Straatnamen Houten Zuidwest

Doorgaans staan de draagstenen grotendeels op evenwijdige lijnen. Twee draagstenen en een deksteen worden samen een juk of trilithon genoemd. De juk of meerdere jukken worden afgesloten door sluitstenen. De ruimtes tussen deze stenen werden opgevuld door kleinere stenen, de stopstenen. De ingang is vaak in het midden van de lange zijde te vinden en bevat in sommige gevallen poortstenen. 

Het geheel werd afgedekt door een dekheuvel, waarbij in sommige gevallen de dekstenen niet werden bedekt en zichtbaar bleven.
Er zijn in sommige hunebedden en dolmens petrogliefen aangetroffen op de draagstenen en/of dekstenen.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

4.   Dobbelsteen - Een dobbelsteen (ook wel: teerling) is in de gebruikelijke uitvoering een kubusvormig voorwerp met op elk van de zijden een van de ogenaantallen 1 tot en met 6. Het woord dobbelsteen verwijst naar het oude spel dobbelen.

Door werpen van de dobbelsteen zal een van de zijden min of meer toevallig boven komen. Het aantal ogen op deze zijde wordt als uitkomst van de worp beschouwd. De dobbelsteen fungeert daarmee als toevalsgenerator die met gelijke kansen van 1/6 de getallen 1 t/m 6 voortbrengt.

Tegenwoordig zijn er ook dobbelstenen met andere aantallen genummerde zijden; dit zijn meestal regelmatige veelvlakken of daarop gebaseerde lichamen. Ook zijn er varianten van de kubusvormige dobbelsteen met andere afbeeldingen op de zijden, afhankelijk van de gewenste toepassing.

Een dobbelsteen behoort zo gevormd te zijn dat elke zijde een even grote kans heeft om boven te komen liggen. Zo'n dobbelsteen heet zuiver.

Dit is niet bij elk aantal vlakken even makkelijk te verwezenlijken. In werkelijkheid zal elke dobbelsteen wel wat onregelmatigheden hebben, zodat een zuivere dobbelsteen niet bestaat.
Een moderne dobbelsteen heeft afgeronde hoeken en zijden, waardoor de dobbelsteen beter rolt en het minder voorspelbaar is hoe de dobbelsteen tot rust zal komen.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

5.   Dominosteen - Domino is een legspel dat met speciale dominostenen wordt gespeeld.

De stenen zijn vaak gemaakt van plastic of hout, vroeger ook van echte steen of ivoor. De stenen zijn langwerpig van vorm en verdeeld in twee vierkante veldhelften, ieder gemerkt met ogen. In de standaarddomino-uitvoering hebben de helften nul tot zes ogen maar er zijn ook uitvoeringen met nul tot negen, nul tot twaalf en nul tot achttien ogen.

In de standaardset komen alle 28 combinaties van 0 tot 6 eenmaal voor.

Domino is zeer populair op het eiland Curaçao en in Latijns-Amerika, onder de jeugd verliest domino echter aan populariteit.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

6.   Drijfsteen - Drijfsteen is een lichte bouwsteen die bestaat uit vulkanisch en licht puimsteen gruis (ook wel bims genoemd) gebonden door portlandcement. Deze steen is erg licht door de vele lucht die in de bims is opgesloten en daardoor drijft deze steen dan ook op water. De dichtheid van drijfsteen bedraagt 700 à 740 kg/m3.

'1e PAAL GESLAGEN DOOR Ds. J. FIRET SR. OP 23 JUNI 1979' van de voormalige Gereformeerde Kerk te Bergambacht. Foto: Frank Firet.

Firet

7.   Edelsteen - Edelstenen zijn zeldzame gesteenten, die meestal worden bewerkt en verwerkt in sieraden en sierobjecten. Edelstenen beschikken over de volgende kenmerken: Schoonheid. Hieronder vallen visuele aspecten zoals kleur, glans, vuur, doorzichtigheid en lichteffecten. 

Duurzaamheid. Hierbij wordt gekeken naar hardheid, breekbaarheid/splijtbaarheid en chemische bestendigheid. Zeldzaamheid. Hierbij wordt gekeken naar hoe vaak een product in de natuur voorkomt.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

Gevelstenen zijn meestal van natuursteen, maar er zijn ook exemplaren van terracotta bekend en in Hoorn is een eiken reliëf te vinden, op de plek waar anders een gevelsteen zou zitten.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

Een medaillon van een twee personen bij een verkoopkraam op de voorgevel van de in 1994 gesloopte Rabobank aan het Plein van het Oude Dorp waar nu De Paasage. Bron: Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU), 353.

*

9.   Granietsteen - Graniet is een zuur (of felsisch) stollingsgesteente dat voornamelijk bestaat uit drie mineralen; kwarts, veldspaten (kaliveldspaat en plagioklaas) en mica's (muscoviet en/of biotiet). Ook amfibool komt in graniet voor. De onderlinge verhouding van de mineralen verschilt, maar doorgaans is kwarts de dominante component (ongeveer 50%).

Het kwarts is meestal grijs, het veldspaat kan gekleurd zijn (crème, roze voor kaliveldspaat en (melk)wit voor plagioklaas) en de glimmers zijn meestal  bruin of lichtgrijs van kleur.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

Kalksteen wordt vooral in tropische gebieden gevormd (koraal), maar ook in Noordwest-Europa komt het voor. In Zuid-Limburg dagzoomt de kalksteen op veel plekken. Een deel van deze kalksteen is in de vorm van krijtgesteente, dat in Limburg mergel wordt genoemd. Ook de witte krijtrotsen van Dover bestaan uit krijtgesteente. In België komt in de Ardennen op veel plekken kalksteen voor.

In kalksteen treden vaak karstverschijnselen op zoals grotten met druipstenen, dolines, poljes en diepe karstdalen.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 13 juni 2000.

Leisteen wordt in de natuur gevormd door de metamorfose van kleirijk sediment, zoals schalie of kleisteen. Het wordt veel als dakbedekking gebruikt, zeker in gebieden waar het aan het oppervlak voorkomt, zoals in het zuiden van België en aangrenzende delen van Duitsland. 

Leisteen kan in bepaalde gebieden in de bergen worden gevonden. Het ontstaat uit klei die onder druk in de loop van vele miljoenen jaren omgevormd wordt tot leisteen.

De meestvoorkomende maansteen bestaat uit het mineraal orthoklaas. De plagioklaasveldspaat oligoklaas vormt ook maansteen. Maansteen is een veldspaat met een parelmoer- of glasglans.

Maansteen bestaat in het algemeen uit twee soorten veldspaat, orthoklaas en albiet. De twee soorten komen in de vorm van een mengkristal voor. Als een dergelijk mengkristal afkoelt, ontstaat er ontmenging in de vorm van afwisselende laagjes orthoklaas en albiet.

Wanneer licht op deze dunne laagjes valt, wordt het in vele richtingen verspreid (adularescentie). Dat verklaart het gebruik van maansteen als siersteen.

Er komen maansteenafzettingen voor in Australië, de Centrale Alpen, Mexico, Madagaskar, Myanmar, Noorwegen, Polen, India, Sri Lanka en de Verenigde Staten.
Maansteen is gesteente dat op de Maan is ontstaan.

Er zijn op de Aarde drie bronnen van maansteen: verzameld door het Amerikaanse Apolloprogramma; (2415 monsters met een gewicht van 382 kg) monsters meegenomen door het Russische Loenaprogramma; (326 gram) gesteente dat door inslagen van de oppervlakte van de Maan zijn geslingerd en als maanmeteoriet op de Aarde terechtkwamen (vanaf 2006 meer dan 30 kilo).

De leeftijd van de op de Maan verzamelde rotsen kan door middel van radiometrische datering vastgesteld worden, en bedraagt van 3,2 miljard jaar voor de basalt-monsters uit de maanzeeën tot 4,6 miljard jaar in de hooglanden. De samenstelling van het gesteente is vooral plagioklaas, pyroxeen en kleinere hoeveelheden olivijn en ilmeniet.

Limburgse mergel is de naam die in Limburg wordt gegeven aan krijtgesteente. Hierbij gaat het meestal niet om mergel volgens de geologische betekenis. De Limburgse mergel is vooral afgezet tijdens het Krijt en komt ondergronds in vrijwel geheel Nederland en grote delen van Vlaanderen voor. 

In de Nederlands-Zuid-Limburgse Sint-Pietersberg en de Belgisch-Zuid-Limburgse gemeenten Riemst, Kanne en Vroenhoven zijn mijnen in krijtgesteente te vinden, die in de volksmond de mergelgrotten worden genoemd. Deze grotten zijn thans nog in gebruik als champignonkwekerijen of zijn toegewezen als beschermde habitat voor vleermuizen.

De voorgevel van huis Klein-Curaçao aan De Poort 36. De eerste steen werd in juli 1866 (rechtsonder) gelegd door 6 jarige Lena Stoltz. Haar vader was militaire op Curaçao. Lena Stoltz emigreerde met moeder Elizabeth Adriana Gerber met haar 7 zussen en 5 broers in 1866 naar Houten.

Vader Jacobus Stoltz van beroep sergeant infanterie was al overleden.
Nu is ook te begrijpen waarom het huis voor die tijd zo luxe uitgevoerd is.

Opdrachtgeefster tot de bouw van het huis was Lena Abels, zij woonde destijds op huis Bollesteyn in Maarssen. Zij was de enige erfgename van haar vader Theo Abels die sociliteur-militaire was (militair-zakenman of zaakwaarnemer). Een vermogen persoon in het begin van de negentiende eeuw.

Lena Abels kon heel wat geld (uit de Vechtstreek) in dit nieuw te bouwen huis pompen als vastgoed investering. Misschien ook wel dat Lena Abels het huis om mevrouw Gerber, weduwe van Jacobus Stoltz bouwde om met een aantal van haar 13 kinderen uit de Nederlandse Antillen laten overkomen. De heer Theo Abels, die eerder overleden was, was in de eerste helft van de negentiende eeuw een vermogend man.

In de verkoopakte wordt het voorgaande huis De Grund genoemd. Al bekend en ingetekend op een plattegrond van Houten uit 1590 van de Ridderlijke Duirsche Orde, Balije van Utrecht.

Van dit eerder huis De Grund zijn uit de vroegere negentiende eeuw geen afbeeldingen bewaard gebleven. Mevrouw Gerber maakte haar woonverblijf naar de zin en noemde het nieuwe huis Klein-Curaçao. wat het tot op de dag van vandaag nog steeds heet.

Elf jaar later in 1877 bij de bouw van het huis waar de burgemeester van Houten Jacob Waller in ging wonen aan De Poort 40. Werd dat het (nieuwe) huis De Grund.

Van oorsprong heette de grond waar het op staat al de Grund, wat ongetwijfeld van het woord grond komt. Wat veel mensen niet weten is dat de langste periode van het huis De Grund van familie Waller tussen 1877 tot ca. 1900 op naam van Herman Waller kadastraal stond ingeschreven. Herman is de vader van Jacob Waller.

Voor veel oud inwoners van Houten zal het dan het huis De Grund (De Poort 40) van de burgemeester zijn. Maar gezien de kadastrale administratie was het meer een familiehuis van de familie Waller.

In 1996 werden voor de zuidwestelijke kwadrant van Houten diverse wijknamen vastgesteld.

Voor bouwprojecten in de buurt De Stenen en De Muren werd voor de wijknaam Schonauwen gekozen. Genoemd naar het gelijknamige kasteel, heerlijkheid en vroegere gemeente (1818-1857)

Schonauwen betekend 'mooi land' of 'mooi natte weidegrond'. Waarop scho teruggaat op het middelnederlandse woord voor mooi of prachtig. En nauwen de betekenis heeft van weidegrond of natte weidegrond zoals de echte betekenis ervan is. Vergelijke maar eens Nassouwe en Rhijnauwen.

Bij herziening van de wijkindelingen en buurten in 2011 in opdracht van het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft de gemeente Houten de wijknamen die eerder waren vastgesteld bij collegebesluit van burgemeester en wethouders op dinsdag 13 maart 2012 ingetrokken.

Na deze dag werd de wijknaam Schonauwen niet meer gebruikt in de administratie.

Na dit besluit werd De Stenen een buurt van de wijk Houten Zuidwest.

1.   De Muur - Een muur is een verticale constructie die dient als afscheiding tussen twee ruimten. Een muur kan gemaakt zijn van leem, natuursteen, baksteen of gewapend beton. Het woord muur is afgeleid van het Latijnse woord murus (= muur). Daarmee is het woord muur een van de meest ingeburgerde leenwoorden van het Nederlands. 

Sommige watervallen ontstaan in bergachtige omgevingen met snelle erosie en stroombeddingen die aan snelle veranderingen onderhevig zijn. In deze gevallen is een waterval niet het gevolg van het langzaam uitschuren van een bedding door het water maar van een betrekkelijk snel geologisch proces als het verschuiven van platen in de ondergrond of van vulkanische activiteit.

De meeste watervallen zijn het resultaat van het uitslijpen van een rivierbedding gedurende vele jaren.

Meestal is de ondergrond een behoorlijk harde steensoort met daaronder een zachtere. Het over de rand stortende water zal de zachtere onderlaag onder de harde laag wegslijpen.

De harde bovenlaag zal veel langzamer afbreken. Hierdoor blijft steeds een scherpe rand bestaan die zich echter langzaam stroomopwaarts verplaatst. Cascademuur een muur waar een kleine waterval vanaf komt.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 15 mei 2001 en 1 juni 2004.

De naam is afkomstig van het Gallo-Romaanse woord dominionem (op zijn beurt weer afgeleid van het Latijnse dominium/dominus) en betekent zoiets als (huis van de) Heer.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 15 mei 2001.

7.   Galerijmuur - Muur onderdeel uitmakend van een (flat)gallerij.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 15 mei 2001 en 1 juni 2004.

De naam haard is overgegaan naar het fornuis, waarop, nog steeds met vuur, werd gekookt. Ook de op hout en kolen gestookte kachels werden haard genoemd. De haard was, vanwege de warmte, vaak de centrale plek van het huis. Vandaar dat het woord ook overdrachtelijk gebruikt wordt als middelpunt.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 1 juni 2004.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 15 mei 2001.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 1 juni 2004.

Kantelen worden al sinds de oudheid gebruikt als verdedigend element, later, vanaf de Middeleeuwen, ook als verfraaiing.

Het doel van kantelen was het beschermen van de verdedigers tegen door de aanvallende partij afgeschoten projectielen (pijlen, later kogels en projectielen), terwijl ze door het gebruik van schietgaten en de openingen tussen de kantelen de aanvallers relatief veilig konden beschieten. Naast hun praktische nut werden en worden kantelen ook gebruikt als architectonisch element.

De geprefabriceerd betonnen elementen worden langs elkaar geplaatst waardoor een betonnen muur ontstaat met een groot draagvermogen.

Hierdoor kunnen de keerwanden dan ook voor een groot aantal doeleinden gebruikt worden waaronder het maken van kelders, sleufsilo's, solide fundering, kademuren en opslagtoepassingen. Een vroege toepassing van dit prefab principe is de muraltmuur, een snelle en goedkope manier om dijken te verhogen.

Kenmerkend is dat een deel van het benodigde gewicht wordt geleverd door de grond die op de fundatieplaat rust, dit leidt tot materiaalbesparing.
Een keermuur wordt meestal in een L of T vorm gemaakt.

Bij besluit van college van burgemeester en wethouders vastgesteld op 1 juni 2004.