Dat geldt dan kennelijk ook voor deze verklaring op: "Groote Lindt is vernoemd naar N. van de Lindt, een van de acht mensen die na een oproep door Hendrik van Brederode in 1331 een deel van de inpoldering van de Zwijndrechtse waard financierden. Ieder die minimaal 1/16 aandeel van de kosten van de nieuwe waard voor zijn rekening zou nemen, zou de titel Ambachtsheer van een gedeelte van de waard krijgen.

De acht personen die daarop reageerden waren: Heer Schobbeland van Zevenbergen, die het gebied rond het huidige Zwijndrecht verkreeg; N. van de Lindt, naar wie de Groote en Kleine Lindt zijn genoemd; Heer Oudeland, naar wie Heer Oudelands Ambacht is genoemd; Jan van Roozendaal, die Heerjansdam verkreeg; Daniel en Arnold van Kijfhoek; Claes van Meerdervoort; Adriaan van Sandelingen, die Sandelingen-Ambacht verkreeg en ten slotte Zeger van Kijfhoek, wiens zoon Hendrik Ido ambachtsheer werd." Bron: plaatsengids.nl/groote-lindt

De namen van de ambachtsheerlijkheden De Groote Lindt en De Kleine Lindt stammen af van de oorspronkelijke grote van beide ambachtsheerlijkheden.

De letterlijk betekenis van de achternaam Van Brienen van de Groote Lindt is:

Van Vestingsplaats bij de nieuw gegraven watergang van De Groote Ambachtsheerlijkheid/zachtjes stromend water?

Arnoud Willem baron van Brienen van Groote Lindt (Amsterdam, gedoopt 5 april 1783 - Den Haag, 26 oktober 1854), heer van De Groote Lindt, Dortsmond, Stad aan 't Haringvliet en Wezenstein, was een Nederlandse, rooms-katholieke notabele, koopman en politicus. Hij speelde een grote maatschappelijke rol gedurende de eerste helft van de negentiende eeuw.

Zijn vader was de politicus Willem Joseph baron van Brienen van de Groote Lindt, zijn moeder Margaretha Thimothea Johanna Ram van Schalkwijk. Hij huwde op 5 maart 1813 met Angelica Louise van Wijckerslooth van Grevenmachern (1795-1816), lid van de familie De Wijkerslooth, met wie hij een zoon en een dochter kreeg.

Zij overleed echter in 1816. Hij hertrouwde op 18 mei 1825 met Carolina Francisca Josephina van Brouckhoven van Bergeyck (1802-1846), uit dit huwelijk werden drie zoons en een dochter geboren.

De baron, als koopman van de firma Van Brienen & Zoon in Amsterdam woonachtig aan de Keizersgracht en later als politicus in Den Haag wonende te Huize Clingendael op het landgoed Clingendael, kocht in 1839 de buitenplaats Oosterbeek, gelegen ten oosten van Clingendael. In zijn opdracht voltooiden de zoon en kleinzoon van de beroemde landschapsarchitect Zocher de transformatie van het gebied naar een weelderige landschapsarchitectuur.

Als heer van Dortsmond beschikte reeds zijn vader over de visprivileges in de omgeving van Dordrecht. De rechten werden verpacht aan verschillende partijen. In 1847 verwierf Van Brienen voor zijn bedrijf een concessie van diepvisserij op steur en zalm in de Nieuwe Maas ten oosten van Rotterdam. Bij de koop inbegrepen was het oord dat sindsdien zijn naam draagt, het Eiland van Brienenoord. Hier werd in 1965 de Van Brienenoordbrug gebouw.

Bron: Wikipedia.

Jhr. Eduard (Alard) Pieter Ram van Schalkwijk, gedoopt te Utrecht (RK) (Witte Vrouwen Parochie), 10 mei 1730, volgt zijn vader op als Heer van Weerdesteyn en huurt voor 200 gulden per jaar van baron De Milan Visconti de ridderhofstad Hindersteyn (in 1769). Eduard overlijd te Utrecht op 6 april 1775.

Eduard huwt te Haarlem op 2 augustus 1758 met Jkvr. Agatha Margaretha Oem, zij is gedoopt te Haarlem op 12 augustus 1738. Zij is Vrouwe van Sandelingen Ambacht. Agatha werd begraven te Haarlem op 16 december 1804. Zij was de dochter van Cornelis Alardus van Oem (Van Moesenbroeck), heer van Sandelingen Ambacht, en Anna de Kies van Wissen.

Uit dit huwelijk komen drie dochters voort A B C: 

A.   Jkvr. Anna Maria Catharina Ram van Schalkwijk. Gedoopt 13 februari 1760 te Haarlem, Noord-Holland -. Erft van haar vader de ridderhofstad Weerdesteyn. Anna Maria overleed op 19 oktober 1828 te Haarlem, Noord-Holland. Zij werd 68 jaar. Zij huwt op 19 april 1785 met Hendrik Jacob van Wijkerslooth (1752-1808). Hendrik Jacob noemde zich vanaf 1785 De Wijkerslooth de Weerdesteyn.

Uit dit huwelijk komen twee zonen voort AA AB:

AA.   Cornelius Ludovicus baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn (1786-1851)

AB.   Franciscus Joannes baron de Wijkerslooth de Weerdesteyn (1792-1864)

B.   Jkvr. Margaretha Thimothea Johanna Ram van Schalkwijk. Gedoopt 10 februari 1761 te Haarlem Noord-Holland. Erft van haar vader het bezit Rhodesteyn in Nederlangbroek en de hofdstede De Melkweg in Wijk bij Duurstede. Margaretha overleed op 14 december 1802 te Amsterdam, Noord-Holland. Zij was toen 41 jaar. Zij huwt op 26 mei 1782 te Haarlem, Noord-Holland met Jhr. Willem Joseph van Brienen van de Groote Lindt (1760-1839). In 1812 wordt Willem Joseph verheven tot baron.

Uit dit huwelijk komt een zoon voort:

BA.   Arnoud Willem baron van Brienen van de Groote Lindt (1783-1854)

C.   Jkvr. Timothea Maria Ram van Schalkwijk, Vrouwe van Schalkwijk. Zij werd gedoopt op 11 januari 1764.  Zij overleed te Haarlem, Noord-Holland op 17 juni 1825. Ze werd 61 jaar.

Bron: Genealogieonline.nl en Het Kromme Rijngebied 2010 nr. 2 en 3.

Arnoud Willem baron van Brienen van de Groote Lindt huwt in het jaar 1813 met Angelica Louisa van Wijkerslooth van Grevenmachern. Zij werd geboren op 24 februari 1795 te Amsterdam, Noord-Holland. Zij overleed op 29 augustus 1816. Zij was toen 21 jaar oud.

Uit dit huwelijk kwam een zoon en dochter voort BAA en BAB:

BAAB.  Arnoud Nicolaas Justinus Marie baron van Brienen van de Groote Lindt. Hij werd geboren op 18 juli 1839 te Wassenaar, Zuid-Holland. Hij is overleden op 4 januari 1903 in Op De Middellandse Zee Tussen Italie en Egypte. Hij werd 63 jaar oud.

Arnoud Nicolaas huwt voor de eerste keer in 1862 voor de eerste keer met Justina Wilhelmina Adriana barones Rengers. Zij werd geboren op 28 janauri 1841 te Den Haag, Zuid-Holland en zij is overleden op 10 juli 1863 te Den Haag, Zuid-Holland.

Uit dit huwelijk komt een dochter voort BAABA:

BAABA.   Ida Cornelia Maria Adriana barones van Brienen van de Groote Lindt. Zij werd geboren op 20 juni 1862 te Den Haag, Zuid-Holland en ze is overleden op 8 juni 1913 te Den Haag, Zuid-Holland.

Arnoud Nicolaas huwt voor de tweede keer in 1865 met Marie Louise Ottoline Niagara barones van Tuyll Van Serooskerke. Zij werd geboren op 25 juli 1848 in Niagara te Canada. Marie Louise overleed op 18 augustus 1903 te Wassenaar, Zuid-Holland. Zij werd 55 jaar oud.

Uit dit huwelijk komen vier dochters voort BAABB BAABC BAABD BAABE:

BAABB.   Charlotte Marie Louise barones van Brienen van de Groote Lindt. Zij werd geboren op 14 december 1866 te Den Haag, Zuid-Holland en overleed op 18 juni 1948 te Knebworth, Herts, Engeland. Zij werd 81 jaar oud.

BAABC.   Eleonora Helena Louisa barones van Brienen van de Groote Lindt. Zij werd geboren op 28 janauri 1868 te Den Haag, Zuid-Holland en ze overleed op 25 maart 1931 te Parijs, 75000, Ile-de-France,  Frankrijk. Zij werd 63 jaar oud.

BAABD.   Marguérite Mary barones van Brienen van de Groote Lindt. Zij werd geboren op 11 maart 1871 te Den Haag, Zuid-Holland en ze overleed op 22 november 1939 te Den Haag, Zuid-Holland. Zij werd 68 jaar oud.

BAABE.   Blanche Nicolette barones van Brienen van de Groote Lindt. Zij werd geboren op 5 november 1883 te London, Engeland. Titel: Vrouwe van Stad aan het Haringvliet. Zij overleed op 21 april 1974 te Tetbury, Clouc, Engeland. Zij werd 90 jaar oud.

Na het overlijden van Blanche Nicolette in 1974 kwam er een einde aan de familielijn van familie Brienen van de Groote Lindt.

Willem Diederik Arnoud Maria baron van Brienen van de Groote Lindt huwt na het overlijden van Ida voor een tweede keer met Adriana Maria barones van Zuylen Van Nyevelt. Zij werd geboren op 18 februari 1819 te Haarlem, Noord-Holland. Adriana overleed op 13 februari 1892. Zij werd toen 72 jaar oud.

BAB.  Adelaïde Henriette Angélique barones van Brienen van de Groote Lindt. Zij werd geboren op 22 februari 1815 te Amsterdam, Noord-Holland. Zij overleed op 4 mei 1871 te Luik (België). Adelaïde huwt op 17 september 1835 te Amsterdam, Noord-Holland met Charles Joseph Francois Comte de Mercy d' Argenteau. Charles werd geboren op 16 december 1808 te Parijs, Frankrijk. Hij overleed op 14 mei 1886 te Parijs, Frankrijk. Hij werd 77 jaar oud. 

In het familiearchief de Mercy d' Argenteau zijn nog vele archiefstukken te vinden over het Kromme-Rijngebied zoals kastelen en oud onroerend goed van de plaatsen, Driebergen-Rijsenburg, Cothen, Wijk bij Duurstede en Langbroek. Zie de website van het Rijksarchief België. Studiezaal Luik: https://search.arch.be/nl/

BAD.   Angélique barones van Brienen van de Groote Lindt. Geboren in 1833 en overleden in 1921. Zij werd 88 jaar oud. Zij huwt met Simon Gérard Louis Graaf d'Alsace, Prins de Hénin-Liétard. Simon werd geboren werd geboren in 1832 en overleed in 1891. Hij werd 59 jaar oud.

Uit dit huwelijk komen twee zoons en twee dochters voort BADA BADB BADC BADD:

BADA.   Thierry Arnaud Graaf d'Alsace, Prins de Hénin-Liétard. Geboren in 1853 en overleden in 1934.

Na het overlijden van zijn vader Simon erft Thierry in 1891 alle gronden in de gemeenten Houten, Schalkwijk en Tull en 't Waal van zijn vader. Simon op zijn beurt verkreeg de gronden van zijn schoonvader Arnoud Willem baron van Brienen van de Groote Lindt in de gemeenten Houten, Schalkwijk, Schonauwen en Tull en 't Waal nadat hij trouwde met Angélique in 1853.

Na het overlijden van Thierry in 1934 vererven alle gronden in de gemeenten Houten, Schalkwijk en Tull en 't Waal op de dochter Marguerite Gravin d'Alsace, van zijn broer Philippe Graaf d' Alsace.

Vanaf 1853 werd de huidige Warinenpoort in de wijk Houten Noordwest buurt De Poorten van boerderij De Steenen Poort tot het Plein in het Oude Dorp door de Houtense bevolking de Prinsenweg genoemd. Naar vader en zoon Simon en Thierry, Prins de Hénin-Liétard. De woningen aan de Prins Bernhardweg naast de Albert Heijn Steenman werden ook vanaf 1853 de Prinsenbuurt genoemd. Vanaf 13 maart 1929 tot en met 27 mei 1937 was de naam Prinsenweg ook een officiële straatnaam in het Oude Dorp.

Op 28 mei 1937 werd de naam Prins Bernhardweg aangenomen door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Houten. Dit in het kader van het huwelijk van prinses Juliana met prins Bernhard. Destijds waren er grote feesten in het land ter gelegenheid hiervan. Zo ook in Houten en werd er door het Oranje Comité per brief aan de gemeente Houten gevraagd om de naam van deze straat te wijzigen.

BADBB.   Nicole Hélène Gravin d'Alsace, Prinses de Hénin Liétard. Geboren in 1892 en overleden in 1958.  Zij huwt op 27 november 1917 met Jacques de Rohan-Chabot. Geboren in 1889 en overleden in 1958.

Uit dit huwelijk komt een dochter en twee zoons voort BABBA BABBB BABBC:

BABBA.   Hélène Anne Marie Léonce de Rohan-Chabot huwt met Marie Amédée Thierry Jean Obert de Clermont-Tonnerre.

    Uit dit huwelijk kom een zoon voort BABBAA:

    BABBAA.   Antoine Louis Guy de Clermont-Tonnerre

Boerderij De Knoest is in 1931 na een brand afgebroken, de jaren erna werd het perceel waarop de boerderij stond Het Oude Huis genoemd. Aan de overkant van de wetering, op het grondgebied van Schalkwijk werd een andere boerderij gebouwd in 1925, gelegen aan de Schalkwijksewetering nr. 1.

In 1931 werd 150 meter westelijker gelegen aan de Schalkwijksewetering een andere gelijknamige boerderij hernieuwd gebouwd. Die had van oorsprong ook de naam De Knoest, na de vernieuwing van deze boerderij werd de naam Vogelenzang, door andere weer Vogellust genoemd, gelegen aan de Knoestweg nr. 1.

De boerderij aan de Schalkwijksewetering 1 in Schalkwijk is nooit het bezit geweest van baron Van Brienen van de Groote Lindt.

Download (167) de hypotheek4akte (fragment) van verkoop van boerderij Vogelenzang aan de Knoesterweg 1. Op vrijdag 17 februari van het jaar 1978, ten overstaande van notaris Jacob van Nielen, standplaats te Wijk bij Duurstede, waarbij de heer Johan van Proosdij van beroep rentmeester verscheen, deze ten handelende van de heer Jean de Yturbe, bankemployé, wonende te Parijs, en mevrouw Laurette Marie Anne Hedwige Gravin de Leusse, wonende te Mexico-City. Blijkende van deze volmachten uit een onderhandse akte van volmacht, tweede comparante verscheen de heer Elias Vernooij, wonende te Kaaidijk 17 (heden Knoesterweg 1), deze handelende als vader van zijn minderjarige zoon Johan Vernooij.
Waarbij Jean de Yturbe de boerderij Vogelenzang verkocht aan aan Johan Vernooij voor f. 45.000,-. 2-2.pdf

Download (168) de hypotheek4akte (fragment) van verkoop van boerderij Vogelenzang aan de Knoesterweg 1. Op maandag 29 juli van het jaar 1985, waarbij  mevrouw Johanna Petronella Hendrika van Impelen-Vernooij, als verklring ten handelende als lasthebster van de heer Johannes Corenelis Marinus Vernooij veehouder, comparant ter ander zijde de heer Silvester Maria van Leeuwen, directeur, volgens zijn verklaring ten deze handelende als lasthebber van de heer Elias Vernooij. Waarbij mevrouw Van Impelen-Vernooij aan d eheer Elias Vernooij de boerderij Vogelenzang verkocht voor f. 70.000,-. 1-1.pdf

Download (169) de hypotheek4akte (fragment) van verkoop van de landerijen behorend bij boerderij Vogelenzang in de gemeente Houten, toenmalige gemeente Schonauwen, kadaster sectie F. Op dinsdag 4 september van jaar 1984, ten overstaande van de Utrechtse notaris August van Maurik, waarbij de eerste comparante de heer Johan Proosdij verscheen als lasthebber van de heer Jean de Yturbe, als tweede comparante de heer Willem Wiman, procuratiehouder, handelende als lasthebber van mevrouw Isabella de Yturbe, waarbij de heer en mevrouw De Yturbe verkochten aan de heer Silvester Maria van Leeuwen, handelende als lasthebber van de heer Elias Vernooij de landerijen in de Knoesterpolder voor f. 275.000,-. 1-2.pdf

Eeen lange oprit voert vanaf de Kanaaldijk Zuid naar de langhuisboerderij onder rieten wolfdak. Zij is in 1931 door S.A. de Graaf voor Th. A.L.B. d'Alsace gebouwd ter vervanging van een oudere boerderij, die al op een kaart uit 1602 staat ingetekend. Deze voorgangster heette naar het gebied waarin zij stond 'De Knoest'. Van oudsher maakte de ten noorden van de boerderij gelegen eendenkooi deel uit van de boerderij. Het meest opmerkelijk aan het pand zijn de halfronde dakvensters en het uilebord, dat het wolfweind bekroond.

Bron: Houten; Historische Bebouwing, drs. J.A.M. Smits en O,J, Wttewaall, 1991.

Op zaterdag 28 maart van het jaar 1829 vond ten overstaan van de Culemborgse notaris Gijsbert Wolfert van der Most de verkoop plaats van boerderij Geerestein aan de Waalseweg nr. 85 in Tull en en 't Waal. De heer Arnaud Wi;llem baron van Brienen van de Groote Lindt, kocht via zijn plaatselijk rentmeester de boerderij aan voor ƒ. 19.000-,.

Bron: Regionaal Archief Rivierenland, 1516, 384, aktenummer: 2217.

Op woensdag 21 mei 1834 vond ten overstaan van de Culemborgse notaris Johan Gerard van Kesteren de verkoop plaats van boerderij de Glindt aan de Waalseweg nr. 76 in Schalkwijk.

Hierbij kocht Arnaud Willem baron van Brienen van de Groote Lindt, via zijn plaatselijke rentmeester, de boerderij aan voor ƒ. 5.000-,.

Bron: Regionaal Archief Rivierenland, 1516, 445, aktenummer: 64.

De gedeeltelijk witgepleisterde T-huisboerderij dateert in oorsprong uit de zeventiende eeuw. In 1891 is de boerderij gedeeltelijk herbouwd. Na de verbouwing in 1987 is de boerderij als kaasmakerij in gebruik genomen.

Het oudste deel van de boerderij is het witgepleisterde woonhuis met rieten zadeldak en kloostermoppen in de fundering. Opvallend is dat de plattegrond van het woonhuisgedeelte niet rechthoekig, maar enigszins scheluw is. Links in het woonhuis is een opkamer, waaronder een kelder met stenen tongewelf. 

Hiernaast bevinden zich de woonkamer en een kaaskamer. Aan de voorzijde zien we links twee hoger in de gevel geplaatste opkamervensters, daaronder een kelderlicht met luik en drie grotere schuifvensters, alle met een negentiende eeuwse zesruits roedenverdeling en luiken.

Vlak onder de dakrand is een klein zoldervenster aangebracht. De ingang, een paneeldeur met bovenlicht, bevindt zich in de linkerzijgevel. Het achterhuis heeft een afgewolfd pannen zadeldak, waarvan de nok hoger is dan die van het woonhuis. Aan de linkerzijde is in het achterhuis een tweede deur en negenruits schuifvenster onder een opgelicht dak aangebracht. 

Voor de boerderij staan twee leilinden. Het erf wordt afgesloten door een spijlenhekwerk. Links staat het voormalige zomer/bakhuis van de boerderij, dat thans als apart woonhuis in gebruik is. De naam van de boerderij is afgeleid van de naam van de familie Van Brienen, die in ieder geval al voor 1832 de boerderij in bezit had.

Bron: Cothen Geschiedenis en Architect, Saskia van Ginkel-Meester, 1989, Kerckebosch Uitgeverij.

In 1869 werd boerderij De Brienenhof verkocht op een veiling ten overstaan van de Wijkse notaris B.J. van Heijst aan de familie Van der Horst.

Schoonzoon van baron Van Brienen van de Groote Lindt, Mercy Argentau verkocht al zijn vererfde vast- en onroerende goederen in het Kromme Rijn, aan de lokale herenboeren.

Op vrijdag 19 november van het jaar 1869 vond ten overstaan van de Wijkse notaris B.J. van Heijst de verkoop plaats van de diverse vast- en onroerende goederen van de familie Van Brienen. Zij waren eerder bij vererving toekomen aan Adelaide Henriëtte Angelique, baronesse van Brienen, echtgenote van Charles Joseph Françoise Graaf van Mercy Argentau, wonende te Parijs. De boerderij met landerijen werd bij de veiling verkocht aan Johannes Damen, professioneel koper voor een bedrag van ƒ. 14.600,-. Beschrijving van akte met de bieding van de veilingprijs. Bron: RAZU, 063, 1931, 1932 63 2777 1869 jan.-juli aktenummers: 1758 1765 1767, 1802.

*

Op dinsdag 7 november van het jaar 1899 vond ten overstaan van notaris H.J. van Heijst te Wijk bij Duurstede de verhuur plaats van de Landgoed Hinstersteyn waarbij Henricus Johannes Waller, als gemachtigde van Aroud Micolaas Justinus baron van Brienen van de Groote Lindt, grondeigenaar wonende te Wassenaar opdracht verleende tot verhuur van het landgoed. Verklaring van Anton van Dam, houthandelaar te Neerlangbroek waarbij hij verklaard te hebben gehuurd bij inschrijving het landgoed Hindersteyn voor f. 1.000-, gulden. Bron: RAZU, 063, 2025.

*

Kasteel Zuilenburg is een Nederlands kasteel en voormalige erkende ridderhofstad in Overlangbroek (gemeente Wijk bij Duurstede) in de provincie Utrecht. Het is ook bekend onder de benamingen Zuylenburg, Zuijlenburg, Zuijlenborch en Klein Zuilenburg.

De eerste benoeming is in 1270 met als eigenaar Gijsbrecht van Zuylen. De lijst van de Gelderse lenen van het Nedersticht uit dat jaar vermeldt dat Giselbertus de Sulen het 'in allodium' (= vrij erfgoed) opdraagt aan de graaf van Gelre.

Op 27 oktober 1536 werd 'Klein Zuilenburg' als riddermatig goed erkend door de Staten van Utrecht.

Op 9 februari 1911 werd Zuilenburg geveild en kwam het in bezit van de Diaconie van de Nederlands Hervormde Gemeente van Overlangbroek, die het in 1916 weer doorverkocht aan de bankier Paul Loeb (1889-1964).

 Deze liet het in 1919 verbouwen en de tuin nieuw aanleggen maar heeft er niet vast gewoond. Na zijn dood kwam het in het bezit van zijn dochter Emy Backer-Loeb (1923-2017) die het huis terugrestaureerde tot de uiterlijke stijl van de 17de en 18de eeuw. Zij bewoonde het huis vanaf 1974 permanent tot aan haar overlijden op 22 maart 2017.

Zuilenburg ligt direct ten oosten van de kerk aan de noordkant van de Langbroekerwetering. In een lijst van ridderhofsteden uit het begin van de 17de eeuw werd het 'Klein Zuilenburg' genoemd, ter onderscheiding van het huis Zuilenburg of Ter Meer bij Maarssen.

Het overgrote deel van het huis is afgebroken: van de twee woonvleugels is het onderste deel van de linker deels gehandhaafd.

Het huis en de tuin zijn niet toegankelijk, het wordt nog steeds particulier bewoond.

Op donderdag 12 juli van het jaar 1832 verkocht bewoner en eigenaar Nicolaas van Zijl, de boerderij aan rentmeester Gijsbert Kronenburg, wonende te Langbroek. Dit gebeurde te Wijk bij Duurstede ten overstaan van notaris H.J. van Marënhoff. De heer Kronenburg deed de aankoop in opdracht van zijn gemachtigde de heer Arnoud Willem baron Van Brienen van de Groote Lindt, wonende te Wassenaar. De koop werd gedaan voor een bedrag van ƒ. 14.000,-.

Bron: RAZU, 063, 1812, aktenummer: 2150.

De monumentale langhuisboerderij met afgewolfd pannen zadeldak is in oktober 1940 herbouwd na brand veroorzaakt door hooibroei in de rieten kap. De boerderij is gebouwd als veehouderij en kaasmakerij in opdracht van een Franse graaf T. A. L. B. d’Alsace (Elzashoeve), naar ontwerp van de architect H. A. Pothoven. Het werk is uitgevoerd door aannemer Van de Wielen uit Cothen. 

De eerste steen is gelegd door Anthonius Spithoven op 21 oktober 1940, toen 7 jaar oud. Aanvankelijk was de familie Spithoven pachtboer. In 1961 is de boerderij geschikt gemaakt voor dubbele bewoning. Hiertoe is rechts een tweede uitbouw onder een zadeldak aangebracht, waarin een portaal en keuken.

Bij de boerderij staan een schuur met varkenshok, gebouwd in dezelfde tijd als de boerderij, en een nieuwe ligboxstal. Ten behoeve van de kaasmakerij is in de boerderij een grote kaaskelder en wringhuis gemaakt.

Bron: Bunnik Geschiedenis en Architect, Saskia van Ginkel-Meester, 1989, Kerckebosch Uitgeverij.

De volgende tekst (fragment) is uit: “Emiclaer”, van Heerlijckheid tot Stad
door G.G. Hilhorst (9 juli 1933-1 juli 2011).

Met dank aan de Historische Kring Hoogland en de heer Ruud Hopster.

Aldus geschiede en op 12 Juni 1810 gaat heel Hoogland naar “De Doelen” te Amersfoort om vooral niets te missen van deze verkoping. De Bloemendaalsestraat staat vol met Hooglandse koetsjes. Na het voorlezen van de gebruikelijke voorwaarden wordt het stil in de inmiddels met rook gevulde zaal, nu gaat het gebeuren!

De heer afslager leest voor. Perceel 1. Het van-ouds “Adelijke Herenhuis” gemeentelijk getekend als nr. 169 en omschreven als Herenhuis met beneden- en boven vertrekken, behangen en onbehangen, keuken, kelder, leenkamer, voorts nog een knechtenwoning met stalling (later het huis van Jan van Kleinwee). Een morgen bouwland ten zuiden van de Heisteeg, “De Bogaard” genaamd, met daarachter nog een boerenhuizinge getekend als 167, genaamd het “Oude huis” (en rond 1820 afgebroken). Daarbij nog een woninkje, “Het Bakhuis” genaamd, alles te samen groot 7 en een half morgen.

Belend ten oosten aan en hoekje grond in erfpacht bij Teunis Jansen en aan de erfpacht van de Heer Temmink, eigenaar van “De Zielhorst”. Ten zuiden de Bovenwetering met de weg daarbij behorende, deze weg moet onderhouden worden en gangbaar blijven. Het een en ander is als volgt verhuurd: ——De knechtenwoning aan Aalt Klaassen. ——De boerenhuizinge met hof en tuin, “De Bogaard” genaamd en een morgen land aan Hermanus Ten Have. ——Het erftpachtje met “Het Bakhuis” aan de zelfde, (hierin woonde zijn schoonzoon Jan Pommer.) ——Het grootte stenen Huis, schuur en stallen zijn vrij van huur. (Dit gehele perceel was later de boerderij met grond van Jan van Kleinwee).

Als bijzonder recht wordt nog vermeld dat Fredrik van de Hoven en zijn huidige vrouw (Gijpje Hendriks Kuijer) zolang zij leven het recht van overweg over deze plaats hebben, zoals dat vanouds gebruikelijk is. Dit recht kan ten allen tijden worden afgekocht voor ƒ. 200,-.
——Gijpje Hendriks Kuijer was, voor zij met Fredrik Gijsberts van de Hoven trouwde, weduwe van Hendrik Kok, hij is zoon van Evert Kok en is geboren op “De Klapmuts”. Zijn ouders verhuizen spoedig naar “Groot Emiclaer”. Hendrik Kok blijft na zijn trouwen in 1780 boer op “Groot Emiclaer”.

Drie jaar later overlijdt Hendrik Kok en de jonge niet onbemiddelde weduwe is een goede partner voor haar buurjongen Fredrik Gijsberts van de Hoven, geboren op “De Nieuwe Hooft”. In 1784 trouwen ze en in 1792, bij de boedelscheiding van wijlen Floris Gijsbert Foeyt, is Fredrik Gijsberts van de Hoven dan ook pachter van de boerderij “Groot Emiclaer”. Hij is echter eigenaar van een andere boerderij, toen “Klein Emiclaer” genaamd, nu reeds lang verdwenen, en waarvan de gronden later bij Groot Emiclaer zijn gevoegd, vandaar die overweg(?).——-

Dit gehele perceel, bestaande uit het “Adelijke Herenhuis Emiclaer” en ruim 7 morgen grond met opstallen zijnde: Perceel 1: Ingezet door Cornelis Tonen Voskuilen. op ƒ.5500,-. Verhoogd door Willem van Eden en Izaak Harthoorn met ƒ.1560,-. Zij zijn de kopers voor de prijs van ƒ.7060,-. Perceel 2. Bouwland genaamd “De Kamp”, gelegen aan de Heisteeg tussen perceel 1 en perceel 3; groot drie morgen en 54 roeden. Huurder is Floor Hartman. (later van Gijs van Eijden voor Jan van de Wolfshaar). Ingezet door Jan Dirks Botterblom op ƒ.1250,-. Verhoogd door Hendrik Jansen Kok met ƒ. 200,-. Hij is koper voor de prijs van ƒ. 1.450,-. Perceel 3. De “Smalle kamp”, gelegen tussen perceel 2 en perceel 4. Huurder is Geurt Geurtsen (van Westerlaak). Ingezet door Jan Dirks Botterblom op ƒ. 350,-. Verhoogd door Geurt Geurtsen met ƒ.10,-. Hij is koper voor ƒ.360-. Perceel 4. De “Kleine Hei”, gelegen tussen perceel 3 en perceel 5. Ingezet door Geurt Geurtsen op ƒ. 800,-. Hij is koper voor ƒ. 800,-. (deze percelen 3 en 4, samen groot 3 morgen, vormden later het huisperceel van Hein van de Heuvel). Perceel 5. De “Brede Heide”, tussen perceel 4 en de Heer van Brienen ten westen, groot 4 morgen. Huurder is Aart Steenbeek (van “De Oude Hooft”) voor ƒ.95,-. (later van Gijs van Eijden).

Ingezet door Jan van de Coterlet op ƒ.1.100,-. Verhoogd door Jean van de Berg met ƒ. 105,-. Koper is Jean van de Berg voor ƒ.1.205,-. Perceel 6. Alder best bouwland genaamd “De Drie Morgen”, gelegen ten noorden van de Heisteeg, groot 3 morgen en 102 roeden (later van Gijs van Eijden naast de boerderij van Eggenkamp). Koper is Evert Boon voor ƒ.1.400,-.

Perceel 7. Het “Kleine Heiveld”,tussen het “Grote Heiveld” en het land van Floor Hartman, moet overweg geven aan het “Grote Heiveld” (later van Bart Velthuizen). Ingezet door Toon Cornelisse Voskuilen op ƒ. 350,-. Verhoogd door Teunis Kok met ƒ.280,-. Koper is Teunis Kok voor ƒ.630,-.
Perceel 8. De boerenhuizinge, Hof en Hofstede no.174, genaamd “EMICLAER”
Bestaand uit bakhuis, twee schaaphokken, schuur en 3 bergen. (Het varkenshok is van de bruiker). Met 36 of 38 morgen Wei- en Bouwlanden, Heetveld met boomen, heggen en houtgewassen, daarop en omme staande, thans in gebruik bij Jan Dirks Botterblom tot 1816 voor ƒ. 550,-. per jaar met toepacht van een schepel weit en 40 pond boter.

Koper moet uit en overwegen gedogen als vanouds: Over het “Grote Heiveld” (nu Jan Odijk) moet koper een uitweg gedogen van het erf “De Kneut”, als mede van het “Kleine Heiveld”, hiervoor vermeld, en nog in het bijzonder van de erfpachtjes van de heer van Doornik of Peter Theunisse, alsook van het kleine hoekje grond dat Peter Theunisse thans gebruikt van het Heiveld. Ingezet door Hendrik Bakkenes uit Amersfoort op ƒ. 7.100,-. Door niemand verhoogd. Borgen zijn; Hendrik Huurdeman, boer op Groot Calveen en Dirk Oudhuizen boer, op Het Houteveen. Perceel 9. Het bouwland “De Start”, groot ruim een morgen, gelegen tussen Fredrik Gijsbertsen en de Heer van Brienen, met uitweg op het weggetje van perceel 1. Verhuurd aan Geurt Jansen. Ingezet door Jan van de Coterlet op ƒ.375,-. Deze laatste twee percelen in massa tesamen in veiling voor ƒ.7475,- Ingezet door Rossenberg op ƒ.100,-. Verhoogd door Hendrik Bakkenes met ƒ.5,-.

Koper van “GROOT EMICLAER” is HENDRIK VAN BAKKENES uit Amersfoort voor het totaal van ƒ. 7.580,-.

Perceel 10. Een bosje met zware essen en elsenhakhout onderaan de Emiclaerse Eng tussen “De Vieraakkers en het bos van Geurt Teunisse groot 196 roeden.
Koper; Cornelis Tonen Voskuilen t.b.v. de minderjarige kinderen van Geurt Teunisse (van Cattenbroek) voor ƒ. 200,-.

Perceel 11. Een erfpacht van ƒ. 31.- voor een hoekje land waar thans de herberg “De Brand” op staat en door de erfpachter bewoond is. Koper; de erfpachter Geurt Jansen voor ƒ. 390.-.
(De herberg “De Brand” stond oorsponkelijk op de plaats waar later de boerderij van Eggenkamp gebouwd is. Hier stonden vroeger twee huisjes die als erfpacht bij Emiclaer behoorde en in 1792 zijn verkocht. Geurt Jansen heeft toen een nieuwe herberg op de hoek van de Emiclaerseweg gebouwd. Maar ook de boerderij van Eggenkamp is nog een tijdje herberg geweest)

Perceel 12. Een hoekje grond bij “De Brand” tussen Hendrik Penterman en de Wed. Gijsbert Breunisse groot 25 roeden. Koper; Jan Aalbertsen (van Brinkensteijn) voor ƒ.30.- De totalen opbrengst van de veiling was ƒ .25.000.-.
Dit was een fors bedrag voor die tijd. Wie dit geld heeft gekregen is mij niet duidelijk, er waren geen rechtstreekse erfgenamen, wel nogal wat schulden.

Na deze openbaren verkoping zijn de boerderij “Groot Emiclaer” en het “Huis Emiclaer” van elkaar gescheiden nadat deze eeuwenlang een en dezelfde eigenaar hadden. De boerderij “Groot Emiclaer”, die zeker al in de twaalfde eeuw en mogelijk veel eerder bestond, is veel ouder dan het “Huis Emiclaer”.

De grond die omstreeks 1640 voor het “Huis Emiclaer” met zijn bos, lanen, tuinen en grachten zijn gebruikt was grond die oorspronkelijk bij de reeds lang verdwenen boerderij “De Bogaard” behoorde. Deze reeds in de vijftiende eeuw bestaande boerderij wordt in enkele akten ook wel “De Grote Brand” of het “Oude Huis” genoemd. Nu het “Huis Emiclaer” en de boerderij “Groot Emiclaer” in verschillende handen zijn gekomen, zullen eerst de lotgevallen van “Groot Emiclaer” onder de loep genomen worden.

De boerderij “Groot Emiclaer” is aangekocht voor ƒ. 7.580, door Hendrik van Bakkenes uit Amersfoort. Hij was apotheker in Amsterdam en woonde sinds kort in Amersfoort. Hij behoorde niet tot de groot-grond bezittersfamilies die al vele gronden in bezit hadden in deze omgeving.
Het Adelijke Herenhuis “Emiclaer” is aangekocht voor ƒ.7.060,00 door Willem van Eden, koperslager en Izaak Harthoorn, tabaksplanter. Beide waren groot grondbezitters en woonden te Amersfoort.

De Boerderij “GROOT EMICLAER”
1810. Wij, Adriaan Hoogeveen, Schout, Fredrik van den Hooven en Jan Dirks Botterblom, Schepen van het Hoogland en Emiclaer. Dat voor ons kwam in ‘t Gerecht; Joseph Jansen, Gerechtbode alhier in qualiteit als Gemachtigde van de Weleerwaarde Heer Jacobus Kromwijk, Pastoor, en Jan van de Coterlet, Excecuteur in de boedel van Wijlen Jonkheer Jacob Casper Foeyt, vermogens Procuratie vervat bij koopconditien den 12 van de Wiedemaand L.L. voor de Notaris Elbert Jan van Wisselingh en getuigen te Amersfoort, gepasseerd aan ons bij Extract Authemtieq vertoond en daarop nagezien. En verklarende de Comparant in diens zijn gemelde qualiteit bij deze te cederen,transporteren en op te dragen en in een vrije en volkomen eigendom overlegde, aan ende ten behoeve van Hendrik van Bakkenes: De boerenhuizinge Nr.174 Hof en Hofstede genaamd;
“EMICLAER.”

estaande in Huis, Bakhuis, Twee Schaaphokken, Schuur en drie bergen met Zes of Agt en Dertig mergen Wei- en Bouwlanden, Heiveld en Veen met Bomen, Heggen en Houtgewasschen daarop staande, zodanig als het zelve bij de voornoemde koopconditien breder vermeld staat en waar aan ten deze wordt gerefereerd.

Item nog een kamp land, genaamd de Start, gelegen tusschen de landerijen van den Hooggeboren Heer Willem Jozeph van Brienen en Fredrik Gijsbertsen, met de wallen en de halve sloten daar omme, ingelijks bij meergemelde koopconditien nader uitgedrukt alles gelegen onder deze Gerechten vrij van plechten of gevestigde kapitale, niet anders belast dan met de ondinaire verponding; voorts met de als zodanige lusten lasten, vrijdommenen, servituten als daartoe en aan van ouds en nogthans activa quam passiva specherende belovende deze transporte op te zullen vrijen en waren zoo als recht en naar costumier sociaal gebruikelijk is. Bekennende den Comparant als verder dat de kooppenningen hier van ten Somme van ZEVEN DUIZEND VIJF HONDERD TAGTIG guldens waren betaald en voldaan blijkens quitancien agter ‘t Extract koopconditien staande.

Verzoekende de comparant eindelijk dat zijn voornoemde principalen van in hunne qualiteit dit getransporteerde mogen worden onterft en onteigend en dat de voornoemde Heer Hendrikus Bakkenes daar inne geerft en geeigenaard worden mag,’t welk bij deze is geschied naar dat ons bij (Guchander?) van den Heer Wttewaal van Stoetwegen commissaris der verpondingen in het Arrondissement Amersfoort in dato den 16 van de Grasmaand L.L. gebleken was dat de verpondingen hiervan bij Anticipatie was betaald. ‘t Hoogland den 31 van de Wintermaand 1810. Zijnde de zegel op zijn tijd (bezogd?) geweest. Jozeph Jansen F.v.d.Hoven. A.Hoogeveen J.D. Botterblom. 46

De gronden, behorende bij de boerderij “Groot Emiclaer” waren: -1 De Meent van De Hooft aan de Heideweg 10 morgen. -2 Het Grote Heiveld aan de Hoveniersweg. ruim 6 morgen. -3 Het Voskuilen op de Emiclaerse Eng ruim 2 morgen. -4 Het Bospad op de Emiclaerse Eng 2 morgen. -5 De andere gronden die er later bijbehoorden 17 morgen. -6 De “Start” die apart genoemd is 1 morgen. samen…….. 38 morgen. Bij deze verkoop hoorde niet; “De Bredehoek”, “De Schuurhoek” en “De Dwarshoek”. Op dit laatste perceel stond een boerenhofstede. Deze drie percelen vormden samen een eigen boerderij, welke niet tot de eigendommen van de familie Foeyt behoorde.

Er waren al wel vage verhalen over een boerderij die op de “Dwarshoek” gestaan zou hebben, maar die waren niet bevestigd. Toen de gemeente Amersfoort, in 1992, voor het bouwrijp maken van die gronden daar aan het graven was, is de keldervloer weer te voorschijn gekomen zodat het vermoeden nu zekerheid is. (Er heeft overigens ook een grote tabaksschuur gestaan op het kopeind van “De Schuurhoek”, welke op 19 Dec. 1836 bij openbare verkoop voor de sloop is verkocht.) Deze boerderij, die merkwaardig genoeg steeds “Klein Emiclaer” genoemd wordt, was in 1725 eigendom van de heer van Dussen en in 1750 van Pieter van Haverloo, een arts en grondbezitter van die tijd. De boerderij is dan omscheven als: —Zeker Huizinge Hof, en Hofstede genaamd “Klein Emiclaer” met omtrent vijf morgen tabak-of bouwland met een morgen veen.

Belend ten oosten Jonkheer Hendrik Foeyt en ten westen de landheer van Jan Kok.—-(Hij was boer op “De Oude Brand” welke men later “Klein Emiclaer” is gaan noemen. Na de dood van Pieter van Haverloo verkoopt zijn weduwe op 28 Januari 1752 (Not Veersen) deze boerderij, samen met nog twee morgen land, genaamd “De Vier Akkeren” en twee Morgen land, genaamd “De Havelooze Morgens” gelegen op de Emiclaerse Eng, aan haar broer Willem Noijen.

Op 1 December 1758 (Not.Veersen) verkopen de erven van Willem Noijen al deze gronden weer. Nu echter niet in massa. Het wordt als volgt verdeeld verkocht. — “De Vier Akkeren” met een “getimmerte” wordt gekocht door Willem Geurtsen.(later van Jan Brundel) — De vanouds “De Havelooze Morgens” wordt door Aart Hendriks gekocht. — En de boerderij “Klein Emiclaer” door Evert van Groot Weede, tabaksplanter uit Amersfoort.

De boerderij wordt nu omschreven als: —–Huizinge, Hof en Hofstede met omtrent vijf mergen soo tabak-als bouwland, midsgaders een mergen veen gelegen op ‘t Hoogland onder het Gerecht van Emiclaer, daar ten oosten, westen en ten noorden, de Jonkheer Hendrik Foeyt en ten zuiden “De Havelooze Morgens” van de Wed. Aart Hendriks naast gelegen zijn. 48 De cooper zal aan de cooper of de eigenaren van de twee morgen, genaamd “De Havelooze Morgens”, moeten geven en laten een vrije uitgang en overweg over dit perceel indien hij zulex gegeert.—— Seger Willemse is de laatste pachterboer geweest op dit “Klein Emiclaer” want na de aankoop door Evert van Groot Weede in 1758 is deze, in Amersfoort wonende grondeigenaar en tabaksteler, het zelf gaan gebruiken. Het achterhuis wordt omgebouwd tot tabaksschuur en het woongedeelte tot 3 arbeiderswoningen Het is interessant om iets dieper op deze boerderij in te gaan omdat deze omstreeks 1850 gesloopt is en de gronden bij de boerderij Groot Emiclaer gevoegd zijn.

Notaris Voskuil veilt op 23 Februari 1788, in opdracht van eigenaresse Johanna van Groot Weede, wat gronden waaronder ook deze boerderij. Het is Fredrik Gijsberts van de Hoven die de boerderij koopt, samen met een perceel tabaksland in de Heijen, voor de prijs van ƒ. 5.150,-. Het “Tabaksland” verkoopt hij nog dezelfde dag aan Hendrik Hendrikse van Cattenbroek voor ƒ. 1.250,-. (Het heeft nadien altijd bij “Cattenbroek” behoord). Fredrik Gijsberts van de Hoven koopt deze boerderij, die nu alleen nog maar bestaat uit een tot 3 arbeiderswoningen verbouwd woonhuis en het tot tabaksschuur verbouwde achterhuis met vijf morgen land en een morgen veen, dus voor ƒ. 3.900,-. Hij, Fredrik Gijsberts van de Hoven was reeds pachter van “Groot Emiclaer”. Door deze aankoop is het gebruik van de gronden die later bij “Groot Emiclaer” behoorden, in een hand gekomen. In ongeveer 1808 jaar verlaat Fredrik Gijsberts van de Hoven “Groot Emiclaer”, ondanks dat hij daar zeker 40 morgen grond in gebruik had, en gaat naar “Sneul”, dat hij in 1806 gekocht had.

De nieuwe boer op “Groot Emiclaer” en gebruiker van de gronden van “Klein Emiclaer”, wordt nu Jan Dirks Botterblom, geboren op “Bosserdijk” en in 1787 getrouwd met Maria de Goede, geboren op de “Zielhorst”. Jan Dirks Botterblom heeft in 1780 “De Kneut” gekocht van de Fam. Foeyt. (Not. Ter Horst te Amersfoort), en heeft daar ook eerst gewoond. Er zijn ongetwijfeld bijzondere relaties geweest tussen De Fam. Foeyt en Jan Dirks Botterblom. Hij koopt namelijk “De Kneut”, huurt later “Groot Emiclaer”, maar was ook nog jaren samen met Gijsbert Fredrik van de Hoven Schepen van Emiclaer. Na het vertrek van Fredrik Gijsberts van de Hoven is Jan Dirks Botterblom dus de nieuwe pachter geworden van “Groot Emiclaer”. Hij is ook Armmeester van Hoogland geweest.

In het afrekeningsboek van het armbestuur van Hoogland staat dat hij, voor rekening van het armbestuur, een bejaarde vrouw in de kamer van zijn schuur onderdak verleende. Jan Dirks Botterblom heeft geen kinderen gehad. De Heer Bakkenes, eigenaar van “Groot Emiclaer” vertrekt naar Batavia en zijn vrouw, winkelierster in de Langestraat, wordt op 26 Dec. 1817 (Not.Teunis Jansen te Amsterdam) benoemd tot algemeen gemachtigde en gaat de zaken behartigen. 1819. Nadat er op 6 Feb. 1819 een openbare veiling is geweest van de boerderij “Groot Emiclaer”, welke is opgehouden op ƒ. 9.660,-, verkoopt Mejuffrouw Anna Elisabeth van Loenen, als echtgenote en algemeen gemachtigde van haar man Hendrik van Bakkenes, bij Notaris van Wisselingh op 22 Februari 1819 de Boerderij “Emiclaer” onderhands, Koper is dan Toon Cornelisse Voskuilen, de schoonzoon van de reeds vele malen genoemde Fredrik Gijsberts van de Hoven.

De acte is als volgt omschreven. Voor Elbert Jan van Wisselingh en zijne ambtgenoot beiden openbaaren notarissen te Amersfoort ondergekendens: Is gecompareerd Mejuffrouw Anna Elisabeth van Loenen echtgenoote van de Heer Hendrik van Bakkenes buiten beroep binnen de stad Amersfoort woonachtig, in qualiteit als generaale gemagtigde van even gemelden haaren Echtgenoot vermogens procuratie op den zes en twintigsten December des jaars agtien honderd zeventien voor den Notaris Teunis Jansen in tegenwoordigheid van getuigen te Amsterdam gepasseerd behoorlijk geregistreerd en gelegaliseerd waarvan een afschrift ten deeze annex, en verklarende de juffrouw comparante in haar voorschreven qualiteit bij deze te hebben verkogt, gecedeerd en getransporteerd van nu af aan voor altijd onder belofte van vrijwaring als regten aan en ten behoeven van:

TOON CORNELISSE VOSKUILEN

Landbouwer wonende in de gemeente van het Hoogland ten deze present en accepterende als koper zoo voor zich zijne erven als regt verkrijgende: Een Bouwmans erve genaamd “EMICLAER”, ook bekend onder de naam van “Calveen”(?), staande en gelegen in de gemeente van het Hoogland. Bestaande in Huizinge, Hof, Hofstede, Bakhuis, Schaaphokken, Schuur en drie bergen met omstreeks 28 morgen zoo Bouw als Weiland, Heiveld en Veen daarbij behorende mitsgaders de houtgewasschen daar op staande benevens een kamp lands genaamd “De Start” groot ruim een morgen tussen de landerijen van de Hoog Edelgeboren Heer W.J. van Brienen en Fredrik Gijsberts van de Hoven, midsgaders nog twee morgen vier honderd zestien roeden bouwland mede gelegen in de gemeente van het Hoogland op de Emiclaerse Eng, van ouds “De Havelooze Morgens” genaamd, edog alles voetstoots of zo groot en klein al het zelve zich bevindt en met nog negen en een half of ongeveer tien morgen bouwland, (die echter niet onder deze verkoop behoren,) in huure gebruikt wordt bij Jan Dirkse Botterblom en Geurt Jansen volgen onderhandse huurcedule daar van zijnde respectivelijk getekend binnen Amersfoort den drie en twintigste Januari 1819. Deel 3 Fol;109 nr.C7-9 enz.enz. William Cohen.

Zijnde van allen deze verkogte goederen geen breedvoerigen omschrijving gemaakt ter requisitie van den koper die verklaart heeft het alles zeer wel te kennen en met de bovenstaande omschijving volkomen genoegen te nemen. De tegenwoordige verkoop is geschied onder de navolgende conditien en bepalinge tot welke nakoming partijen zich wederzijds verbinden: —Vooreerst; dat den koper zijn gekogte zal moeten nemen zodanig en in dien staat als het zelve zich actueel bevindt met alle servitaten en diensbaarheden zoo heerschende als lijdende verborgen en zichbaren daar aan verknecht zijnde nogthans onder deze verkoop niet begrepen de wagenloods of het wagenschuurtje achter het huis als mede de gezaagde balken slieten op de bovenste twee gebinten in het agterhuis of den deel, benevens de planken hilt met leggers daar onder boven de koijenstal als behorende al het zelve in eigendom van de actuelen huurder Jan Dirks Botterblom. —Ten tweede; dat hij koper met zijn gekogte met den eigendom betreft zal kunnen doen handelen verrichten naar welgevallen en als met zaken hen in volkomen eigendom toebehoren terwijl hij de huur welke Jan Dirkse Botterblom en Geurt Jansen daar als hier boven is gezegt zijn hebbende zal moeten uithouden.

Ten derde; dat hij koper de verpondingen en verdere ongelden waarmede zijn gekogte bereids belast is of na dato dezers belast mogt worden betalen zal sedert den eerste Januari dezes jaars agtien honderd negentien en welke verpondingen als nog niet uitgezet en ongesplitst zijnde over dezer jaren voor zijn gekogte met het deur en venstergeld daar onder, wordt berekend op een en negentig gulden en zestig cent, zullende de splitsingen van de gemelde verpondingen die thans nog in massa van dit verkogte en de negen en een half of ongeveer tien morgen bouwland hier boven aangehaald, betaald wordt door de koper moet worden geefectueerd.

—Ten vierde; dat hij koper in het genot der huur van zijn gekogte zal treden wat aangaat het erf “Emiclaer” en de daarbij behorende landerijen hiervoor omscheven met den twee en twintigste Februari deezes jaars agtien honderd negentien en met betrekking tot de twee morgens vier honderd zestien roeden, “De Havelooze Morgens” genaamd, zedert kerstmis agtien honderd agtien welke huur voor dit gekogte jaarlijks berekend wordt op vier honderd zestig gulden behalve de toepacht van een schepel goede weit,drie schepel dito boekweit en veertig ponden goede gras boter.

Ten vijfde; dat hij koper alleen en voor het geheel zal voldoen alle kosten waartoe deeze tegenwoordige verkoop aanleiding zal geven. —Eindelijk de in deze gemelde verkoop en koop is geschied voor en omme een somma van AGT DUIZEND TWEE HONDERD guldens Nederlands Courant van welke som den koper beloofd en aanneemt vijf duizend twee honderd gulden op den zesde Mei dezers jaar agtien honderd negentien aan handen of orde van de verkoperesse te zullen voldoen. 54 En wat de resterende som van drie duizend aangaat daar omtrent zijn partijen overeen gekomen dat de zelvde speciaal bij primitief privilegie utpretien jundi op het bij deze gekogte zal blijven gevestigd en gehypothequceerd.

De koper verbindt zich om daar van jaarlijksch en allen jaar te rekenen van de zesde Mei dezes jaars af aan handen en ten woonhuize van Juffrouw verkoopster en in het vervolg aan diens regt verkrijgende te zullen betalen intressen gerekend tegens vijf ten honderd in ‘t jaar, zonder eningen kortingen gelijk mede van te continueren de betalingen dier intressenpromtelijk op de hier boven gemelde verschijndag van jaar tot jaar tot aan de gehele volkomen aflossing van de gemelde som van drie duizend gulden toe, welke aflossing ten alle tijden zal kunnen geschieden mits men elkander ten dien opzigte drie maanden te vooren waarschuwen.

In vertrouwen op de gehelen executie en exacte nakoming van al het geen hier te vooren omschreven staat, cedeerd en transporteerd midsgaders stel en surogeerde den koper in allen regten van eigendom en genot welke zij verkoperesse op het hier vooren gemelde goed is hebben of zouden kunnen hebben zich daarvan ontdoen ten profijte des kopers willende dat deze laatst gemelde daarvan het genot hebben en in het bezit worden gesteld door die geene en zodanig als bevonden zal worden omme deeze tegenwoordige te executiete kunnen hebben partijen domicile gekozen ten kantoren van de Procureur Philippi te Amersfoort. Waarvan acte van gemelde notaris van Wisselingh op de twee en twintigste Februari Agtien honderd Negentien en hebben comparanten benevens notarissen getekend na gedane voorlezing. A.E van Bakkenes geb. van Loenen. T.C Voskuilen. Wisselingh, Not. Vliecks, Not.

Uit deze acte blijkt dat Toon Cornelisse Voskuilen de Boerderij “Groot Emiclaer” gekocht heeft met ogeveer acht en twintig morgen land. De tien morgen land aan de Heideweg, later “De Meent” van “De Hooft”, is niet meeverkocht. Jan Dirks Botterblom, de pachter, koopt deze grond voor ƒ. 2.300,-
Bij deze verkoop was nu echter wel “De Havelooze Morgens” inbegrepen, de Heer Bakkenes had deze 30 dec. 1811 (Not. Wisselingh) gekocht en bij de boerderij gevoegd. Maar het eerder omschreven “Klein Emiclaer” is nog steeds in eigendom van zijn schoonvader Fredrik Gijsberts van de Hoven.

Wie was Toon Cornelisse Voskuilen de eerste eigenaar- boer van “Groot Emiclaer”? Hij is in 1787 geboren als zoon van Cornelis Voskuilen en van Aaltje van Leersum, in de gemeente De Duist op de boerderij “De Westerlaak”, waar zijn ouders een tijdje gewoond hebben en hij zelf ook nog in 1806 woonde. Zijn ouders en grootouders hebben echter zeer zeker op “De Langenoord” gewoond en zijn daar ook gestorven. Hij trouwt in 1812 met Hendrika van de Hoven, dochter van de al eerder ge noemde Fredrik Gijsberts van de Hoven en Gijsbertha Hen- driks Kuijer. Met de koop van “Groot Emiclaer” koopt Toon Cornelisse Voskuilen de boerderij waar zijn Schoon vader ook een tijdje boer is geweest, en waar zijn vrouw geboren is.

De koop van “Groot Emiclaer” was voor hem zo aantrekkelijk omdat zijn vrouw Hendrika van de Hoven, van haar reeds overleden moeder, de al eerder beschreven boerderij “Klein Emiclaer” zou erven, welke geheel in de landerijen van “Groot Emiclaer” was gelegen. Toon Cornelisse Voskuilen heeft ook via zijn vrouw het eigendom verkregen van het perceel land aan de Heideweg waar nu de Fam. Van Middelaar woont en dat in 1792 bij de verkoop van gronden door Jonkheer Foeyt van “Groot Emiclaer” was afgescheiden, en nu dus weer daarbij gevoegd.

ls zijn vrouw in 1825 overlijdt, zijn de zes dochters nog minderjarig. De weduwnaar Toon Cornelisse Voskuilen hertrouwt in 1827 met Neeltje van Weerhorst. Zij is geboren op de boerderij “Kattenbroek” in 1798, en samen met haar drie zusters werd zij op zeer jonge leeftijd, als wees, na het overlijden van haar ouders, mede-eigenaar van “Kattenbroek” Bij de boedelscheiding van “Kattenbroek”, in het zelfde jaar als haar trouwen, bestond de gehele boedel van de gezusters van Weerhorst uit meer dan 70 Ha. land, wat toen geschat werd op ƒ. 27.290,-. Daarnaast had men nog ƒ. 17.000,-. aan contanten. Van deze boedel kreeg Toon Cornelisse Voskuilens vrouw Neeltje van Weerhorst, ruim 13 Ha. aan grond en ƒ. 5.620,-. aan contanten.

Hij is Schepen van het gerecht Emiclaer geweest en heeft veel bestuursfuncties gehad, ook was hij Heemraad bij het Waterschap, al met al blijkbaar een man van gewicht.
Vaak is Toon Voskuilen aanwezig op publieke veilingen en komt men zijn naam op andere plaatsen tegen.

Bij de boedelscheiding van zijn vader, (de boer van “De Langenoord” en eigenaar van 82 Ha. grond) in 1830 voor Not. Hondius, krijgt hij ook land uit die boedel. Helaas voor hem, komt hij ook vaak voor als iemand die geld leent.

Als hij op 17 Augustus 1842 overlijdt zijn er uit zijn tweede huwelijk vier kinderen geboren; twee dochters en twee zonen, een van zijn zonen is later naar Indie gegaan als opzichter op een plantage. Zijn andere zoon Geurt is de latere “Oude Geurt van Sneul” geworden. Hij was pas 12 jaar toen zijn vader overleed. Het gaat niet goed op “Groot Emiclaer” nu de toch wat overheersende Toon Cornelisse Voskuilen er niet meer is, en men besluit tot een publieke veiling, Om zo een goede verdeling mogelijk te maken. Op 23 April 1843 is het zover en Notaris van Werkhoven krijgt de opdracht om alles te veilen, dat gebeurt wederom in” De Doelen” te Amersfoort.

Hoe interessant het ook mag zijn het is te veel om de gehele veilingsakte hier letterlijk over te nemen, het zal beperkt blijven tot de grote lijnen. Om te beginnen, het gehele bezit bestaat uit de boerderij “Groot Emiclaer”, de, tot de drie arbeiderswoninkjes omgebouwde boerderij “Klein Emiclaer” en nog wat losse percelen land die hij tijdens zijn huwelijk heeft aangekocht of heeft gekregen uit de boedel van zijn vader in 1830. (De 13 Ha. land van zijn tweede vrouw Neeltje van Weerhorst waren al eerder verkocht).

Het totaal bijna 60 Ha. grote bezit werd geveild in tien percelen. “De Doelen” zal wel afgeladen vol geweest zijn. Zoals ook nu nog bij openbare veilingen, viert de nieuwsgierigheid hoogtij. “De Doelen” was een gebouw in Amersfoort op de hoek Langestraat-Kortegracht. Bijna alle openbare verkopingen en andere gebeurtenissen die veel volk op de been brachten, werden daar gehouden. Zo ook deze; hetwelk als volgt geschiede.

Perceel 1. Een boeren-hofstede, genaamd “EMICLAER” bestaand in een hecht en sterk huis met koe- en paarden stalling, schuur, schapenhok, drie bergen, varkenshok en loods met daarbij behorende bouw en weilanden en heidegrond benevens opgaande bomen en houtgewas daarop staande; bekend bij het kadaster in sectie B nr 278 en 281 en in sectie D nr. 110, 142, 143, 144, 145, 151, 152, 153, 186, 190, 193, 194 en 197 tot en met 201 samen groot vijf en twintig bunders, zes en vijftig roeden, tachtig ellen. De plaats is belend: Ten Noorden, het Molenwegje. Ten Oosten, de heer Michiel Lagerweij en de weg. Ten Zuiden, de erven van de Bogaard en de Schothorsterweg. En ten Westen, de erven van de Bogaard, de Hooggeboren Heer Arnold Willem van Brienen van de Groote Lindt en Teuntje van Weerhorst.

En het Heiveld: Ten Noorden, Lubbert van Putten. Ten Oosten, Jan van Brinkenstijn. Ten Zuiden, de erven Aart Vreeburg en de erven Dekker. Ten Westen, Geurt van Westerlaak en anderen. Er wordt nog vermeld dat hij het eigendom over dit perceel heeft gekregen door aankoop den 22 Februari 1819 te Amersfoort en voor de Notaris Elbert Jan van Wisselingh en diens ambtgenoot gepasseerd Het perceel werd ingezet door Dirk Voskuilen (zijn broer en eigenaar-boer van “De Langenoord”) op een somma van tienduizend gulden, en werd door niemand verhoogd. Perceel 2. Ene tabaksschuur met drie woninkjes annex benevens vier bunder, twee en zestig roeden en vijftig ellen bouw en weiland daarbij en om gelegen staande en gelegen naast en in de hofstede en landerijen in nummer Een vermeld; bekend bij het kadaster in sectie D nr.148, 149, 150 en 628. Belend: Ten Noorden; het Molenwegje.

Ten Oosten, Zuiden en Westen; het vorige perceel. Van dit perceel wordt vermeld dat hij het eigendom heeft verkregen uit de nalatenschappen van wijlen zijn eerste echtgenoot, Heintje Fredrikse van de Hoven, die het eigendom heeft verkregen uit de nalatenschappen van haar moeder, Gijsbertje Kuijer, in leven huisvrouw van Fredrik Gijsberts van de Hoven. (Dit perceel was het vroegere “Klein Emiclaer”).

Het perceel werd ingezet door Klaas Wijntjes, meestertimmerman uit Stoutenburg op de somma van drieduizend, een honderd en vijfentwintig gulden, en werd niet verhoogd. Deze beide percelen, vermeld onder de nrs. Een en Twee, hebben kunnen gelden als volgt: —Het perceel nr. Een: Op tienduizend gulden. —Het perceel nr. Twee: Op drie duizend een honderd vijf entwintig gulden.
Samen; Dertienduizend, eenhonderd en vijfenwintig gulden. Waarna deze percelen te samen opnieuw in veiling zijn gebracht. Nadat het te veilen goed eerst werd verhoogd met tachtig gulden door Michiel Lagerweij te Amersfoort (grondeigenaar en reeds eigenaar van de “Klapmuts”), werd het wederom ingezet door dezelfde Michiel Lagerweij op tienduizend, tweehonderd en vijf gulden.

 En voorts bij nadere opveiling verhoogd door de Heer Gijsbertus Kronenburg, koopman in hout, wonende te Langbroek, met een som van tweeduizend vierhonderd en vijfen- zestig gulden, als laatste en hoogst biedende, en aan hem toegewezen voor de somma van VIJFTIENDUIZEND ZESHONDERD EN ZEVENTIG gulden. De Heer Kronenburg verklaart het gekochte te accepteren ten behoeve van de Hoog Weledele Heer Arnold Willen Baron van Brienen van de Groote Lindt. Kamerheer van Zijne Majesteit den Koning der Nederlanden, Lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal wonende te Amsterdam.

Perceel 3. Een bunder, achtenveertig roeden weiland, genaamd “Het Heitje” sectie D nr 84 en 85, gelegen aan de Heisteeg, daar ten Noorden de Heisteeg, ten Oosten De Heer van Brienen,ten Zuiden de Bovenweterig en ten Westen Teuntje van Weerhorst aangeland zijn. Koper is Jan van de Heuvel voor de som van tweehonderd en zeventig gulden .(Hij bouwt een woning waarin nu de Fam. Van Middelaar woont). Perceel 4. Een perceel land in Hooglanderveen: Sectie B nr. 715, 715c, 715d, 859 en 860 tezamen groot drie bunders zestig roeden en zestig ellen. De laatste vier percelen, groot vierenzestig roeden is in erfpacht bij Willem van Leeuwenkamp (die daar een huisje op heeft staan). Koper is Aart Kuijer voor tweehonderd en zeventig gulden. Perceel 5. Twee kampen weiland in de polder Neerzeldert: Sectie A nr. 381 en 382, groot vier bunders, achtentwintig roeden en twintig ellen.

Koper is Klaas Wijntjes die verklaart het te accepteren ten behoeve van Vrouwe Maria Wilhelmina Hoofd van Huijsduinen, Wed. van de Heer Willem van Werkhoven, voor de somma van eenduizend, zes honderd en negentig gulden. Perceel 6. De onverdeelde helft van drie kampen weiland, gelegen in de polder Neerzeldert: Sectie A Nr. 283, 284 en 285, groot drie bunders, achtien roeden en veertig ellen. Koper is Fredrik van de Hoven voor de somma van vijfhonderd en twintig gulden. Perceel 7. De onverdeelde helft van vier kampen weiland, gelegen in de polder Neerzeldert; Sectie A Nr. 353, 354, 355, en 356, groot vier bunders zesentachtig roeden en tien ellen.

Koper is Richardus Willebrordus van Beek, koopman te Amersfoort voor de somma van achthonderd gulden. Perceel 8. Een perceel bouw en weiland, genaamd “De Kolkrijst” gelegen aan de Heisteeg. Sectie E Nr. 916, 917 en 918. Groot twee bunders, vijftig roeden. De nrs. 917 en 918, groot vijfendertig roeden zijn in erfpacht bij Hendrik Reijnders die er een huisje op heeft staan.

Ingezet door Dirk Voskuilen (van “De Langenoord”) voor acht honderd en vijf gulden. Perceel 9. Een perceel bouw en weiland, genaamd “De Kolkrijst”. Sectie E Nr. 373, 374, 375 en 376, groot vier bunders en twee roeden, gelegen aan de Heisteeg, ten westen het vorige perceel. Ingezet door Jan Hartman voor eenduizend, zevenhonderd en dertig gulden.

n massa zijn deze laatste twee percelen gekocht door Michiel Lagerweij voor de somma van tweeduizend, vijfhonderd en vijfentachtig gulden. Hij was reeds eigenaar van “Sneul” en de gronden worden nu bij deze boerderij gevoegd Perceel 10. Drie kampen weiland in de polder De Haar, in de gemeente De Duist, Haar en Zevenhuizen. Sectie C Nr. 137, 138 en 139, groot drie bunders en zeven roeden. Koper is Notaris Scherenberg uit Amersfoort voor de somma van eenduizend, vijfhonderd en veertig gulden. Notaris Dirk Scherenberg verklaart deze koop gedaan te hebben ten behoeve van den Welgeboren Heer Jonkheer Everard van Wede, Heer van Lutikke Weede, Dijkveld en Ratelis(?), lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal, lid van het Ridderschap der provincie Utrecht, lid van de Nederlandse Leeuw, Grondeigenaar en wonende te Amsterdam.
De totale opbrengst van deze 60 Ha. land met gebouwen was ƒ. 23.865,-.

De moeilijkheden moeten wel erg groot geweest zijn want op 8 en 9 November 1843 is er onder Not. van Werkhoven nog een erfhuis gehouden van de inventaris van de overleden Toon Cornelisse Voskuilen, op “Groot Emiclaer. Op dit erfhuis is zijn hele “hebben en houwen” verkocht. Er waren o.a 4 paarden en meer dan 20 stuks vee aanwezig. Ook was er veel mooi en duur huisraad. De weduwe Neeltje Voskuilen-van Weerhorst heeft veel zelf weer terug gekocht. De opbrengst van dit erfhuis was ƒ. 5.209,35. Na deze totale verkoop van de bezittingen van de fam. Voskuilen, komt de boerderij “Groot Emiclaer” weer in bezit van groot-grondbezitters.

Afhankelijk van de structuur in de landbouw is er door de eeuwen heen een wisseling van het eigendom van grond geweest. Aan de opbrengsten van de veilingen is ook duidelijk te zien dat het een slechte tijd is geweest voor de boeren, waardoor de groot-grondbezitters weer grond konden kopen. In dit geval de Heer van Brienen die al gronden in Hoogland in eigendom had, o.a. de boerderij die later “Klein Emiclaer” genoemd werd en welke door Jan van de Wolfshaar bewoond werd.

(Later heeft Baron van Brienen ook “De Zielhorst” en de gronden die bij het inmiddels afgebroken Huis Emiclaer behoorden, gekocht. Hierdoor kwam dit alles bij een eigenaar). De weduwe Voskuilen-van Weerhorst kan na de verkoop de boerderij “Groot Emiclaer” blijven pachten. Er verandert zo op het oog dan ook betrekkelijk weinig op “Groot Emiclaer”. Toch zal het voor Neeltje van Weerhorst, als weduwe van Toon Cornelisse Voskuilen, erg moeilijk geweest zijn, men behoorde al generaties lang tot de welgestelde boeren uit deze omgeving.

Nu moet men als pachter met knechten verder, daar de twee zoons nog te jong zijn om zelfstandig het bedrijf te leiden. Van de twee zoons vertrekt Cornelis Voskuilen al spoedig naar Indie om als opzichter op de plantages te Soerakarta zijn geluk te zoeken. De jongste zoon Geurt blijft thuis en neemt na zijn trouwen met Maria van de Kooij in 1865 het bedrijf over en wordt de nieuwe boer op “Groot Emiclaer”. De drie arbeiders woninkjes met de tabaksschuren raken in verval, en worden gesloopt. Eerder bij de volkstelling van 1840 waren ze als volgt bewoond.
-In de eerste woning; Jan van Zuilen met zijn zuster Aaltje.

-In de tweede woning; Cornelis van Hamersveld met zijn dochter Baatje.
-In de derde woning; Jan Gijssen Walet met zijn vrouw Jannetje van de Brug en zijn zuster Metje Walet. Geurt Voskuilen en Maria van de Kooij krijgen 10 kinderen en men boert rustig door op “Groot Emiclaer”, Maar als Jan van de Grootevheen en zijn vrouw Maria van Weerhorst het nieuw gebouwde “Nieuw Kattenbroek” aan de kerk “verkopen” in 1874, vraagt het kerkbestuur aan Geurt Voskuilen of hij boer wil worden op die boerderij, Hij weigert echter omdat hij vindt dat de kerk onrechtmatig de boerderij in eigendom heeft verkregen van zijn hoogbejaarde oom Jan en tante Maria. Als 6 jaar later Gerbrand van ‘t Klooster, de pachter van “Nieuw Kattenbroek” vertrekt, is het toch Geurt Voskuilen die pachter wordt van” Nieuw Kattenbroek” en dus “Groot Emiclaer” verlaat. Hij blijft overigens maar 7 jaar op “Nieuw Kattenbroek” en gaat dan naar “Sneul”. (Vandaar Geurt van Sneul).

Het is inmiddels 1880. De nieuwe boer op “Groot Emiclaer” wordt, de in 1841 geboren en uit Nijkerk afkomstige, Arie van Dijk die samen met zijn vrouw Aaltje Botterblom de boerderij gaat bewonen. Er is weinig bekend over deze twee mensen. Er zijn geen kinderen geboren uit dit huwelijk en men was beide bijna veertig jaar oud toen men op “groot Emiclaer” ging wonen. Twaalf jaar na zijn komst, in 1892, wordt er een nieuw achterhuis aangebouwd blijkens de steen die boven de achterdeur gemetseld was.

Met de brand in 1940 is deze helaas verloren gegaan. Het woongedeelte van de boerderij is in 1881 niet vernieuwd en was van veel oudere datum. Na vierentwintig jaar vertrekken zij van “Groot Emiclaer” en gaan aan de Zevenhuizerstraat wonen waar zij een boerderijtje gebouwd hadden. (Tegenover de melkfabriek nu Gerrit de Ridder). Arie van Dijk is een van de oprichters van de Coop Boerenleenbank van Hoogland.

De heer Kronenburg, als rentmeester van de heer van Brienen, eigenaar van de boerderij “Groot Emiclaer”, heeft in zijn eigen woonomgeving een nieuwe pachterboer gevonden. En zie, tot ieders verbazing wordt Jan Willem Spithoven uit Wijk bij Duurstede, samen met zijn vrouw Fransje Antonia Out, boer op “Groot Emiclaer”. De vader van Jan Willem was ook pachter van rentmeester Kronenburg en blijkbaar is dit de reden dat een boer van de klei het op het zand mag proberen. Het is lente 1905 geworden als Jan Willem Spithoven voor het eerst met vier grote paarden en zijn onafscheidelijke sigaar de Emiclaerse Eng op gaat om te ploegen.

Het is geen succes geworden. Jan Willem Spithoven maakt met moeite zijn 6 huurjaren vol; het wordt een teleurstelling voor de boer die zijn wortels in de klei gehad heeft, Zelfs de steun van Arie van Rossum, boer op “De Zielhorst” en ook pachter van de Heer van Brienen, en kleiboer uit de omgeving van Werkhoven was niet voldoende om hem op de been te houden. Er worden nog 3 kinderen geboren in die tijd, waarvan er een sterft. Met een illusie armer en een ervaring rijker gaat Jan Willem Spithoven naar Friesland waar zijn vrouw al spoedig overlijdt en hij als veekoper de kost gaat verdienen.

Ondanks dat de boerderij “Groot Emiclaer” de naam had van een niet al te beste en een snel verdrogende boerderij, was er na het vertrek van Jan Willem Spithoven toch belangstelling genoeg om pachter te worden. En ook wel weer begrijpelijk met zijn grootte van meer dan 30 Ha., een van Hooglands grootste boerderijen. Deze boerderij pachten voor omstreeks ƒ.1.000,-. per jaar? Het is de gok waard!.