan de Thiendweg ofwel het begin van de oprit van  Zorgvliet, ten O Gerrit van Disselsteege en ten westen de ervan van Dirk van der Sluis.

Er nog ƒ. 400,- te betalen van een plecht van ƒ. 700,- bij genoemde Casius en ƒ. 2000,- bij Jan André Booijmans

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 064 DG d.d. xx-xx-1808

Estimatie van twee stukjes bouwland tussen Bastiaan de Bondt en Gerrit van Disselsteege, elk 11 roeden. Geschat elk op ƒ. 20,-.

Hermanus van Disselsteeg, wagenmaker, geeft voor ƒ. 10,- per jaar aan Adrianus de Bondt, kastelein te Houten een stuk grond in erfpacht naast het erf van Adrianus, belend ten N door herberg Kromhout en ten O door de Rijweg. Er zijn diverse bepalingen waaronder het recht voor van Disselsteeg om tegen de zuidzijde van de schuur en schutting van het in erfpacht gegeven pand van Jan de Jong beplanting te zetten. (De Jong = Plein 3, maar toch onduidelijk)

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) A44.23 d.d. 28.05-1831

Adrianus de Bondt, kastelein, verkoopt aan Hermanus van Disselsteeg, wagenmaker, een stuk grond van ruim 5 roeden, strekkende van het land van de Bondt tot dat van Disselsteg een aan beide zijden ook de Bondt voor ƒ. 50,-.

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) A44.24 d.d. 28-05-1831

Direct na de volgende akte geeft van Disselsteeg ruim 1 roede in erfpacht voor ƒ. 10,- per jaar. Dit stukje ligt naast het erf van de Bondt met ten noorden de herberg Kromhout, ten oostelijk de rijweg. (hier komt de doorrijschuur, gezien latere aktes)

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 2.48 d.d. 17-12-1838 = U24c032-11393

Adrianus de Bondt, kastelein, verkoopt voor ƒ. 4.000,- aan Mr. Jan Kol, grondeigenaar te Utrecht in de Brigittenstraat, de Herberg De Engel met achterhuis, schuur, nieuw gebouwde woning, boomgaard, tuin en erf strekkende van de straat en gemeene weg tot achter de Tiendweg met ten O het Dorp Houten en ten W Gerrit Blankensteijn. Kadastraal A502, A503, A505 en (oud A504 en A506 =)  A602, A603 en A604.

Adrianus heeft dit geërfd van zijn ouders en zijn broer Anthonie († 30-12-1812), maar er is geen overschrijving bekend.

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 11.37 d.d. 12-09-1840

Mr. Jan Kol, grondeigenaar, Brigittenstraat te Utrecht, verkoopt aan Jan Carel Wendel Strick van Linschoten en Rhijnauwen, grondeigenaar te Rhijnauwen Herberg de Engel met achterhuis, schuur, nieuw gebouwde woning, boomgaard, tuin en erf = A502, A503, A505 en (oud A504 en A506 =)  A602, A603 en A604 voor ƒ. 6.000,-. Hierbij erfpacht bij wijlen Hermanus van Disselsteeg. Kol kocht van Adrianus de Bondt volgens.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4 2.48 = notaris Stevens d.d. 17-12-1838 = U324c032

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 14.3 d.d. 05-02-1841

Jan Carel Wendel Strick van Linschoten en Rhijnauwen, grondeigenaar te Rhijnauwen verkoopt aan herbergier Peter van Ingen te Utrecht: huizinge zijnde herberg ‘De Engel’ met achterhuis en schuur en nieuw gebouwde woning, boomgaard, tuin, erf en weg strekkende van de straat en de gemeene weg tot aan de Tiendweg met ten O het Dorp Houten en ten W  Gerrit Blankensteijn.

Koopprijs ƒ. 6.500.,-. Gekocht van Jan Kol volgens 11.37

Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen zal restaurant De Engel in 1839 als een snelle belegging hebben gekocht en verkocht. Want in 1840 wordt Peter van Ingen de nieuwe eigenaar van het 'goed'.

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 166.47 d.d. 03-09-1867

Verkoop door Neeltje Bos, logementhoudster, weduwe van Peter van Ingen,  († 21-03-1871), en diens moeder Geertruida Alida van Ingen (x Willem Hoorn, koffiehuishouder) van diverse bezittingen waaronder logement ‘De Engel’ met achterhuis en schuur benevens een afzonderlijke woning, verdere getimmerten, boomgaard, tuin, erf en weg strekkende van de straat en de gemeene weg tot aan de Tiendweg met ten O het dorp Houten en ten W de erven Sassenberg, S.A. van Dijk en mej. Bernhardi.

Perceelnummers bij verkoop A503 = tuin, A505 = weg, A602 = huis en erf, A603 = huis en erf, A604 = schuur en erf, A625 = boomgaard. Deel van schuur staat op erfpacht van RK Kerk en Armen (zie 44.24). Alles gekocht van Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen volgens 14.3. Bij veiling gekocht door Willem van Schaik voor ƒ. 10.100,-.

Er worden ook nog diverse percelen bouwland verkocht.

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 406.96 d.d. 23-04-1906

Willem van Schaik, landbouwer te Houten , verkoop aan Wessel Vendrig, zonder beroep te Houten, logement en koffiehuis ‘De Engel’ met afzonderlijke woning benevens doorrijstal of schuur, schuurberg, erf, tuin en boomgaard = A 503, A505, A602, A603, A604, A625.

Koopprijs: ƒ. 12.000,-.

Een klein stukje van de doorrijschuur is van de RK Kerk en Armen, door Hermanus van Disselsteeg in erfpacht gegeven aan Adrianus de Bondt voor 99 jaar vanaf 01-02-1831 met een canon van ƒ. 10,- per jaar. Van Schaik kocht op veiling. Zie 166.47

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 618.24 d.d. 28-04-1923

Wessel Vendrig, kastelein van herberg ‘De Engel’ draagt het stukje van A604 dat hij in erfpacht heeft van de R.C. Kerk en Armbestuur over aan de gemeente. De gemeente zorgt voor afscheiding met buurman van Wijk en Vendrig mag het stukje gebruiken zo lang als hij kastelein van De Engel is. Erfpacht is geregeld in A44.24 en A28.66 HD 1924

Sloop van doorrijschuur.

Adriana van Munster, weduwe van Wenceslaus Vendrig, ook Wessel, hotelhouder († 13-11-1941), ook als moeder van Wenceslaus Gerardus (geboren 10 september 1925) en Hendrikus van Munster, caféhouder te Everdingen over de nalatenschap van Wenceslaus. Die was eerder gehuwd mat Matilda Johanna van Dijk († 22-12-1919)

Adriana van Munster krijgt a. Hotel de Engel met afzonderlijke woning, veilingzaal, erf, tuin en weg: A13714, A503 en A505 met een deel van tuin A1262 waarop erfpacht van Gemeente tot 30-04-2023. b. Erf en boomgaard A1068 achter a c. Boomgaard aan de Vlierweg
a en b kwam bij Vendrig volgens 406.96 en 618.24 (dat laatste over A1263 met RC Armenbestuur)

In 1949 gaan Riet van Munster, nichtje van Vendrig werken bij de Engel.

In 1951 Arie Derks trouwt met Riet van Munster en zij huren de Engel van haar oom Wessel  Vendrig.

In 1957 de veranda aan de voorkant wordt gesloopt, mede om meer licht in opkamer te krijgen en het pand wordt wit geschilderd.

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 1312.11 d.d. 16-02-1962

Wenzeslaus Gerardus Vendrig, geboren 10 september 1925, Vlierweg 17, inspecteur der ’s Rijks belastingen, verkoopt voor ƒ. 20.000,- aan Adrianus Hendricus Derks, caféhouder, geboren 08-juli 1922, Burgemeester Wallerweg 2 en zijn vrouw Maria Cornelia van Munster, zonder beroep, geboren 10 juli 1926: café-restaurant De Engel met woning, garage, boxen, verdere opstallen, erf en weg = A503, A505 en A1707 van 20.77 are Vendrig heeft dit geërfd van zijn ouders Wenceslaus Vendrig en Adriana van Munster, overleden in 1941 en 1953) Vader kocht dit volgens 406.96

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL) 1863.147 d.d. 27-10-1962

Burgemeester Pistorius, Cornelis Knopper (geboren 16-05-1905. Burg Haefkensstraat 45) en Adrianus Hendrikus Derks (Geboren op 8 juli 1922), gehuwd met Maria Cornelia van Munster (Geboren op 10 juli 1926 ruilen grond: Gemeente met Derks: grond tussen Burgemeester Wallerweg en Oranje Nassauweg: A2132/ was A1930 voor gemeente. Derks krijgt deel van A503 en betaalt ƒ. 3390 bij Knopper koopt deel van A2132. In deze akte ook ruil bij Plein 16.

In 1962 muur hersteld voor slijterijwinkel, nieuwe keuken, nieuwe toiletten, eerste zaal gebouwd, vooral voor touringcars van Jan Swart uit Amsterdam.

In 1967 aanbouw van tweede zaal en een tijdelijk paviljoen en het biljart weg uit het café.

1977: dak genoveerd op eisen van Monumentenzorg

1980: huiskamer bij keuken, woonhuis naast Engel gebouwd

1986: aankoop voor Hans en Hennie

1989: Tuin- en Champagnezaal met nieuwe toiletgroep

1997: aankoop garage Knopper, afgebroken voor parkeerplaats

1999: grote interne verbouwing, veranda terug, marmeren vloer in hal, slijterij weg

2005: nieuw interieur in de Champagnezaal, Cognaczaal

2015: Nieuwe eigenaar Pim, zoon van Hans

Café-restaurant 'De Engel' is in oorsprong een boerderij, waarvan eerste gedeelte van het voorhuis als herberg was ingericht. Oostelijk van de herberg stond tot 1920 een zeventiende-eeuwse doorrijschuur. Van het in 1802 gebouwde pand rest thans alleen nog het monumentale voorhuis. Nadat de agrarische funetie in de naoorlogse jaren volledig verloren was gegaan, is het achterhuis in 1961 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Het voorhuis is opgetrokken in witgeschilderde baksteen en ligt onder een pannen zadeldal tussen tuitgevels.

De brede voorgevel telt negen traveeën en heeft rechts van de toegangsdeur één, links drie grote zesruiters, die oorspronkelijk waren voorzier van luiken. De vier kleinere zesruits schuifvensters rechts in de gevel verlichten de opkamer.

Hieronder ligt een dubbele kelder met een houten zoldering. De toegangsdeur met bovenlicht is gevat binnen een eenvoudige houten neoclassicistische omlijsting. Op het dakschild staat een drietal dakkapellen onder zadeldak met houten voluutvormige vleugelstukken. Het overdekte terras waarmee het café rond 1900 werd uitgebreid, is bij de reconstructie van de Burgemeester Wallerweg in 1957 verdwenen.

Overgenomen uit: Houten Historische Bebouwing. O.J. Wttewaall en J.A.M. Smits 1991.

Eigenaren restaurant De Engel (Burg. Wallerweg 2)

1832 - 1838 Adrianus de Bondt

1838 - 1840 Jan Kol

1840 - 1841 jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen l182.48

1841 - 1867 Peter van Ingen l236.4

1867 - 1906 Willem van Schaik (H21) l469.3

1906 - 1942 Wessel Vendrig l796.3 (Dorpsstraat H35)

1942 - 1962 Wessel Gerardus Vendrig l1602.6

1962 - 1987 Adrianus Hendricus Derks - Maria Cornelia va Munster l2161.3

Bron: Kadasterarchiefviewer 1832-1987 (NL)

De Molenweg (kadasterperceel sectie A, perceelnummer: 467, gemeente Houten) ontstaan aan het eind van de twaalfde eeuw.

Uit een akte van dinsdag 12 mei van het jaar 1316 die te vinden is in het archief van de Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht aan de Springweg te Utrecht.

Uit de akte houdende uitspraak door de officiaal van de bisschop van Utrecht op een geschil tussen het Duitse huis en het convent van Oudwijk over het verleggen van een weg (Molenweg/Veerwagenweg/De Brug) in de parochie van Houten van de meente (Plein) van de parochianen tot aan de wetering (Houtensewetering), tussen land van de priester van de kerk te Houten en dat van het convent van Oudwijk.\

Het geschil ging over het eigenlijk gebruik van de Molenweg wie de eigenaar en/of gebruiker was.

Tot uitspraak kwam het er toe dat de bisschop bepaalde dat alles bij het oude zou blijven zoals het nu ruim 800 jaar later nog steeds.
De akte is het oudst bekende akten waarin in Houten over een eventuele verlegging werd geschreven.

Bron: RDO_OA Ridderlijke Duitsche Orde Balije van Utrecht (archiefdepot) / Het Utrechts Archief (beschrijving). Inventarisnummer: 1150.0.

Op de tiendkaart van het Utrechtse kapittel van St. Marie uit 1640 staat de weg omgeschreven als de 'Meulensteech'. Dit wijst erop dat de boeren vanaf de Houtensewetering met hun goederen, vooral koren de weg afgingen om naar de Loerikse Korenmolen te gaan. Om hun koren te laten malen.

Er is in iedergeval geen enkele bron of aanwijzing aanwezig van dat er langs de Molenweg (Veerwagenweg-De Brug) of inde buurt ooit een molen heeft gestaan.

In achttiende eeuw staat het grondgebied waarop de Molensteeg of Molenweg ligt bekend in de geschriften als de 'Kortegaard'. Het gene wat erop duidt dat de weg op een korter gedeelte ingebruik was als boomgaard. Het apparte hierin is de geografische ligging van hetperceel dat het één van de langste is op het hemelsbrede vlak gezien. Gezien op kaartmateriaal ten zuiden van het dorp Houten.

In het jaar 1682 werd er een onderzoek ingesteld of de grond van de Molensteeg wel toebekwam van Jan Willem van Rossum.

In het jaar 1725 verkopen de erfganamen van Jan Willem van Rossum de Molensteeg en Kortegraad aan Herman van Wijk.

In het jaar 1759 verkoopt Gerrit Vermeulen tezamen met de erfgename van Adriaantje van der Schouw de Molensteeg met andere onliggende landerijen aan aan Jan Bockstart.In 1773 verkopen de erfgename van Bockstart de Molensteeg aan Essaye Estoppey van beroep timmerman en grootgrondbezitter in Houten.

Zijn vader afkomstig uit Zwitserland, Samuel Estoppey. Vestigde zich rond 1728 in het oude en kleine dorp Houten. Wat de rede van vesting was is onbekend. De naam Estoppey is afkomstig van het Oud-Franse woord voor estoupier, wat de betekenis is voor een fabrikant of koopman in vlas of linnen.

Essaye Estoppey liet in opdracht of zelf aan het eind van de achttiende eeuw aan het noordelijke begin van de Molenweg, heden aan de Prins Bernhardweg 9 t/m 17 de vijf armen huisjes bouwen. Om voor zijn dorpsbewoners die minder bedeeld waren onderdak te bieden.

Of dit ook gezien kan worden als winstbejag van Estoppey is onduidelijk.Duidelijk is wel met een groot vermoeden dat Estoppey zich liet inspireren op de in het zuidoosten gelegen armen huisjes, buiten het dorp Houten. Gelegen tussen de Loerikseweg en en het Loeriksezandpad. Hier werden de echt armen en misschien wel zwakke en zieke dorpbewoners door de Nederlandse Hervormde kerk ondergebracht. Met daarbij de plaatselijk velwachter die ernaast woonde om de boel in de gaten te houden.

Vanaf 1851 kwamen de Huisjes van Estoppey te liggen in de Prinsenbuurt. Genoemd naar vader en zoon Graaf d'Alsace en Prins d'Henin die zij van schoonvader en opa Baron Van Brienen van de Groote Lindt uit het Haagse Clingendaal de gronden rondom Houten hadden vererft.

Nazaten van Samuel en Essaye Estoppey uit Houten wonen tot op de dag van vadaag in Nederland. Vooral woenend in de provincie Noord-Holland.

Eigenaren van de Molenweg (1832 - 1936)

1832 - 1838 Wed. Essaye Estoppey (Houten)

1837 - 1837 Gerardus Jacobus Estoppey (Amsterdam) (zoon)

1837 - 1851 Jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen (Rhijnauwen) (aankoop)

1851 - 1890 Jhr. Jan Balthazar Strick van Linschoten (Loosdrecht) (zoon)

1890 - 1905 Ottolina van Notten - Strick van Linschoten (Loosdrecht- Utrecht) (wed) l667

1905 - 1915 Jan Schinkel, echt. Cornelia van Bruijnes, Cornelis Schinkel, Adrinana Schinkel, Nicolaas Schinkel, Wilhelmina Schinkel en Jan Cornelis Schinkel. l772

1915 - 1925 Jan Cornelis Schinkel l924

1925 - 1936 Antonia Agatha de Wit wed. Cornelis Oostveen (Houten H22) l1116

1936 Onteigening voor aanleg Provinciale Weg Utrecht, Houten-Culemborgs Veer (Utrechtseweg-Schalkwijkseweg)

Van oorsprong was de grond waarop boerderij Ruimzicht staat vanaf de 15de eeuw in eigendom van het kapittel van St. Pieter. De grond waarop Ruimzicht staat was van oorsprong genaamd de Gulden Hoeve en de ontginningen Elfgaarden.

Op dinsdag 30 april 1776 handelde Hendrik Daalwijk, bode van het kapittel van St. Pieter, als gemachtigde van Johannes van Stuijvesant, Daniel Jan Strick van Linschoten en Johannes Schelen, kanuniken-capitulair van St. Pieter, verkochte aan Jan Balthazar Strick van Linschoten 11,5 morgen bouwland tins- en tiendvrij, vanouds genaamd de Wederhelft van de Gulden Hoef, te Vechten, strekkende ten noorden voor van de andere helft dezer guldenhoef den heer koper toebehorende tot ten zuijden agter aan de Groeneweg.

Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht, 064, 55.

Rond het jaar 1813 verkocht de Nederlandse Staat der Domeinen de erfpachtcanon af aan Jhr. Jan Balthazar Strick van Linschoten die vanaf 1773 het landgoed Rhijnauwen in bezit had.

Na het overlijden van Jhr. Hendrik Strick van Linschoten de kleinzoon van Jhr. Jan Balthazar Strick van Linschoten in 1889 ging boerderij Ruimzicht over naar Jhr. Unico Hendrik Strick van Linschoten in 1890.

In 1891 verkoopt familie Strick boerderij Ruimzicht aan Jan de Groot, van beroep Hovenier en wonende te Utrecht. In 1918 wordt de boerderij verkocht aan Theodorus van Bentum en zijn echtgenote Jacoba de Goey.

Rond 1926 is Hendrik Johannes van Bentum de nieuwe eigenaar van de boerderij. In 1948 wordt er gesloopt. In 1962 wordt de boerderij verkocht aan Gerardus Antonius van Bentum.

De boerderij uit omstreeks 1930. Links ervan staat de oorspronkelijke oude boerderij, nu in gebruik als schuur. Dit pand is rond 1830 gebouwd als afsplitsing van de boerderij Achterdijk 26. De voorgevel met gevelanker is opgetrokken in platte baksteentjes en is voorzien van vlechting. Ter weerszijden van de later aangebrachte grote deur zien we nog de oude kloosterkozijnen.

Bron: Bunnik Geschiedenis en Architect, Saskia van Ginkel-Meester, 1989, Kerckebosch Uitgeverij.

In 1841 kocht jhr. Jan Carel Wendel Strick van Linschoten van Rhijnauwen de boerderij aan de Achterdijk 35 te Odijk aan van de erfgename van de Utrechtse overleden notaris Nicolaas Wilhelmus Buddingh.

Van oorsprong is boerderij Runnenburg nooit een pachtboerderij of een bezit geweest van het landgoed Rhijnauwen. Op deze website beschrijven we hem er wel bij omdat de boerderij altijd onderdeel is geweest van de agglomeratie van Rhijnauwen en Vechten.

De grotendeels witgepleisterde, monumentale dwarshuisboerderij met een afgewolfd rieten zadeldak, dateert uit het laatste kwart van de 17de eeuw en heeft een oudere mogelijk 15de ceuwse voorganger gehad. In 1898 is het achterhuis vernieuwd. In de jaren 1981-1982 heeft een algehele restauratie plaatsgevonden van de sterk vervallen boerderij.

Tijdens deze restauratie is het achterhuis verbouwd en tot woonruimte ingericht. De stalvensters aan de achterzijde zijn hierbij vervangen door draaivensters. Die aan de straatzijde zijn gehandhaafd.

Ook de achtergevel heeft de oorspronkelijke indeling met de hoge dubbele deeldeuren geflankeerd door stalramen en mestdeuren behouden. De boerderij heeft thans geen agrarisch functie meer. De boerderij is tot 1980 eigendom geweest van het R.K.parochiaal Armbestuur, met de familie van Rijn vele generaties als pachtboer.

Bij de boerderij staat nog een oud bakhuisje, de schuren en hooiberg zijn vernieuwd. Bijzonderheid in de boerderij is de grote kelder voorzien van een kruisgewelf, mogelijk overblijfsel van de oudere voorganger van de huidige boerderij. De opkamer boven de kelder is voorzien van hoger in de gevel geplaatste 6-ruits schuifvensters.

De woonkamer heeft brede 9-ruits schuifvensters. Alle vensters zijn voorzien van luiken. Vlak onder de dakrand is aan de voorzijde nog een klein venster met luik aangebracht.

De witgepleisterde langhuisboerderij met een afgewolfd rieten zadeldak en naastgelegen schuur met aangebouwd bakhuis zijn 18de eeuws. In 1869 is het achterhuis van de boerderij verlengd. In het woonhuisgedeelte zijn enkele wijzigingen aangebracht.

In 1907 werd een deur in de linkerzijgevel vervangen door een raam en werd een bedstede weggebroken. In 1944 is de oorspronkelijke kaaskamer tot slaapkamer gemaakt. Hiertoe werd de deur gewijzigd in een raamen werd intern een ingang gemaakt.

De twee zoldervensters aan de voorzijde zijn een vervanging van oorspronkelijk een centraal geplaatst venster. Rechts van de boerderij staat een bakstenen schuur annex wagenberging met een pannen zadeldak waar tegen het bakhuis is aangebouwd.

Het bakhuis en een gedeelte van de schuur zijn in 1951 tot een apart woonhuis verbouwd. De deur in de voorgevel van de schuur was al eerder in 1907 dichtgemetseld. Tussen de boerderij en het bakhuis staat een smeedijzeren toegangshek waarop de naam 'Bouwlust'.

Bij de boerderij staan een tweetal oude leilinden, enkele oude fruitbomen en populieren.Achter de boerderij liggen boomgaarden. Oorspronkelijk was 'Bouwlust' een houtvesterswoning bij Rhijnauwen. In de tweede helft van de 19de eeuw werd een deel van het bos gekapt en werden de landerijen verkocht. Koper was de grootvader van de huidige eigenaar Van 't Hoenderdal.

Hij liet in 1869 het achterhuis verlengen. 'Bouwlust' was sindsdien een gemengd bedrijf van veeteelt in combinatie met fruitteelt. Hoewel inmiddels een deel van de boomgaarden is bebouwd, heeft 'Bouwlust' nog als een van de weinige boerderijen langs de Provincialeweg een agrarische functie. Het is nog altijd een fruitboerderij met twee nieuwe fruitschuren voor de opslag van het fruit achter de boerderij.

In juli 1878 pachtte W. Middelman de boerderij van familie Strick van Linschoten.

Van oorsprong is boerderij De Vriendschap nooit een pachtboerderij of een bezit geweest van het landgoed Rhijnauwen. Op deze website beschrijven we hem er wel bij omdat de boerderij altijd onderdeel is geweest van de agglomeratie van Rhijnauwen en Vechten.

Deze langhuisboerderij met rieten kap en aan de linkerzijde aangebouwde kamer met pannnen zadeldak, dateert uit 1777. Matthijs Uttels deed toen het verzoek een boerenwoonhuis te mogen bouwen aan de 'Gemeene Utrechtse Rijweg' omtrent de Hofstede Runnenburg, op de grond van de Weledele geb.Heer Jan Balthazar Strick van Linschoten enz., op een plaats waar voorheen geen huis had gestaan. Matthijs Uttels had er een cafe. In 1973 is de boerderij verbouwd tot woonhuis waarbij de opkamer en kelder zijn weggebroken en het achterhuis ook tot woonhuis is ingericht.

De achtergevel kreeg naast een deur drie grote vensters tot op de grond. Het zolderluik werd vervangen door een raam. De hoofdvorm en de indeling van de voorgevel met drie grote 6-ruits schuifvensters en een kleiner 9-ruits venster van de opkamer boven een kelderlicht, zijn behouden gebleven.

De aanbouw links met een zelfde 9-ruits venster als van de opkamer isvia een houten trapje aan de achterzijde toegankelijk. Bij de boerderij staan een houten schuur en rieten kapberg met houten roeden. Omstreeks 1977 zijn zijverder naar achteren verplaatst. De boerderij opgetrokken uit een klein formaatbaksteen en gevelankers met het jaartal 1777 is opvallend gelegen direct aan de(vent) weg.

Op woensdag 20 augustus 1800 vond ten overstaan van de Utrechtse notaris H. van Dam de veiling van onder andere de boerderij 't Goed ten Rijn, gelegen aan de Rhijnauwenselaan.
Verkopers waren de minderjarige kinderen van A.G.

Hannasch en Goswin Anthon van Hertefeld tot Balken, Joost Hendrik Anthon van der Heyden tot de Luynhorst en Baak, R.L.D. van Daall, Willem Joseph van der Heyden tot Baak enz. en A.J. Aberson.

Koper was jhr. Jan Balthasar Strick van Linschoten, heer van Rhijnauwen. Jan Balthasar Strick betaald voor de boerderij 't Goed ten Rijn ƒ. 17.700-, gulden.

Bron: Het Utrechts Archief, 34-4, 2046, aktenummer: 140, subakte: 25.